پیدا و پنهان بودجه نهادهای فرهنگی و مذهبی

رسانه بهمن، گروه اقتصاد – مائده منصوری : یکشنبه 21 آذر ماه لایحه بودجه 1401 تقدیم مجلس شورای اسلامی شد که در آن دخل و خرج دولت در سال 1401 با رقم 3631 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

از ابتدای انتشار لایحه بودجه 1401 صحبت‌ها پیرامون آمار و ارقام داغ شد و روزنامه‌ها و سایت‌های مختلف اقدام به تفسیر و توضیح مفاد لایحه بودجه 1401 کردند. در این میان برخی رسانه‌ها اخباری منتشر کردند و مدعی شدند که سهم مراکز و نهادهای فرهنگی و مذهبی افزایش چشم‌گیری داشته‌است. تا جایی که نهاد‌هایی مانند حوزه علمیه 100 درصد و سازمان تبلیغات اسلامی 52 درصد افزایش سهم دریافتی داشته‌اند.

جای تعجب دارد که این اخبار از رسانه های مدعی اسم و رسم منتشر شده است و لذا می طلبید قبل از اینکه این تفاسیر اشتباه را رسانه‌ای کنند، به این مسئله دقت می‌کردند که در لایحه بودجه سال 1401  دولت اقدام به تجمیع بودجه دستگاه‌های مشابه در یک دستگاه بزرگ‌تر کرده‌است. بنابراین مقادیر اعلام شده برای هر نهاد مجموع دستگاه‌های مربوطه ذیل آن می‌باشد پس نه انبساط بودجه‌ای در کار است و نه منتشر نکردن آمار برخی دستگاه‌ها. در نتیجه بودجه‌ی این نهادها در 1401 نه تنها افزایشی نداشته  بلکه نسبت به سال 1400 تقریبا با 8 درصد کاهش همراه بوده‌است. که در ذیل به توضیح آن خواهیم پرداخت.

جوسازی رسانه‌ای با ریاضی ضعیف

 بودجه سال 1401 کل کشور 3631 هزار میلیارد تومان (همت) می‌باشد که 1505 همت آن مربوط به بودجه عمومی دولت و 2231 همت مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی است. که از مبلغ 1505 همت، 133 همت آن به درآمد مصارف اختصاصی دولت و 1372 همت آن به منابع-مصارف دولت اختصاص دارد.

با جمع و تفریقی ساده در ماشین‌حساب، بودجه حوزه‌های علمیه که شامل «مرکز خدمات حوزه‌های علمیه»، «سازمان تبلیغات اسلامی»، «شورای عالی حوزه‌های علمیه»، «شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران» و «شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه‌های علمیه‌ی خراسان» می‌باشد در لایحه بودجه 1401 مجموعاً 5.2 هزار میلیارد تومان بدست می‌آید. و اگر با بودجه 1500 میلیارد تومانی سازمان تبلیغات اسلامی جمع شود، در مجموع کمتر از 7 هزار میلیارد تومان خواهدشد. در واقع مجموع بودجه 9 دستگاه که در سال 1400 ردیف بودجه جداگانه داشتند، بازهم در دولت سیزدهم کاهش یافته است.

تجمیع دستگاه‌ها ذیل دستگاه مادر

در رابطه با افزایش بودجه ظاهری نهادهای مذهبی، مسعود میرکاظمی-رئیس سازمان برنامه و بودجه- بیان کرد:« با توجه به ساماندهی بودجه دستگاه‌های مشابه در یک دستگاه مادر در لایحه بودجه سال 1401، مقایسه بودجه این دستگاه‌ها با ردیف مشابه در سال‌های قبل نادرست است.

چراکه دولت در راستای تمرکززدایی از روند بودجه‌ریزی و تخصیص بودجه و کاهش اثرگذاری چانه‌زنی‌ها در این زمینه، در لایحه بودجه سال 1401 اقدام به تجمیع بودجه دستگاه‌های مشابه در یک دستگاه بزرگ‌تر کرده است.» در واقع ردیف‌های 61 دستگاه فرهنگی و مذهبی در بودجه 1401 در ذیل 9 دستگاه تجمیع شده‌است.

سازمان تبلیغات اسلامی 21 دستگاه اجرایی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 19 دستگاه اجرایی، شورای عالی انقلاب فرهنگی 8 دستگاه اجرایی، وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی 3 دستگاه اجرایی، وزارت ورزش و جوانان 3 دستگاه اجرایی و شورای عالی حوزه‌های علمیه 4 دستگاه اجرایی، شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان، حوزه‌های علمیه خواهران و صدا و سیما هر یک شامل 1 دستگاه اجرایی می‌باشند.

بنابراین تفسیر اشتباهی است که برای مثال بودجه‌ای که مربوط به 19 دستگاه اجرایی ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است از جمله سازمان سنیمایی، بنیاد ملی بازی های یارانه‌ای، سازمان حج و زیارت و... تجمیع شده است را به یک دستگاه ارتباط دهیم و آمارهای نجومی گزارش دهیم. با در نظر گرفتن این نکته، خواهیم دید که مجموع بودجه این 9 دستگاه در سال 1400 مبلغ 21725 میلیارد تومان بوده است، در لایحه بودجه 1401 سهم این 9 دستگاه 19817 میلیارد تومان شده است و نه تنها افزایش نداشته بلکه با کاهش 8.76 درصدی همراه بوده است.

آش نخورده و دهان سوخته

در نهایت به نظر می‌رسد فرهنگ که از مهم‌ترین ارکان و پایه‌های هر کشوری می‌باشد برای بعضی از ما تنها در حرف و شعار اهمیت دارد و برخی افراد حاضر نیستند در مقابل آن هزینه کنند و شاهد هستیم که هر ساله انواع و اقسام جبهه‌گیری‌ها علیه این نهادها انجام می‌شود. با وجود این که همه ما اذعان داریم ما در سخت ترین شرایط تهاجم فرهنگی هستیم. یعنی در واقع به همان میزان که بودجه دفاعی و نظامی برای ما حائز اهمیت است، بودجه فرهنگی هم که صرف امور اشتراکی، یعنی دین و فرهنگ ایرانی-اسلامی می‌شود باید مهم باشد. ولی این درحالی است که در بودجه 1401 سهم این نهادها تقریبا نیم درصد از بوجه عمومی است. بنابراین در هر سال رسانه های زرد سعی می‌کنند بر این مورد جولان دهند که سهم نهادهای مذهبی و فرهنگی بیشتر از سهم نهاد‌های تامین کننده کالای عمومی است. اذهان عمومی را متشنج کنند و خود را دلسوز مردم بخوانند. و برای همین است که همواره نهادهای فرهنگی و مذهبی مصداق ضرب المثل آش نخورده و دهان سوخته بوده‌اند و هستند.