رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه اقتصاد _ مائده منصوری: کشاورزی بخشی کليدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی است که نقش بسزایی در دستيابی به امنيت غذایی، تنوع اقتصادی، ریشه‌کن کردن فقر و رفاه انسان‌ها ایفا می‌کند. از طرفی زمين‌های حاصلخيز و منابع کشاورزی محدود بوده و جمعيت رو به رشد جهان، روز به روز نياز به توليدات کشاورزی را افزایش می‌دهد؛ به طوری که امروزه چنين افزایشی در تقاضا موجب فشار بر منابع مورد نياز کشاورزی شده است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و محدودیت‌هایی در منابع قابل دسترس وجود دارد. یکی از راه‌های موجود برای برون رفت از این بحران، کشت فراسرزمینی است. بنا به گفته کارشناسان، اولین و مهم‌ترین مزیت کشت فراسرزمینی جلوگیری از هدررفت آب است که با توجه به شدت بحران آب در کشور باید در جهت بهره‌ور کردن کشاورزی موجود و استفاده از روش‌های آبیاری و کاشت، داشت و برداشت نوین و کاشت محصولات آب‌بر در سایر کشورها و ایجاد کشت فراسرزمینی گام برداشت. در همین مدت هم روسیه پیشنهاد در اختیار قراردادن 100 هزار هکتار زمین به ایران برای کشت فرا سرزمینی را داده که با گسترش یافتن روابط ایران و روسیه این پیشنهاد میتواند گامی در جهت خودکفایی کشاورزی کشورمان باشد.
مدیریت الگوهای کشت با کشت فراسرزمینی
جنگ اوکراین و کمبود مواد غذایی در جهان بار دیگر نشان داد که در طراحی الگوی کشت باید محصولات اساسی و استراتژیک ازجمله گندم، برنج، دانه‌های روغنی و ذرت به صورت ویژه مورد توجه قرار گيرند تا امنيت غذایی کشور به شكل مطلوب و اطمينان بخش تأمين شود و خودکفایی در محصولات مهم و مورد نياز کشور حاصل شود. بنابراین حمایت‌های دولت برای تأمين محصولات اساسی بر شكل‌گيری هر نوع الگوهای کشت در کشور تأثير قابل توجه خواهد گذاشت و درنهایت جایگاه این محصولات تعيين كننده شاخص امنيت غذایی خواهند بود. رسیدن به خودکفایی در کشاورزی نیازمند منابع آبی مختلف است اما به دلیل خشکسالی‌های پی در پی این سال‌ها و کمبود منابع آبی در بسیاری از استان‌ها، مدت زمانی است که این امر اتفاق نیفتاده و همین موضوع باعث شده از کشت فرا سرزمینی یاد شود. از آن جایی که حدود 85 درصد از آب شیرین کشور در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود این طرح میتواند هم میانبری برای توسعه کشاورزی باشد و هم باعث احیای منابع آبی کشور شود.
سابقه موفق و مدت‌دار کشت فراسرزمینی
کاشت انواع محصول در سایر کشورها و واردات آن به ایران همان معنای کشت فراسرزمینی است. این نوع کشت، موضوعی است که طی چند سال اخیر در کشورمان مطرح شده و اکنون اهمیت آن با توجه به وقوع خشک‌سالی در بسیاری از استان‌ها، محدودیت شدید منابع آبی و تاثیر آن بر وضعیت معیشتی مردم بیش از هر زمانی نمایان است. این طرح همچنین سبب افزایش تولید محصولات کشاورزی و آسودگی خیال از تامین امنیت غذایی می‌شود. در حال حاضر که۹۰ درصد از محصولات روغنی و بخش قابل توجهی از برنج مصرفی کشور وارداتی است مسئله‌ای ندارد که محصولات راهبردی مثل گندم، خوراک دام و دانه‌های روغنی به‌وسیله کشاورزان ایرانی در خارج از مرزهای کشور کشت و تولیدشده و برای تامین نیازهای داخلی مورد استفاده قرار گیرد. کشت فراسرزمینی که از 25 سال پیش در سطح جهانی اجرا شد سابقه دیرینه و موفقی دارد.آمریکا در حال حاضر بیشترین میزان کشت فرا سرزمینی را دارد و بزرگ‌‌ترین پروژه کشت فرا سرزمینی برنج در اختیار چین قرار دارد که در موزامبیک آفریقا در حال اجراست. هند هم چند سالی است که برای مشکل کمبود تولید غلات در کشورش رو به کشت فرا سرزمینی آورده و تولید محصولات زراعی و باغی را در چند سال گذشته در استرالیا شروع کرده است.
کشت فراسرزمینی حامی کشاورز و مردم
در دولت یازدهم، زمزمه‌هایی در مورد تشویق کشاورزان به تغییر شغل به گوش می‌رسید. این اولین بار نبود که پیشنهاد کنار گذاشتن کشاورزی در ایران مطرح می‌شد. طرفداران این ایده می‌گویند ظرفیت‌های زیست‌محیطی ایران برای پاسخگویی به نیاز غذایی جمعیت ۸۵میلیون نفری کافی نیست و اگر به همین مدل ادامه دهیم، سال به سال وضعیت نگران‌کننده‌تری از ناحیه بحران آب گریبان ما را خواهد گرفت. این در حالیست که در کشوری که براساس آمار‌های رسمی، دست‌کم ۹ درصد از نیروی کار (حدود ۲میلیون و ۵۰۰هزار نفر) در بخش کشاورزی به فعالیت مشغول هستند، کنار گذاشتن کشاورزی میتواند بحران‌های اجتماعی به دنبال داشته باشد. پس در مقابل، طرح کشت فراسرزمینی در این شرایط یکی از بهترین راه حل‌ها برای تامین امنیت غذایی و جلوگیری از بیکاری افسارگسیخته است. همچنین کشت فراسرزمینی موجب بهبود کشاورزی به‌خصوص در حوزه فناوری و ماشین‌آلات می‌شود. کشت فراسرزمینی البته به معنی بی‌توجهی به تولید داخل نیست و با در اختیار داشتن دانش روز و تکنولوژی های جدید می‌توان از همین منابع آب و خاک کشور به درستی استفاده کرد و میزان تولید در واحد سطح و بهره وری را افزایش داد. البته در طرح کشت فراسرزمینی نباید تنها به ظرفیت‌های روسیه بسنده کرد بلکه می‌توان از ظرفیت‌های کشاورزی کشورهایی مثل قزاقستان، افغانستان هند و... نیز استفاده کرد.
نقش روسیه در زنجیره امنیت غذایی
پیامدهای جنگ اخیر میان روسیه و اوکراین بیش از پیش نشان داد که زنجیره تامین و مواد معدنی و تولیدی برای یک کشور تا چه اندازه میتواند اهمیت داشته باشد. بحران انرژی و مواد اولیه تولید بیش از هرجایی اروپا را درگیر خود کرده است و این موضوع حاکی از آن است که مسئله امنیت اقتصادی کلیدی است. از سوی دیگر تحریم‌های آمریکا علیه روسیه موجب گردیده اشتراکاتی در روابط اقتصادی ایران و روسیه پدید آید که به لحاظ راهبردی برای کشوری با مختصات ایران امتیاز مثبتی محسوب می‌شود. حوزه امنیت غذایی و کشت فراسرزمینی از مقولاتی است که در حال حاضر با توجه به بحران زیست محیطی و کمبود منابع معدنی در کشور، میتواند منافع راهبردی برای اقتصاد ایران داشته باشد و این موضوعی است که با روسیه می‌توان پیش برد.
|انتهای پیام|
