رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه امنیت ملی و سیاست خارجی_ رضا باقری: کشورهای متعددی به خصوص در آسیای میانه وجود دارند که هنوز قطب قدرت نشده‌اند اما رابطه مشخصی هم با اقطاب قدرت ندارند. برخی از این کشورها به واسطه تغییرات سیاسی ناشی از انتخابات، همواره مترصد تغییر تکیه‌گاه سیاست خارجی خود بین شرق و غرب هستند. در مورد نحوه مواجهه غرب با این کشورها شناخت زیادی به دست آمده است. مواجهه‌ای که یک سر آن تحریم و سر دیگر آن ایجاد نافرمانی مدنی است. اما روسیه با کشورهایی که فیلشان یاد غرب می‌کند چطور برخورد می‌کند؟
بخشی از راهبرد روسیه رها کردن است. روسیه دور می‌نشیند تا دوست سابق و رقیب امروز حسابی از غرب زخم بردارد. مثل ارمنستان که از همه طرف دریده شد.
تاوان غربگرایی
آذربایجان و ارمنستان حول مسئله قره‌باغ سالها بود به صورت بین‌المللی یارگیری می‌کردند. آذربایجان به نیت حمله و ارمنستان به نیت حفظ قره‌باغ شرکای قدرتمند منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به اردوگاه خود دعوت می‌کردند. در این بین روسیه برای ارمنستان حکم ضامن ثبات مرزهای فعلی را داشت. این ضمانت نامه برقرار بود و تقریبا در مهار توسعه‌طلبی‌های پان‌ترکیسم با کفایت عمل کرده بود؛ تا اینکه ارمنستان راساً این حمایت را پس زد.
پاشینیان، روزنامه‌نگار پیشین و نخست وزیر ارمنستان امروز ارمنستان، شخصیتی بود که تمایلات غربگرایانه آن کاملا محرز بود. این تمایلات بر قواره سیاست خارجی ارمنستان هم نشست. سیاستی که رنجش روسیه و نتیجتا طمع آذربایجان را موجب شد.
عبرت‌هایی که درس نمی‌شود
ششم آوریل، الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان در نشستی که به میزبانی رئیس شورای اتحادیه اروپا در بروکسل برگزار شد، در زمینه تشکیل کمیسیون مشترک مرزی و آغاز روند تنظیم قرارداد صلح به توافق رسیدند. پس از فیصله قضیه قره‌باغ تصور می‌شد طعم تلخ اعتماد به غرب، خیال این همکاری را برای همیشه از سر جناح حاکم بر ارمنستان خارج کند. اما ارمنستان هنوز هم از ناحیه سازوکار غربی به دنبال حل مسئله است. چیزی که عموما به مذاق پوتین خوش نمی‌آید.
همین هم باعث شد تا به رسم عادت پوتین، پاشینیان در سفر به مسکو نیم ساعت منتظر ملاقات با رئیس جمهور روسیه شود. گویی پوتین به شدت از اقدام پاشینیان در رفتن به اروپا و امضای قرارداد با الهام ابراز نارضایتی کرده است.
روسیه شخصا تاوان می‌گیرد
درروزهای اخیر اخباری مبنی بر اقدامات گسترده برای برکناری پاشینیان بگوش می‌رسد. شب گذشته (6 اردیبهشت) در ایروان و سایر شهرها تظاهرات گسترده‌ای به وقوع پیوست. جزئیات میدان اعتراضات مانند حضور خانواده کشته شدگان اسرای جنگ دوم قره‌باغ، احزاب مخالف و دانشجویان به صورت منظم و سازماندهی شده ، شائبه وجود یک حرکت برنامه ریزی شده را ایجاد می‌کند. در صورت صحت این فرض، اولین مورد محتمل برای هدایت چنین طرحی روسیه خواهد بود.
حضور آرتور وانیتسیان در تحصن میدان ازادی ایروان که هر لحظه به تعداد متحصنین آن افزوده می‌شود، این گمان را تقویت می‌کند. وانیتسیان رئیس سابق سازمان امنیت ملی بود که چندی پیش نیز به اتهام توطئه برای ترور پاشینیان بازداشت شد. او چهره‌ای نزدیک به روسیه است. داشناکسیتیون نیز از جمله اجزای تشکیل دهنده این تحصن است. داشناكسيتيون يكي از مهمترين احزاب تأثيرگذار در بحران‌هاي منطقه قفقاز در قرن بیستم محسوب مي‌شود؛ این حزب از انديشه‌هاي توسعه‌طلبانه حمايت كرده و روياي تشكيل ارمنستان بزرگ را تبلیغ می‌کند.
روسیه اکنون دلایل زیادی برای دستیازی به این عمل دارد. پوتین آنگونه که خودش و دنیا تصور می‌کرد، از عهده اوکراین برنیامد. ترکیه نیز به عنوان متصدی اصلی پرونده قره‌باغ، هر چه به پیش می‌رود بیشتر به پوتین ضربه می‌زند. پهبادهای بایراکتار شاید قابلیتی در میدان جنگ از خود نشان ندادند اما خیانت صاحب خود به پوتین را به خوبی نمایان ساختند. اینها دلایل خوبی برای فتح یکی از سنگرهای غرب در منطقه است. پاشینیان هم به حدی که جای پای روسیه را در ارمنستان آماده کرده باشد، عاقبت غربگرایی را نشان داده است. به هر حال گذشته این عاقبت این تجمع و اعتراض، صحنه ارمنستان بالاخره به زودی میدان جدید مبارزه روسیه با غرب خواهد شد.
