به یاد فلورنس نایتینگل، بنیانگذار پرستاری مدرن

تصور کنید یکی از عزیزان‌تان بیمار شده و نیازمند مراقبت شبانه‌روزی شماست؛ باید به موقع داروهایش را بدهید، لباس‌هایش را عوض کنید، وضعیت سلامت او را زیر نظر بگیرید و تمامی توصیه‌های پزشک را با دقت اجرا کنید. چه کار طاقت‌فرسایی!

حتما آرزو می‌کنید که این وضعیت دشوار هرچه سریع‌تر تمام شود و بیمار شما بهبود یابد زیرا این کار نه‌ تنها از نظر جسمی طاقت‌فرساست، بلکه از نظر روحی نیز فشار زیادی به همراه دارد.

اکنون تصور کنید افرادی هستند که نه‌تنها برای چند روز، بلکه در تمام طول زندگی‌ این مسئولیت را بر دوش می‌گیرند؛ با اراده، مهارت و روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر. این افراد همان پرستارانی هستند که با تمام وجود در کنار بیماران ایستاده‌اند و پایه‌های اصلی سیستم درمان را تشکیل می‌دهند.
۱۲ مه، روز جهانی پرستار، فرصتی است برای قدردانی از این انسان‌های فداکار و نیرومند. در این میان، نام فلورنس نایتینگل، بنیانگذار پرستاری نوین، همچون چراغی روشن در تاریخ این حرفه می‌درخشد؛ زنی که با دانش، نظم، دلسوزی و با وجود موانع فراوان موفق شد چهره پرستاری را دگرگون کند.
فلورنس نایتینگل در ۱۲ مه ۱۸۲۰ در فلورانس ایتالیا و در یک خانواده انگلیسی‌تبار متولد شد. او که در خانواده‌ای ثروتمند به دنیا آمده بود، در کودکی از تحصیلاتی عالی برخوردار شد.

فلورنس در ریاضیات و زبان‌ها بسیار توانمند بود و در سنین پایین قادر به خواندن و نوشتن به زبان‌های فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، یونانی و لاتین بود.

او هیچ‌گاه به مهارت‌های سنتی زنان مانند مدیریت خانه قانع نبود، بلکه ترجیح می‌داد آثار فیلسوفان بزرگ را بخواند و با پدرش وارد گفت‌و‌گو‌های جدی سیاسی و اجتماعی شود.

فلورنس همواره به پرستاری علاقه‌مند بود و در واقع پرستاری را راهی برای خدمت به خدا و بشریت می‌دید. باوجود مخالفت خانواده، که شغل پرستاری را برای دختری با جایگاه اجتماعی او مناسب نمی‌دانستند، وی در نهایت در این حرفه آموزش دید و در سال ۱۸۵۳ به عنوان سرپرست مؤسسه «بانوان بیمار در شرایط سخت» در لندن منصوب شد. در همین دوران، جنگ کریمه رخ داد و فلورنس به‌عنوان نخستین زن پرستار، همراه با ۳۸ پرستار دیگر به بیمارستان نظامی اسکوتاری در عثمانی اعزام شد. او در بیمارستانی غرق در کثیفی و بی‌نظمی به کار پرداخت و پس از مدتی، شرایط بیمارستان را به‌طور اساسی تغییر داد. بهبود بهداشت، تغذیه و مراقبت‌های روانی باعث کاهش چشمگیر مرگ‌ومیر در میان سربازان شد. سربازان او را به‌خاطر چراغی که شب‌ها در دست می‌گرفت و از کنار تخت‌هایشان می‌گذشت، به نام «بانوی چراغ به دست» شناختند.

پس از جنگ کریمه، فلورنس نایتینگل با استفاده از داده‌ها و آمار، تلاش کرد تا شرایط بهداشتی را در ارتش بریتانیا و کشور‌های دیگر بهبود بخشد. یکی از دستاورد‌های مهم او طراحی نمودار گل رز بود که نشان می‌داد عمده مرگ‌ومیر‌ها ناشی از بیماری‌ها و شرایط بهداشتی نامناسب بوده و نه زخمی‌های جنگی. این نمودار تاثیر زیادی در اصلاحات بهداشتی در ارتش داشت و توجه مسئولان را به لزوم بهبود وضعیت بهداشتی جلب کرد.

نایتینگل همچنین نخستین مدرسه علمی پرستاری را در بیمارستان سنت توماس لندن تأسیس کرد که به آموزش پرستاران حرفه‌ای و علمی پرداخت و به‌طور قابل توجهی بر ارتقای سطح دانش پرستاری در جهان تاثیر گذاشت.

او با نوآوری‌های علمی و استفاده از آمار و تحلیل‌های دقیق، نشان داد که بهداشت و مراقبت‌های پیشگیرانه برای کاهش تلفات جنگی حیاتی است.

همچنین کتاب «یادداشت‌هایی درباره پرستاری» فلورنس نایتینگل که در سال ۱۸۶۰ منتشر شد، اصول مراقبت از بیماران، بهداشت عمومی و اهمیت توجه به نیاز‌های روانی بیماران را مطرح کرد.

این کتاب نقش بنیادینی در تأسیس پرستاری به عنوان یک حرفه علمی ایفا کرد و همچنان در آموزش پرستاران مورد استفاده قرار می‌گیرد. آثار آن تأثیر زیادی در پیشرفت پرستاری و نظام‌های آموزشی این حرفه داشته است.

این فعالیت‌ها باعث شد که پرستاری که در آن زمان به عنوان شغلی سطح پایین شناخته می شد، به یک حرفه علمی و معتبر تبدیل شود.

نایتینگل همچنین در بهبود شرایط بهداشتی مستعمرات بریتانیا مانند هند نقش داشت و آموزش پرستاری را در مناطق محروم گسترش داد. این اقدامات باعث شد که پرستاری در سطح جهانی به عنوان یک حرفه ضروری شناخته شود و پایه‌گذار پرستاری مدرن شد.

فلورنس نایتینگل نه‌تنها جان هزاران سرباز را نجات داد، بلکه پرستاری را به حرفه‌ای علمی، معتبر و شناخته‌شده تبدیل کرد.

امروز، هر بار که از پرستاری سخن می‌گوییم، رد پای او در آن پیداست.