رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه فرهنگ و اندیشه – یاسین ادب:
اگر تصور می‌کنید ویدیویی که این کاربران از آن حرف میزنند، هرروز بعد از قهرمانی تیم‌های ورزشی در مسابقه های بین‌المللی در شبکه های تلویزیونی پخش می شود، باید گفت اشتباه می‌کنید.
این ها چند نمونه از 32 هزار کامنت زیر موزیک ویدیویی به نام «خانوادگی 2» است که در پلتفرم یوتیوب منتشر شده است. با وجود تیم بزرگ همکار در این پروژه، تولید «خانوادگی 2» حدود 2 سال زمان برده است. «جرشا» کارگردان و مدیرتولید این پروژه، خود از رپر های مازندرانی این ویدیو است. این اثر از تمامی استان های ایران نماینده دارد و 39 رپر با فرهنگ ها و زبان های مختلف در آن حضور دارند. کارگردانی این اثر با بهره گرفتن از لباس هایی محلی و فضا سازی هایی تاریخی و باستانی و با استفاده از ظرفیت های زبانی و گویش و لهجه‌های محلی، تلاش میکند تا هر استان را معرفی کند.
«خانوادگی 2» نیز مانند سایر موزیک ویدیوهای بازار هیپ هاپ ایران، دارای نقاط ضعف و قوت خودش است. فرم این ویدیو ابتکار جدیدی است که با کولاژ ویدیوهای مختلف از نماد‌های تاریخی و جغرافیایی و تکست متناسب با آن در فرم موسیقایی مدرن رپ، تصویری باستانی از ایران را به تصویر می‌کشد.
در واقع «خانوادگی 2» تقابل سنت با معاصریت را با محوریت زبان محلی پیوند می زند. ضرب آهنگ تند با ریتم بالا و استفاده از قابلیت‌های زبان‌های محلی در قالب تکست رپ باعث می‌شود تا مخاطب تا اخرین لحظه، این ویدئو 18 دقیقه‌ای را همراهی کند.
جواد طباطبایی، استاد سابق دانشگاه تهران، زمانی در جمله‌ی نغزی گفته بود: «همه چیز در ایران متولی دارد جز ایران!»
به واقع چه کسی متولی فرهنگ ماست و چرا تا کنون اثری که بتواند چنین حسی را بسازد در کل ساختار فرهنگی عریض و طویل کشور ساخته نشده است؟
تولیدات این ساختار در بهترین حالت، پروژه‌‌ایی با 4 خواننده پاپ بوده که در آن، ویدیو با چیزی که از آن میخوانند سنخیتی نداشت. در موزیک ویدیوهای مربوط به ایران از فرهنگ های مختلف تنها یک بازیگر که لباس محلی پوشیده و با اسب خود در لوکیشین فیلمبرداری یورتمه می‌رود و نقش بازی می کند بازنمایی می شود اما در خانوادگی 2، خود خواننده از آنجایی که فردی بومی است عاملیت دارد و سایر افراد حاضر هم در جلو بردن این روایت موسیقایی از ایران نقش دارند.
وقتی رویکرد حکمرانی دستگاه های رسانه ای غالب، پروراندن و بها دادن به خواننده ی سلبریتی باشد تا ایران را که هیچ درک تاریخی از آن ندارند با صدای خود بشناساند، خانوادگی 2 تلاش کرد که با رپرهای بومی و گمنام، ایران را به طور غیر رسمی روایت کند. خانوادگی 2 با بهره بردن از گویش و لهجه، فاصله روایت الیتی و اجتماعی از ایران را پر کرده است.
خانوادگی2 به عنوان اولین تلاش در این سبک می تواند طرفدارانی غیر از طرفداران هیپ هاپ را به خود جذب نماید.
هر پروژه ی رسانه ای نیازمند سرمایه گذاری است و این اثر که تمام ایران را نمایندگی می کند، نیازمند حمایت است. چرا در سپهرِ فرهنگی ایران نهادی کمر همت به تولید چنین اثر نبسته و جایی از چنین تولیداتی حمایت نمی کند تا یک شرکت خصوصی و یک اسپانسر تجاری با تبلیغات محصول خود در اثری که می‌توانست در فرم و محتوای هنری بهتری باشد را تا یک رپرتاژ تبلیغاتی تقلیل دهد؟
در متن این موسیقی توسط یکی از خواننده ها ادعای روایتی «وحدت وجودی» از ایران می‌شود در حالی که خانوادگی 2 نمیتواند در خانواده هیپ هاپی خودش هم یک وحدت ایجاد کند.
خانوادگی 2 ، مذهب در ایران را نادیده می گیرد و در نمایش نماد ها و مکان های مذهبی (به غیر بخش مربوط به قم) عامدانه سخت‌گیری میکند و این بخش از فرهنگ غنی ایرانی را سانسور میکند. این به روایت جامع خانوادگی 2 از ایران لطمه می‌زند و ناقض مدعای «وحدت وجودی» تهیه کنندگان آن است.
خانوادگی 2 دارای رپر هایی است که وجودشان بحث برانگیز و گاهاً اضافی است. از طرف دیگر رپر هایی هستند که نبودشان در ویدیو مشهود است. روایت ناسیونالیستی از افرادی که مدت هاست از ایران مهاجرت کرده و از وطن دورند چندان به بافت ویدیو نمی‌نشیند.
ویدیویی که ادعا دارد خانواده هیپ هاپ ایران را نمایندگی می کند از جریان های مختلف رپ فارسی نماینده‌ای را در خود ندارد! حضور رپر هایی مثل عرفان پایدار ، جیدال و ... بکر بودن اثر را در حاشیه قرار می دهد.
اما از طرف دیگر حضور «یاس» - هرچند که در کانتکست اقتصاد فرهنگ قابل توضیح است اما اجازه نمی‌دهد که خانوادگی2 ارتباطش را با عموم مخاطبین از دست بدهد.
ایران را به دنیا نشان دهید!
کیفیت آثاری که در عرصه‌ای بین المللی مانند یوتیوب تهیه می شوند باید از استاندار های خاصی بالاتر باشد. خانوادگی 2 با رعایت کردن تکنینک های فنی و استفاده عالی از تکنیک های تدوین و همراه با بیت جذاب که مخاطب جهانی را پای اثر میخ کوب میکند اثری در کیفیت های جهانی ساخته و برد بین المللی خودش را بالا برده است.
اما نکته ایی که باید به آن توجه کرد این است که خانوادگی 2 تصویری از ایران ارائه می دهد که دارای حرف و گمان است و شاید در مواردی ناقص باشد. برای مثال چرا تصویری از ایرانِ دارای صنعت و نماد های مدرن به مخاطب جهانی خود ارائه نمی دهد؟! خانوادگی2 همه ایران را به خشت و بنای تاریخی و طبیعی و استفاده از اسطوره هایی نمادین تقلیل داده است.
ویدیو خانوادگی 2 از گاف‌های محتوایی هم خالی نیست. در دقیقه 15:40 «فردین» رپر نماینده آذربایجان غربی به زبان کردی رپ خود را اجرا می کند. این در حالی است که بیشتر اهالی آذربایجان غربی ترک هستند و به زبان ترکی صحبت میکنند. این تنها نقص خانوادگی 2 نیست. در این ترک بعضا نوشته ها و تکست ها به مواردی اشاره می‌شود که مربوط به ایران نیست.
