بحران مسکن و پیامد های اجتماعی آن/شهرها بدون خانواده با مجردهای افسرده

با توجه به اینکه خانواده هسته اصلی جامعه را تشکیل می‌دهد، مراقبت از آن و تامین نیاز‌های اولیه‌اش برای داشتن جامعه‌ای سالم ضروری است.

یکی از نیاز‌های اولیه هر خانواده و شرط اصلی تشکیل آن خانه است. با گران شدن هزینه مسکن، خانواده‌ها در معرض آسیب‌های جدی قرار گرفته‌اند؛ آسیب‌هایی که نه تنها به اعضای خانواده بلکه به کل جامعه وارد می‌شود. 

دکتر اردشیر گراوند جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی شبکه خبری ایران 24 درباره پیامد‌های اجتماعی گرانی مسکن گفت: در شهری مثل تهران که هزینه مسکن بیش از ۶۰ درصد یا در برخی مواقع ۱۰۰ درصد خانواده را تشکیل می‌دهد، خانواده از آغاز شکل نمی‌گیرد و خانواده‌های جدید ایجاد نمی‌شوند. اگرهم ایجاد شوند فرزندآوری ندارند و حتی در صورت فرزندآوری نیز مشکلات اقتصادی زیادی را به دوش خواهند کشید. 

وی افزود: حال در این حالت که خانواده تشکیل نشود طبیعتا سن ازدواج بالا می‌رود و این خود فشار زیادی را چه بر جوانان و چه بر خانواده‌ها اعمال می‌کند زیرا دو بحث ازدواج نکردن به اختیار خود و مجرد ماندن اجباری از یکدیگر جدا هستند. در این صورت جوانان دچار افسردگی می‌شوند و به خانواده‌های آنها نیز فشار وارد می‌شود همچنین جامعه سالمند خواهند شد، چون فرزندآوری نیز وجود نخواهد داشت.
 
این جامعه و پژوهشگر اجتماعی ادامه داد: با توجه به شرایطی که برای ازدواج و تشکیل خانواده فراهم نیست برخی خانواده‌ها با فشار آوردن به فرزندان خود شرایط را دشوارتر نیز می‌کنند و فرزندان خود را برای ازدواج تحت فشار قرار می‌دهند که این خود باعث می‌شود فرزندان از خانواده جدا شده و به تنهایی زندگی کنند؛ بطوری که طبق آمار، تعداد خانواده‌های تک نفره از سال ۱۳۸۵ تا کنون ۲.۵ برابر شده است. پس تعداد خانه‌های مجردی یا خانه‌های اشتراکی نیز افزایش پیدا می‌کنند.

وی افزود: از سوی دیگر جامعه‌ای که در آن مناسبت‌هایی مانند ازدواج و فرزندآوری کم شود به جامعه‌ای افسرده و کدر تبدیل می‌شود. همچنین همانطور که اشاره شد جامعه به سوی سالمند شدن حرکت خواهد کرد که این خود باعث بروز مشکلات جدیدی خواهد شد.

گراوند در پاسخ به این سوال که با توجه به گرانی مسکن و تبعاتی مانند افزایش تعداد جوانان مجرد، آیا می‌توان انتظار داشت که الگو‌های جدیدی از سبک زندگی و هنجار‌های فرهنگی در جامعه شکل بگیرد که در تضاد با ارزش‌ها و فرهنگ رسمی مورد تأکید نهاد‌های حاکمیتی باشد، گفت: نسل جدید مسیر جدیدی را انتخاب کرده و دنبال می‌کند که جدا از مسیر قوه مجریه و دولت است زیرا اساسا دولت ساکن است. نسل جوان زنده است و می‌خواهد حرکت کند و اگر زندگی مسیر مطلوب و مشروع نسل جوان را فراهم نکند نسل جوان مجبور است راه خود را چه مشروع و چه نامشروع بیابد و باید نحوه اجرای شرایط مطلوب یک زندگی فراهم شود. آنچه که به نظر حاکمیت یا دولت یا دین و یا فرهنگ الگو است باید آن فرهنگ و آن سازوکار نحوه اجرای آن را فراهم کند و اگر توانایی فراهم کردن آن الگو را نداشته باشد نسل جوان الگوی جدید خود را می‌یابد.

وی همچنین درباره نقش دولت و نهاد‌های مدنی در رابطه با رفع گرانی مسکن و موضوع تجرد افزود: دولت باید مشکل اشتغال و گرانی را حل کند و صرفا کمک هزینه‌های ازدواج از قبیل تهیه لوازم منزل مشکلی را حل نخواهد کرد زیرا خانواده با این کمک‌ها پایدار نخواهد بود. خانواده باید بتواند از پس مخارج خود برآید و زندگی سالمی را برای خود و فرزندان آینده اش فراهم آورد.