به گزارش رسانه بهمن به نقل از ایسنا، رصدخانه فضایی جدید ناسا با فناوری پیشرفته و دمای پایین، یک قدم به جمع آوری دانش جدید و جالب از کیهان نزدیک شده است.
تلسکوپ فضایی "جیمز وب" در تاریخ ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد و تاکنون زمان خود را در فضا صرف اجرای یک توالی پیچیده از مراحل استقرار برای باز شدن و رسیدن به پیکربندی نهایی خود صرف کرده است. بر اساس بیانیه ناسا، این تلسکوپ روز پنجشنبه ۶ ژانویه ۲۰۲۲، ساعاتی پس از استقرار آینه ثانویه خود، مرحله دیگری از این مراحل را در حدود ساعت ۸:۴۸ صبح به وقت منطقه زمانی شرقی (۱۷:۱۸ به وقت ایران) که استقرار رادیاتوری به نام "ADIR" بود، به انجام رساند.
این رادیاتور یک قطعه ۱.۲ متری در ۲.۴ متری است که به پشت "جیمز وب" متصل شده و با تسمه‌های فویل آلومینیومی به ابزار آن متصل می‌شود. به گفته ناسا، این رادیاتور با سلول‌های لانه زنبوری با سطحی فوق‌العاده سیاه پوشیده شده است که به این مکانیزم اجازه می‌دهد تا گرما را از ابزار رصدخانه دور کرده و به سمت فضا بفرستد.
طبق جدول زمانی ناسا برای مراحل استقرار "جیمز وب"، رادیاتور "ADIR" توسط چهار قفل در پیکربندی تلسکوپ قرار گرفت که سه قفل آن اندکی پس از پرتاب باز شدند و قفل نهایی طی فرآیند استقرار ۱۵ دقیقه‌ای این رادیاتور باز شد و این قطعه به آرایش نهایی خود رسید.
این رادیاتور یک قطعه کلیدی از فناوری خنک کننده است که به رصدخانه امکان می‌دهد سیگنال‌های فروسرخ ضعیف را به خوبی دریافت کند. از آنجایی که نور فروسرخ با گرما همراه است، ابزار فروسرخ باید به شکل باورنکردنی سرد بمانند. رادیاتور "وب"، همراه با آفتابگیر بزرگ آن و قرارگیری این تلسکوپ در مداری که در سایه زمین و در سمت مخالف زمین از خورشید است، گرما را از ابزار حساس "جیمز وب" دور نگه می‌دارد.
همانطور که اشاره شد، استقرار "ADIR" یک روز پس از آن رخ می‌دهد که تیم عملیات "جیمز وب" با موفقیت آینه ثانویه آن را که روی ساختاری سه‌پایه مانند در مقابل آینه اصلی طلایی نگه داشته شده است، مستقر کرد.
اکنون مرحله کار بعدی، باز کردن دو پنل جانبی آینه اصلی است. آینه اولیه "جیمز وب" شامل ۱۸ بخش مجزا است، اما این آینه در حالت نهایی آنقدر بزرگ است که در موشکی که تلسکوپ را پرتاب کرد، جا نمی‌شد، بنابراین دو پنل جانبی سه بخشی در حالت تاخورده قرار گرفتند تا پس از پرتاب، در فضا باز شوند.
تیم عملیات "جیمز وب" یک روز را صرف باز کردن و بستن هر پنل جانبی خواهد کرد و با این روند انتظار می‌رود امروز جمعه ۷ ژانویه فرآیند استقرار پنل چپ آینه اصلی آغاز شود و روز شنبه ۸ ژانویه نیز پنل سمت راست مشتقر شود، اگرچه هر دو فرآیند می‌توانند در صورت صلاحدید تیم عملیات، به تعویق انداخت.
ناسا گفته است که پخش زنده‌ای از کنترل ماموریت استقرار بال آینه دوم را انجام خواهد داد و پس از تکمیل این فرآیند، یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار خواهد کرد.
آینه اصلی ۶.۵ متری "وب" از ۱۸ بخش شش‌ضلعی تشکیل شده است که از یک بخش مرکزی و دو بخش جانبی کوچک‌تر تشکیل شده است. دو بخش جانبی آن پیش از پرتاب به سمت پشت آینه تا شده‌اند تا بتوان این آینه را درون کپسول محافظ موشک آریان ۵ قرار داد. راه‌اندازی آینه اصلی شامل باز کردن این دو بخش جانبی و محکم کردن آن‌ها سر جایشان است.
نام آینه دوم "وب" از آن جهت انتخاب شده است که این آینه دومین سطح پس از آینه اصلی است که نور در راه رسیدن به چهار جزء علمی "وب" به آن برخورد می‌کند. این تلسکوپ به مطالعه جهان در نور فروسرخ خواهد پرداخت. اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، این تلسکوپ با گذشت یک ماه از پرتاب به پیکربندی و مدار نهایی خود می‌رسد.
این تلسکوپ در نقطه لاگرانژ ۲ در مدار خورشید قرار خواهد گرفت و فاصله آن از زمین ۱.۵ میلیون کیلومتر خواهد بود. راه‌اندازی و نصب همه‌ی تجهیزات "وب" حدود ۶ ماه به طول می‌انجامد و پس از آن باید منتظر دریافت اولین داده‌های آن باشیم.
"وب" به چهار ابزار علمی برای کمک به مشاهدات خود مجهز شده است. اینها شامل دوربین مادون قرمز نزدیک(NIRCam)، طیف‌نگار مادون قرمز نزدیک(NIRSpec)، ابزار مادون قرمز میانی(MIRI) و حسگر هدایت دقیق/تصویرگر مادون قرمز نزدیک و طیف‌نگار بدون شکاف(FGS-NIRISS) هستند. تلسکوپ فضایی جیمز وب حاصل تلاش مشترک ناسا، آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا است.
ناسا با همکاری آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا، دهه‌هاست در حال کار بر روی این تلسکوپ است و بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای ساخت "جیمز وب" هزینه کرده است.
هدف اصلی این تلسکوپ، بررسی چگونگی شکل‌گیری و تکامل کهکشان‌ها پس از "مه‌بانگ" است و قصد دارد با نگاهی به اعماق کیهان تصاویری از اولین کهکشان‌هایی که تاکنون شکل گرفته‌اند، ثبت کند. دوربین‌های فروسرخ این تلسکوپ به قدری قدرتمند و دقیق هستند که می‌توانند حضور یک خر زنبور را از فاصله ۲۴۰ هزار مایلی(فاصله بین زمین و ماه) تشخیص دهند. "جیمز وب" همچنین به اخترشناسان کمک خواهد کرد تا اسرار جهان را درک کنند.
"جیمز وب" ۱۰۰ برابر قدرتمندتر از هابل است. همچنین وب از نور فروسرخ استفاده می‌کند و دارای طول موج‌هایی است که می‌تواند از میان ابرهای غباری نیز که ممکن است از دید هابلِ متکی به نور مرئی جا مانده باشد، گذر کند. وب باید عمیق‌تر از پیش کیهان را رصد کند و کهکشان‌هایی را که پس از مه‌بانگ شکل گرفتند، شناسایی کند. شناسایی این کهکشان‌ها به دلیل دور دست بودن و نور کم برای هابل چندان امکان‌پذیر نیست.
نمی‌توان گفت "وب" جایگزین "هابل" خواهد شد، چرا که "هابل" همچنان در حال رصد کیهان است و ناسا امیدوار است تا چند سال دیگر، احتمالا تا دهه ۲۰۳۰ نیز بتواند از آن استفاده کند. "هابل" یکی از بزرگترین و پرکاربردترین تلسکوپ‌ها به شمار می‌آید. "وب" اغلب به عنوان جانشین یا جایگزین هابل توصیف می‌شود، اما به رغم تعداد انگشت شماری مشکل در طول این سال‌ها، ابزارهای علمی "هابل" همچنان قوی هستند و این دو تلسکوپ بزرگ قرار است با هم (البته دور از یکدیگر) در فضا مشاهداتی را انجام دهند.
"هابل" می‌تواند نورهای محدوده طول موج حدود ۲۰۰ نانومتر (nm) تا ۲.۴ میکرون را ببیند، در حالی که برد "وب" از حدود ۶۰۰ نانومتر تا ۲۸ میکرون خواهد بود. "جیمز وب" برخلاف "هابل" در مدار زمین قرار نمی‌گیرد، بلکه در مدار خورشید و در نقطه‌ی لاگرانژی دو در فاصله بین ۳۷۴ هزار تا ۱.۵ میلیون کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت. نقاط لاگرانژی پنج نقطه میان دو جسم بزرگ هستند که در آن نیروی جاذبه دو جسم همدیگر را خنثی می‌کند.
