به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن به نقل از رجانیوز،چند روز قبل ماهواره ایرانی «خیام» از مقر فضایی «بایکونور» قزاقستان با موفقیت به فضا پرتاب شد. ماهواره «خیام» به عنوان یکی از دستاوردهای ارزشمند کشور در عرصه صنعت فضایی، یک ماهواره سنجش از راه دور است که تمامی فرامین کنترل، هدایت و بهره‌مندی از امکانات آن توسط دانشمندان ایرانی انجام می‌شود. ماهواره «خیام» ششمین ماهواره ایرانی‌ست که پرتاب و جاگیری آن در مدار زمین موفقیت‌آمیز بوده است. پرتاب این ماهواره درحالی صورت گرفته است که در زمان دولت حسن روحانی روند رشد و پیشرفت صنعت فضایی کشور متوقف شده بود. اکنون با روی کار آمدن دولت سیزدهم صنعت فضایی به یکی از اولویت‌های وزارت ارتباطات تبدیل شده و امیدها برای پا گرفتن این صنعت و بهره‌مندی از کاربرهای آن زنده شده است.
به گزارش رجانیوز، صنعت فضایی، از جمله صنایع پرکاربرد جدید است که بر لبه دانش و تکنولوژی قرار داد. عمر این صنعت کمتر از صد سال است و اهمیت بسیار زیادی در میان کشورهای پیشرفته دنیا دارد. ماهواره‌هایی که در صنعت فضایی ساخته می‌شوند وظیفه گردش به دور سیاره‌ای خاص را بر عهده دارند که از این راه، اطلاعات ارزشمند و کاربردی‌ای در اختیار کشورها می‌گذارند.
صنعت فضایی چه کاربردهایی دارد؟
کارشناسان حوزه صنعت فضایی اذعان دارند که ماهواره‌ها در زندگی روزمره انسان‌ها اهمیت ملموس و عینی‌ای دارند. داده‌ها و اطلاعاتی که توسط ماهواره‌ها به دست می‌آیند باعث بهبود کیفیت زندگی جوامع بشری می‌شوند. همچنین در آینده‌ای نه‌چندان دور توانمندی در صنعت فضایی تبدیل به یکی از موئلفه‌های اصلی قدرت کشورها خواهد شد. از جمله مهمترین کاربردهای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پیش‌بینی آب و هوا و نظارت بر آب و هوا: پیش‌بینی دقیق وضعیت آب و هوا یکی از کاربردهای ماهواره‌ها است که بر تصمیم‌های شخصی-حاکمیتی تأثیر می‌گذارد. به کمک این قابلیت ماهواره‌ها، روزانه با دادن هشدارهای عمومی جان هزاران نفر نجات داده می‌شود. همچنین این ماهواره‌ها شاخص‌های مهم آب و هوایی همچون گازهای گلخانه‌ای که در سلامت کلی اکوسیستم زمین اثر گذار هستند را کنترل می‌کنند. بدون وجود این نوع اطلاعات زیست محیطی از ماهواره‌ها، برنامه‌های مقابله با تغییرات آب و هوایی اساس علمی کمتری دارند.
کشف اطلاعات از منابع زمین: عکس‌های هوایی که توسط ماهواره‌ها تهیه می‌شود اطلاعات مهمی در زمینه تولید محصولات کشاورزی، مدیریت شیلات، مدیریت آب شیرین، مدیریت جنگل‌داری، نظارت بر فعالیت‌های مضر از جمله قطع غیرقانونی درختان، شکار غیرقانونی حیوانات، آتش‌سوزی و استخراج معادن برای محیط زیست فراهم می‌کند.
خدمات ارتباطی مبتنی بر ماهواره‌ها: قابلیت‌های ارتباطاتی ماهواره‌ها تحولی شگرف در ارتباطات روزمره ایجاد کرده است. امکان تماس‌های تلفنی بین‌المللی و بین‌شهری، تماس‌های ویدئویی، فعالیت رسانه‌های اجتماعی، تلویزیون و رادیو ماهواره‌ای توسط ماهواره‌ها تامین می‌شود.
خدمات موقعیت‌یابی، ناوبری و زمان‌بندی مبتنی بر ماهواره: سیستم‌های ماهواره‌ای جهانی، می‌توانند مکانی را با چند متر خطا(یا خیلی کمتر) در هر نقطه از سطح زمین مشخص کنند. این دستاورد باعث «افزایش کیفیت ناوبری زمینی، دریایی و هوایی»، کشاورزی دقیق‌تر، اثرگذاری بر عملیات‌های نظامی و بسیاری دیگر از جنبه‌های صنعتی و اجتماعی زندگی روزمره شده است.
ورود ایران به باشگاه کشورهای فضایی
جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی‌ست که به توانمندی در صنعت فضایی دست یافته و تاکنون انواع مختلفی از ماهواره‌های فضایی را تولید و پرتاب کرده است.
اولین ماهواره‌ی ایرانی در زمان دولت نهم با نام «مصباح» تولید شد. ماهواره «مصباح»، برای پرتاب نیاز به تأیید علمی توسط سازمان فضایی ایتالیا را داشت. پس از تأیید علمی این ماهواره، نوبت به آزمایش نهایی می‌رسد. از آنجا که آزمایشگاه تست فقط توسط اروپا قابل انجام بود، ماهواره «مصباح» به ایتالیا منتقل شد. همه امیدها به سمت پرتاب این ماهواره تماما ایرانی بود که با بد قولی و بدعهدی کشور ایتالیا، تمامی امیدها از بین رفت. بدعهدی که نه تنها منجرب پرتاب این ماهواره نشد، بلکه حتی به بهانه تحریم، مصادره شد.
جمهوری اسلامی ایران تاکنون موفق به تولید بیش از ۱۰ ماهواره شده است. اولین ماهواره تماما ایرانی که با موفقیت به فضا پرتاب شد، ماهواره «امید» بود. ساخت ماهواره «امید» از سال ۸۴ شروع شد و تا سال ۸۷ به طول انجامید. این ماهواره در بهمن سال ۸۷ توسط ماهواره‌بر ایرانی «سفیر امید» از پایگاه سمنان به فضا پرتاب شد. بعد از موفقیت در پرتاب این ماهواره‌ای جمهوری اسلامی ایران به جمع ۱۰ کشور دارای تکنولوژی و دانش فضایی و توانمندی پرتاب ماهواره به مدار پیوست.
دومین ماهواره‌ای که توسط داشمندان ایرانی ساخته و پرتاب موفقیت‌آمیزی داشت، ماهواره «رصد» بود. این ماهواره به عنوان نخستین ماهواره تصویر‌بردار ایرانی ۲۵ خرداد سال ۹۰ به فضا پرتاب شد. هرچند که این ماهواره عمر کوتاهی داشت اما مأموریت‌اش را که تصویربرداری از نقاط استراتژیک بود به خوبی انجام داد.
ماهوارۀ «نوید علم و صنعت» سومین ماهواره ایرانی بود که ۱۴ بهمن ۱۳۹۰ از پایگاه فضایی سمنان با موفقیت به فضا پرتاب شد. این ماهواره که توانست دو ماه فعالیت موفقیت‌آمیز داشته باشد، نخستین ماهوارۀ ساخت مرکز تحقیقات ماهواره‌ای دانشگاه علم و صنعت بود که در ۱۴ بهمن ۱۳۸۸ مصادف با روز فناوری فضایی رونمایی شد. مأموریت این ماهواره تصویربرداری از زمین با پس از مدت‌ها كه خبری از فعاليت‌های فضايی ايران نبود، ۱۳ بهمن سال ۹۳ ماهواره فجر با موفقيت به فضا پرتاب شد. همچنین ماهواره فجر با ماهوراه‌بر «سفیر فجر» که کلیه مراحل طراحی و ساخت آن به‌صورت بومی در سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع انجام شده بود، به فضا پرتاب شد,وضوح تصویر ۷۵۰ متر بود.
در سال‌های ۹۷ و ۹۸ پرتاب ماهواره‌های ایرانی موفقیت چندانی نداشتند تا اینکه در اردیبهشت ماه سال ۹۹، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اولین ماهواره نظامی ایرانی را به فضا پرتاب کرد. ماهواره «نور» به وسیله ماهواره‌بر سه مرحله‌ای و سوخت ترکیبی «قاصد» به فضا پرتاب و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین تزریق شد. که کماکان در مدار زمین قرار دارد.
دومین ماهواره نظامی ایران با نام نور-۲ در اسفند ماه سال گذشته توسط ماهواره‌بر سه مرحله‌ای و سوخت ترکیبی قاصد نیروی هوافضای سپاه به فضا پرتاب و با موفقیت در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین تزریق شد. نور-۲ که ماهواره‌ای سنجشی و شناسایی است با سرعت ۷/۶ کیلومتر بر ثانیه و ۴۸۰ ثانیه پس از پرتاب در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار گرفت.
ماهواره خیام ششمین ماهواره ایرانی بود که با موشک سایوز روسی از مقر فضایی بایکونور در قزاقستان به به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شد. ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از دور است که تمامی فرامین مربوط به کنترل و بهره برداری از این ماهواره از روز اول و بلافاصله پس از پرتاب توسط کارشناسان ایرانی مستقر در پایگاه‌های فضایی متعلق به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خاک جمهوری اسلام ایران انجام شده است.
