رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه امنیت ملی و سیاست خارجی - رضا باقری: منازعه اوکراین اکنون یکی از مهم‌ترین پرونده‌های جهان است. بخش بزرگی از این اهمیت متعلق به خود این موضوع است؛ اما همزمانی پرونده‌های دیگر که مستقیما از ماجرای اوکراین اثر می‌گیرند بر این اهمیت افزوده است. ماجرا اینست که درست پس از آخرین گلوله‌ای که روس‌ها فردای پیروزی احتمالی در اوکراین شلیک می‌کنند، اولین گلوله چینی‌ها به سمت تایوان شلیک خواهد شد. یکی دیگر از این پرونده‌ها که وضع عجیبی بین دو رقیب روسی و آمریکایی ایجاد کرده، پرونده اتمی ایران و مذاکرات وین است. روسیه و آمریکا در حال لشکرکشی علیه هم هستند اما همراه با ایران سر میز مذاکره هم نشسته‌اند. به عبارتی خواهی نخواهی ایران با مسئله اوکراین ارتباط پیدا کرده است. ما ایرانی‌ها خاطرات تلخی از وجه‌المصالحه شدن داریم و صورتبندی فوق، شباهت زیادی به آن وقایع دارد. اما به نظر و مبنی بر دلایل، کمتر از این ناحیه باید هراس داشت. هشیاری لازم است و همواره باید آماده بود اما تا اینجای کار، این مخاصمه در شرق اروپا برای ایران آورده‌های بسیاری دارد. چیزی شبیه به بیان سعدی که می‌گوید:
برو با دوستان آسوده بنشین / چو بینی در میان دشمنان جنگ
وگر بینی که با هم یکزبانند / کمان را زه کن و بر باره بر سنگ
روسیه در وین همان روسیه در اوکراین است؟
پرسش بالا یک پرسش تحلیلی و خبرنگاری ساده نیست. این پرسشی است که سران آمریکا، اروپا و ایران باید برای آن پاسخی داشته باشند. احتمالا رهبران مذکور تا الان این سوال را از خود پرسیده‌اند و فعلا به پاسخ‌هایی هم اتکا کرده‌اند. مثلا می‌توان حدس زد که آمریکا بین این دو روسیه فعلا تفاوت قائل شود. از نگاه آنان روسیه می‌تواند نقش مثبتی در مذاکرات وین ایفا کند اگر چه در اوکراین باید با او آماده جنگ شد. برخی این تصور را مورد انتقاد قرار می‌دهند. روسیه شاید علاقه به پذیرش «ایران اتمی» نداشته باشد اما از ایران اتمی بدتر، یک ایرانِ متمایل به غرب است. از زاویه این نگاه، روسیه از تحریم‌های آمریکا و فضای عدم توافق سود زیادی برده است و نمی‌تواند عاملی برای یک توافق خوب و یا ضامنی برای آن باشد. مصاحبه درز کرده از ظریف که در آن لاوروف را به واسطه سنگ اندازی در انجام توافق مورد نکوهش قرار می‌دهد نیز یکی از ادله این منتقدان است.
البته دغدغه این منتقدان باز معطوف به آمریکاست و برای ایران مهم نیست. اما شرایط تغییر یافته را لحاظ نمی‌کنند. آمریکا به اندازه کافی در چهارسال بدعهدی خود، اندک پتانسیل‌های همکاری خود با ایران را از بین برده است. دولت مستقر در ایران اساسا تمایل به همکاری با آمریکا در سطوح گسترده ندارد و به این مسئله نیز بدبین است. روسیه هم برای تجارت بیشتر با ایران نیازمند رفع تحریم هاست. این قاعده کلی که روسیه ایران اتمی نمی‌خواهد و اگر روزی بین ایران اتمی و ایران متمایل به غرب مجبور به انتخاب شود، با ایران اتمی همراهی خواهد کرد، قاعده‌ای معقول به نظر می‌رسد؛ اما شرایط تفاوت‌های زیادی با 1394 کرده است. روسیه، چین و ایران در این سالها اعتمادسازی زیادی کرده‌اند و این دو کشور به خصوص روس‌ها تقریبا اطمینان دارند که فردای توافق توسط ایران دور زده نمی‌شوند. حال شاید شکل خاصی از توافق توسط روسیه به پیش برده شود اما اصل توافق مورد تعرض قرار نمی‌گیرد.
آمریکایی که شورش را درآورده!
محمود احمدی‌نژاد اخیرا هشدار داده است که آمریکا و روسیه در توافقی پنهانی اوکراین و ایران را بین خود تقسیم کرده‌اند. اینکه سلطه آمریکا بر ایران چگونه منافع روسیه را به خطر نمی‌اندازد و ارزش تصرف اوکراین را دارد و اینکه چطور مولفه ای مثل اروپا در این تحلیل اصلا حضور ندارد و یا اینکه چطور خطر پیش‌روی روسیه در اروپا و چین در تایوان کمتر از ایرانی است که هنوز با سلاح اتمی فاصله قابل توجهی دارد، پرسش‌هایی است که احمدی‌نژاد تا الان وقت نکرده به آن پاسخ دهد. به خصوص اینکه ظاهراً ایران خواهان توافق است. چگونه گزینه حمله به ایران در مقابل گزینه کوتاه آمدن از یکسری محدودیت ها برای آمریکا جذابیت پیدا می‌کند هم محاسبه‌ایست که وی باید برای مخاطب شبیه‌سازی کند. آنهم بایدنی که به آن صورت از افغانستان گریخت.
احتمال اینکه از اوکراین منافعی متوجه ایران شود بسیار بیشتر از احتمالات منفی است. باید امید به افزایش تنش در این موضوع داشت. پیروزی پوتین یکی از احتمالات است که طبعا آمریکا را با فشارهای بیشتری روبرو می‌کند. به کارگیری گزینه تحریم توسط آمریکا احتمال دیگریست که حیثیت این حربه را با خطر جدی مواجهه می‌کند. در صورت تحریم روسیه توسط آمریکا، التزام روسیه به رعایت تحریم‌های آمریکا علیه ایران کاهش جدی خواهد یافت ؛ لذا این ابزار علیه ایران تا حد زیادی بی‌مصرف می‌شود. آمریکا باید مراقب باشد که در خرج کردن کارت تحریم، شورش را درنیاورد؛ هر وضعیتی که این کشور را به نادیده‌گرفتن این قاعده سوق دهد، برای ایران دربردارنده فایده است. یادداشت جالبی در برخی پایگاه‌های مهم خبری و تحلیلی نمایه شده بود با این تیتر که: بحران اوکراین می‌تواند یک برنده غیرمنتظره داشته باشد: ایران
توصیه نهایی این یادداشت همان بیان سعدی با کمی تغییر است. الان وقت نزاع رقباست و باید آسوده بود اما برخلاف اعتقاد او، نه صرفا در زمان اتحاد دشمنان بلکه در هر زمانی باید کمان را زین‌کشیده نگه داشت.
