تبعات مثبت و منفی سایه «جنگ» بر سر یک جامعه/باعث بحران و ناامنی یا عامل متحول کننده
از جنگ ها همواره به عنوان پدیده ای مخرب و ویرانگر یاد می شود و سایه تهدید جنگ بر سر یک جامعه حتی اگر جنگی در نگیرد، نیز برای مردم و آن جامعه خالی از تبعات نیست.
خبرگزاری ایران۲۴ روز شنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۴ در گفت وگوی اختصاصی نظر دکتر «امان قرائی مقدم» استاد دانشگاه و جامعه‌شناس و «افشین طباطبایی» روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی را در مورد سایه تهدید جنگ بر سر یک جامعه جویا شده است که در پی می آید:
دکتر «قرائی مقدم» در تبیین تبعات سایه «جنگ» بر سر یک جامعه تصریح کرد: به طور کلی از نظر جامعه شناسی که یکی از شاخه‌های آن جامعه‌شناسی جنگ است، دو دیدگاه نسبت به جنگ شامل منفی و مثبت وجود دارد.
وی ادامه داد: از دیدگاه منفی، سایه «جنگ» بر سر یک جامعه اثرات منفیِ اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را به دنبال دارد و باعث افزایش ناامنی اجتماعی و از بین بردن آرامش و آسایش در جامعه می‌شود.
قرائی مقدم افزود: همچنین از دیدگاه منفی بروز مشکلات روحی و روانی، مشکلاتی در ازدواج و فروریختگی ارزش‌ها و هنجارها و فروریختگی سیاسی و حکومتی، دگرگونی و تغییر حکومت ها، برهم خوردن آرامش و نظم اجتماعی تبعات ناخوشایند سایه جنگ بر سر یک جامعه است.
وی تصریح کرد: به طور کلی جوامع در سایه تهدید جنگ ساخته نمی‌شوند و توسعه پیدا نمی‌کنند زیرا دائم در بحران و ناامنی قرار دارند. ذیل این تهدید، جامعه در هم فرومی ریزد و این صدمه در همه عمر جامعه باقی می‌ماند.
این استاد دانشگاه و جامعه شناس همچنین افزود: بر اساس دیدگاه منفی، خانواده‌ها در حین بروز تهدید جنگ نمی‌تواند تصمیم بگیرند و نمی توانند فردای خود را پیش بینی کند. جنگ تماما مضر است و در این حالت فرار مغزها صورت می‌گیرد و اعتراض‌ها و مسائل سیاسی در جامعه بوجود می‌آورد.
قرائی مقدم سایه تهدید جنگ بر سر یک جامعه را از دیدگاه مثبت نیز بررسی کرد و گفت: جنگ می‌تواند تحول برانگیز باشد یعنی جامعه را به حرکت درآورد و بر اذهان و افکار افراد جامعه تاثیر بگذارد.
وی ادامه داد: در کل جامعه‌ای که تجربه جنگی دارد با جامعه‌ای که تجربه جنگی ندارد متفاوت است و جنگ می‌تواند در یک صورت یک عامل متحول کننده و تکان دهنده افکار، اندیشه‌ها و ارزش‌های جامعه باشد و از نظر سیاسی و اقتصادی نیز جامعه را به حرکت در بیاورد.
قرائی مقدم افزود: همچنین جنگ، باعث می‌شود جامعه به خود بیاید و به خود متکی شود و درک می‌کند که نمی‌شود تصور کرد که اوضاع همیشه پایدار می‌ماند.
این استاد دانشگاه و جامعه شناس همچنین در رابطه با نقش مسئولان در حفظ آرامش جامعه در زمان تهدید جنگ تصریح کرد: هر کلمه‌ای که مسئولان در رابطه با اوضاع کشور می‌گویند ممکن است جامعه را به سوی ناامنی یا امنیت سوق دهند، به این ترتیب مسئولان موظفند مواظب گفتار و کردار خود باشند.
وی ادامه داد: همچنین رسانه‌ها باید در جهت آرامش جامعه حرکت و از توزیع اخبار تشنج آمیز پرهیز کنند.
سایه جنگ، بزرگ‌ترین منشاء اضطراب اجتماعی
روانشناس و پژوهشگر اجتماعی نیز معتقد است سایه جنگ را بزرگ‌ترین منشاء اضطراب اجتماعی دانست اما تصریح می کند که رسانه ها نقشی تعین کننده در این امر دارند.
افشین طباطبایی گفت: تهدیدات خارجی و سایه جنگ به بزرگ‌ترین منشاء اضطراب اجتماعی منجر شود اما اضطرابی که ممکن است مردم در این زمینه و تحت تاثیر «رسانه»ها تجربه کنند، از خطر جنگ بیشتر است و بر تصمیمات و مسائل اقتصادی و زندگی روزمره مردم تاثیر سوء خواهد گذاشت و دل نگرانی‌هایی را برای جامعه بوجود خواهند آورد.
وی ادامه داد: گاه پیش آمده هیچ دلیل و مدرک محکمی، مبنی بر وقوع جنگ که قابل استناد باشد وجود ندارد، اما رسانه‌ها با بازی رسانه‌ای و با انتشار اخبار تهدید آمیز فضای رعب و وحشت بر فضای جامعه حاکم می کنند و مشکلات زیادی را بوجود می آورند.
طباطبایی گفت: اکثر مردم نیز از سواد رسانه بالایی برخوردار نیستند و با کسب اخبار گمراه کننده رسانه‌ها، بدون تحقیق در مورد این اخبار و بازتاب آنها، به تشویش عمومی دامن می زنند.
این روانشناس و پژوهشگر اجتماعی در مورد نقش مسئولان در کاهش اضطراب عمومی ناشی از یک جنگ احتمالی افزود: مسئولان باید شفاف‌‌سازی رسانه‌ای انجام دهند و در جهت افزایش سواد رسانه‌ای جامعه بکوشند و آگاهی‌های لازم را در این مورد به مردم ارائه دهند.
