معدودی از هنرمندان موسیقی نواحی با روابط به جایگاه و درآمد می‌رسند/اکثر هنرمندان محلی شغل دوم دارند
به گزارش شبکه خبری ایران ۲۴، بی‌شک، موسیقی نواحی ایران یکی از گسترده‌ترین و متنوع‌ترین موسیقی‌های اقوام در جهان به شمار می‌آید.
این بخش از موسیقی که به لحاظ طیف جمعیتی با فاصله پرجمعیت‌ترین جامعه هنری ایران محسوب می‌شود از مشکلات متعددی رنج می‌برد.
درآمد آنچنانی در این موسیقی وجود ندارد. هنرمندان نواحی از مشکلات متعدد مالی گلایه‌مندند. کمک‌ها و رویدادهای هنری وابسته به دولت آنچنان اندک و ناچیز هستند که هنوز باعث نشده‌اند تا هنرمند این ساحت از موسیقی، بتواند خود را نوازنده حرفهای بنامد به این معنا که تنها با این فعالیت بتواند گذران زندگی کند. ازاینرو در سلسله گفتگوهایی بنا داریم تا پای دغدغه‌های هنرمندان موسیقی اقوام از شمال تا جنوب از شرق تا غرب بنشینیم.
عادل دریس یاری با نام هنری آرین یاری، اهل آبادان است. او سازنده و نوازنده ساز نی انبان، نوازنده سازهای ساکسفون، پیانو، نوازنده سازهای کوبه‌‌ای(داربوکا و ضرب و تیمپو) و تنظیم کننده موسیقی است. او عضو گروه موسیقی زنده‌یاد «محمود جهان» از گروه‌های فعال و نام آشنای ایران بود که در حال حاضر امید جهان فرزند این هنرمند فقید راه گروه را تداوم بخشیده است و آرین یاری در سمت سرپرست این ارکستر فعالیت دارد.
شبکه خبری ایران 24 در گفت وگوی اختصاصی با یاری، نظر او را در مورد وضعیت موسیقی نواحی جویا شده که متن این گفت وگو دی پی می آید:
- سالهاست هنرمندان موسیقی نواحی از مشکلات و دغدغه‌هایشان می‌گویند. بفرمایید بیشترین دغدغه شما به عنوان یک نوازنده از خطه خوزستان چیست؟
* مشکلات در حوزه موسیقی نواحی بسیار زیاد است و با اینکه مشکلات معیشتی برای من و تمام هنرمندان موسیقی اقوام اولویتی کتمان ناپذیر است اما بخاطر عشق و علاقه به موسیقی همواره مسائل محتوایی را در اولویت قرار می‌دهیم. چیزی که همیشه من را آزار می‌دهد این است که متاسفانه برخی استان‌های همجوار اهمیت به روایت و اصالت کاری خود نمی‌دهند و هرآنچه را احساس می‌کنند زیبا یا مردم پسند است را به نام موسیقی خود ارائه می‌دهند.
- چقدر توانسته‌ایم به تعریفی جامع و مشخص از فرهنگ موسیقایی و متمایز هر استان و منطقه برسیم؟
این مساله از این منظر بسیار اهمیت دارد که ما هم باید مثل بسیاری از کشورها شاخصه‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد هنر خود را و همچنین مرز و محدوده مقام‌ها و نواها را جدی بگیریم که این امر به مثابه جدی گرفتن تعریف میراث ناملموس هنری است.بنده مدعی هستم که بسیاری از موسیقی‌هایی که در جای جای ایران اجرا می‌شود ریشه در استان خوزستان دارد. هنرمندانی را می‌بینیم که اسم و شهرتی به هم زده‌اند اما نغمات استان ما را به نام خود و استان خود معرفی می‌کنند.
- آیا طرح این دغدغه در برادری و همدلی اقوام شبه ایجاد نمی‌کند؟
* شکی نیست که همه اقوام ایرانی برادر و همدل هستیم اما این مساله نباید باعث می شود از همدیگر سرقت ادبی ـ هنری کنیم، از آثار معروف و قدیمی موسیقی خوزستان اجرا کنیم و اسمی از این استان نبریم. ادعای اینجانب در این زمینه وجود هنرمندان و اساتیدی چون یدالله رضازاده، احمد خزایی، یاسین حاجیان، ایرج کلهر، کریم ادریس‌پور، بهرام مهربخش، سهراب مشهدی‌زاده و رضا سبردی است که به درستی می‌تواند مصداق حرفهای بنده باشد.
- مشخصا چه آثاری از نغمات خوزستان به اسم دیگر استان‌ها اجرا و معرفی شده است؟
* خیلی از آثاری که این اساتید خالق یا اجرا کننده آن بوده‌اند مانند آهنگ «هوار هوار»، «دریا دریا»، «هله دان دان»، «جمال جمالو» و ...توسط استان‌های دیگر، همچون بوشهر اجرا می‌شود بدون کوچک‌ترین اشاره‌ای به خالقین و خاستگاه اصلی این آهنگهایی که سالهاست در بطن جامعه و بین توده مردم زمزمه می‌شوند و متاسفانه عموم مخاطبان فکر می‌کنند این آثار متعلق به موسیقی و جغرافیای بوشهر است در صورتیکه اصلا چنین نیست! باید گفت نه تنها این موسیقی برای استان بوشهر و دیگر استان‌ها نیست، بلکه فقط متعلق به استان خوزستان است.
- شما ساز نی‌انبانی ابداع کرده‌اید که مشکلات و محدودیت‌های کوک را رفع کرده است. لطفا در این خصوص توضیح بفرمایید.
* لازم می‌دانم این را خدمت مخاطبین محترم شبکه خبری ایران24 عرض کنم که از پنج سالگی ساز نی‌انبان را فرا گرفتم و تمام وقتم را تا امروز در سی و نه سالگی روی این ساز گذاشتم. ساز نی انبان را به خاطر محدودیت‌هایی که در کوک دات و نمی‌شد در تونالیته‌ها و رجیست‌های متنوعی اجرا کرد، ساز نی‌انبان کروماتیک را ابداع کردم که هم بتوان مقام‌ها و نغمات اصیل خوزستانی را اجرا کرد هم نغماتی که نیاز به تغییر کوک و فواصل دارند. ازاینرو ساز نی انبان را از گام دیاتونیک به کروماتیک ارتقا داده‌ام وجهت بالا آوردن کیفیت(دستگاه نوازی ایرانی) و تسهیل در حمل ساز(یک ساز به جای ۱۰ ساز)در قالب آکوستیک این طراحی صورت گرفته است.
- چه مساله‌ای در عرصه فعالیت هنری بیشتر موجب ناراحتی شما شده است؟
در بسیاری رویدادها و برنامه‌ها می‌بینیم نوازندگانی بسیار مبتدی تنها با رانت و آشنابازی به ارائه برنامه می‌پردازند مادامیکه این همه نوازنده توانمند و پیشکسوت داریم که خانه‌نشین شده و تماشاگر ایشان شده‌اند.
عرض و تاکید بنده این است که کسانی که با موسیقی خوزستان خود راه مطرح می‌کنند باید بدانند که این جایگاه برای آنها نمی‌تواند باشد جز برای اساتید و پیشکسوتان استان خوزستان! یکی از مشکلات موسیقی نواحی این است که خیلی آثار و اصالت‌ها به راحتی و متأسفانه بدون هیچ پیگیری در این خصوص به استان‌های دیگر واگذار می‌شود.
مورد دیگر اینکه به نام اشخاص دیگر (که با روابط جایگاهی پیدا کرده‌اند) در مورد موسیقی پاپ هم صاحب نظر می‌شوند در حالیکه که هیچ ربطی به هم ندارند. در حقیقت برای اینکار باید دارای سواد موسیقی در آن حوزه و ژانر باشند. متاسفانه در برخی برنامه‌های تلنت‌محور در تلویزیون بجای اینکه از هنرمندان حوزه‌های تخصصی به عنوان داور بهره ببرند، سعی می‌کنند هرکسی که به سطحی از شهرت رسیده را دعوت کنند فارغ از اینکه آیا مهیای قضاوت در آن حوزه و ژانر هست یا خیر.
دیگر ناراحتی بنده و دیگر هنرمندان خوزستان این است که چرا در استان خوزستان که شروع و پایه موسیقی فولکلوریک بندری (شهر آبادان )است اجرای موسیقی محلی بندری به شکل فستیوالی بزرگ صورت نمی‌پذیرد که مردم ایران بدانند که بخشی از موسیقی که در استان بوشهر در حال اجرا است، ریشه خوزستانی دارد.
- آیا بحث مالی و اقتصاد خانواده هنرمند خوزستانی تنها با فعالیت هنری تامین می‌شود؟
* در خصوص مشکلات معیشتی هنرمندان هم اضافه کنم، هستند کسانی که از طریق روابط به جایگاه مطرح و درآمد هنگفتی رسیده‌اند و متأسفانه همچنان هستند همکارانی که با وجود اطلاعات و سواد بالا و صد البته مهارت بسیار بالا برای رسیدگی به امور معیشتی خانواده به شغل دوم رجوع کرده‌اند. البته شغل دوم که چه عرض کنم، پرداختن به موسیقی برای خیلی از هنرمندان کشور فقط از جهت عشق و علاقه به خودِ موسیقی است و انتفاع مالی آنچنانی برایشان ندارد و باتوجه به دیده نشدن و نبودن در جایگاهشان، موسیقی برای آنها شغل محسوب نمی‌شود.
- و حرف آخر؟
* در نهایت خواهشمندم، مسولین و بخصوص خانه موسیقی و کانون موسیقی نواحی ایران با در نظر گرفتن فیلترهای علمی و عملی برای همه هنرمندان، هر کس باتوجه به توانایی خود درجایگاه خود قرار گیرد.
