رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه ورزش - مهدی زارعی: هر چهار سال یک بار عادت داشتیم که رقابتهای جام کنفدراسیون ها را در محل برگزاری جام جهانی فوتبال مشاهده کنیم. رقابتهایی با حضور 8 تیم که شامل قهرمانان اروپا، آمریکای جنوبی، آمریکای شمالی و مرکزی (کونکاکاف)، آسیا، آفریقا، اقیانوسیه، کشور میزبان جام جهانی و قهرمان دوره قبل جام جهانی هستند.
زمان برگزاری جام کنفدراسیون ها همیشه یک سال قبل از جام جهانی بود. اما با توجه به تعویق یک ساله رقابتهای مختلف- از جمله یورو و مقدماتی جام جهانی- به دلیل پاندمی کرونا، برنامه تمامی مسابقات فوتبال یک سال با تاخیر رو به رو شد و تابستان گذشته به جای جام کنفدراسیون ها، مسابقات قاره ای و انتخابی برگزار شد.
****
با سرگیری رقابتهای بین المللی، دیگر فرصتی برای برگزاری جام کنفدراسیون ها نبود و چاره ای جز برگزاری یک مسابقه جام بین قاره ای نبود. رقابتی بین قهرمانان دو قاره اروپا و آمریکای جنوبی به عنوان قدرتمندترین کنفدراسیون های عضو فیفا و رویارویی دو تیم ایتالیا و آرژانتین. مشخص بود که سایر تیمهای حاضر در جام کنفدراسیون ها- از جمله نمایندگان آسیا، آفریقا و اقیانوسیه سیاهی لشکرهایی بیش نیستند و قهرمانان سال 2021 دو قاره، مسابقه فینالیسیما را زنده کردند. رقابتهایی که پیش از این تنها دو بار در سالهای 1985 و 1993 برگزار شده بود.
****
فینالسیما (1985)
در روز 21 آگوست آن سال، 20405 تماشاگر استادیوم پارک دو پرنس (پارک شاهزادگان) پاریس شاهد تقابل آبی پوشان فرانسه و سفیدپوشان اروگوئه در اولین فینالیسیما بودند. شاگردان هنری میشل خیلی زود توسط دومنیکه روشِتو در دقیقه چهارم به گل دست یافتند. ژوزه توره (56) اختلاف را دو برابر کرد و تغییرات عمر بوراس سرمربی اروگوئه در ادامه نتیجه ای نداشت تا کاپیتان میشل پلاتینی اولین مردی باشد که جام فینالیسیما را بالای سر می برد.
پس از این مسابقه، برای هشت سال، این رقابت فراموش شد!
****
روز 24 فوریه، با دیدار دو تیم آرژانتین و دانمارک در استادیوم خوزه ماریا مینه لا در شهر ماردل پلاتا، مسابقه فینالیسیما آغاز شد. ساندور پوهل داور مجار مسابقه خیلی زود و در دقیقه دوازدهم بازی اعلام گل کرد؛ یک گل به خودی از نستور کراویوتو (12) به سود شاگردان ریچارد مولر نیلسن. دانمارک در ادامه گلی به ثمر نرساند و کلودیو کانیجیا در دقیقه سی ام دروازه پیتر اشمایکل را باز کرد. سرانجام کار به ضربات پنالتی کشید و دو تیم برای تعیین برنده مسابقه، ناچار به زدن 6 پنالتی شدند.
دیه گو مارادونا، گابریل باتیستوتا، دیه گو سیمئونه، آلخاندرو مانکوسو و خولیو سالدانیا بازیکنان آلبی سلسته بودند که ضربات خود را به گل تبدیل کردند. این در حالی بود که ضربه پنجم آرژانتین را کانیجیا از دست داد. اما کیم ویلفورت و بیارن گولدبِک دو ضربه دانمارک را از دست دادند تا آرژانتین با برتری (5-4) در پنالتی ها قهرمان دومین دوره فینالیسیما شود.
****
فینالیسیما (2022)
این بار 29 سال بین برگزاری دو مسابقه جام بین قاره ای فاصله افتاد. سومین مسابقه در زمین بی طرف ومبلی و در حضور 87112 تماشاگر برگزار شد. ده تعویض انجام شد و آلبی سلسته خیلی راحت به برتری دست یافت. این بار لوتارو مارتینز (28)، آنخل دی ماریا (1+45) و پائولو دیبالا (1+90) برای تیم پیروز گل زدند تا ایتالیای روبرتو مانچینی بعد از ناکامی در صعود به جام جهانی 2022، یک ناکامی دیگر به کارنامه خود اضافه کند؛ این بار در برابر شاگردان لیونل اسکالونی.
****
موندیالیستا (1980)
اما تورنمنت های گاه و بیگاه و من درآوردی مورد تایید فیفا تنها به مسابقات فینالیسیما منحصر نمی شود و رقابتهای مختلفی در سراسر جهان برگزار شد که هرگز تکرار نشد.
در 1980 به مناسبت پنجاهمین سالگرد تاسیس جام جهانی فوتبال، کشور اروگوئه میزبان تورنمنتی شش تیمه شد که با حضور نامهای بزرگ فوتبال جهان برگزار شد. رقابتها از 30 دسامبر 1980 تا 10 ژانویه 1981 برگزار و قرار شد تیمهای برتر هر گروه راهی فینال شوند. اروگوئه میزبان در گروه اول مقابل هلند و ایتالیا با نتیجه مشابه (2-0) پیروز شد تا تساوی (1-1) ایتالیا و هلند تاثیری در تیم صعود کننده این گروه نداشته باشد. در گروه دوم آلمان با نتیجه (2-1) از آرژانتین و (4-1) از برزیل باخت تا برزیل با تساوی (1-1) مقابل آرژانتین و با تفاضل گل بهتر به فینال صعود کند.
فینال در حضور 71250 تماشاگر ورزشگاه سنته ناریو (2-1) به سود اروگوئه خاتمه پیدا کرد و اروگوئه در دوران افول فوتبال خود، یک جام منحصر بفرد را از آن خود ساخت.
****
جام استقلال (1972)
بزرگ ترین جامی که تنها یک بار برگزار شد، رقابتهای جام استقلال برزیل بود که از آن با نام جام جهانی کوچک هم یاد می شود. مسابقات با حضور 15 تیم در سه گروه پنج تیمی برگزار شد. از جمله قهرمان آسیا (ایران) و منتخب دو کنفدراسیون آفریقا و کونکاکاف. آرژآنتین، پرتغال و یوگسلاوی سه تیم برتر این گروهها راهی دور دوم شدند و در کنار پنج تیم- که از این مرحله به مسابقات اضافه شدند- در دو گروه چهار تیمی رقابت کردند.
برزیل و پرتغال به عنوان صدرنشین این گروهها فینالیست شدند و برزیل با گل دقیقه 89 جرزینیو قهرمانی رقابتهای صدمین سالگرد استقلال برزیل را از آن خود کرد. دو تیم یوگسلاوی و آرژانتین هم که در گروههای خود دوم شدند، مسابقه رده بندی را برگزار کردند و یوگسلاوی با برتری (4-2) عنوان سوم را از آن خود کرد.
