چرایی افرایش مصرف سیگار در زنان و دختران جوان/جلب توجه یا جبران اضطراب و سلامتی که می سوزد

به تازگی مدیر گروه بهداشت محیط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت وگویی گفته است مصرف دخانیات در استان اصفهان روند صعودی دارد و هرچند آمار مصرف دخانیات به صورت تخصصی در حوزه واحدهای بهداشت مدارس و بیماری‌های غیرواگیر قرار دارد اما اطلاعاتی که از این واحدها دریافت کردیم نشان می‌دهد میانگین مصرف دخانیات در استان و روند کلی افزایش مصرف و تغییر جنس مصرف دخانیات نسبت به سال گذشته مشهود و نگران کننده است.

به گفته سید مهدی میرجهانیان، در اصفهان از میان افراد در سن قانونی، ۴۰.۱ درصد مرد و ۸.۷ درصد زن مصرف کننده دخانیات هستند اما آمار دقیقی از افراد زیر سن قانونی نداریم با این حال گزارش‌های دریافتی از آموزش و پرورش و سایر مراجع حاکی از آن است که سن شروع مصرف به ۱۰ تا ۱۱ سال هم رسیده و مصرف سیگار، قلیان و سیگارهای الکترونیکی در میان نوجوانان، به‌ویژه دختران افزایش یافته است.

وی همچنین افزود در این استان نوجوانان و زنان در صدر مصرف دخانیات قرار دارند و باز هم می‌گویم موضوعی که ما را بسیار نگران کرده، کاهش سن شروع مصرف و همچنین تغییر الگوی جنسیتی مصرف است.

وضعیتی استعمال سیگار در اصفهان نمونه ای از کل مجموع کشوری است و قطعا این وضعیت در سایر استان های دیگر قابل مشاهده است.

شبکه خبری ایران 24 برای تبیین دلایل افزایش گرایش زنان و دختران به استعمال سیگار با دکتر«افشین طباطبایی» روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی و دکتر «شهرام شمس» پزشک عمومی و دبیر کمیته حقوقی مشورتی سازمان نظام پزشکی تهران گفت‌وگو کرده که مشروح آن در پی می آید:

دکتر افشین طباطبایی روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی در مورد انگیزه‌های گرایش زنان  دختران جوان به سیگار گفت: یکی از دلایل این امر، تبلیغات تولیدکنندگان دخانیات، برای فروش محصولات خود است که از دیرباز وجود داشته است.

وی افزود: سیگار، نوعی حس قدرت و بزرگ‌ شدن به فرد می دهد و یکی از دلایل گرایش دختران به این امرهمین موضوع است. دختران دوست دارند دیده شوند و سیگار کشیدن دختران به نوعی خودنمایی تبدیل شده است. همچنین ترغیب افراد در دورهمی‌های دوستانه نیز تاثیر زیادی در گرایش دختران به سیگار دارد.

طباطبایی تصریح کرد: مورد دیگری که به نظر مهم نمی آید ولی در واقع اهمیت بسیار دارد، مسئله روشن‌کردن سیگار است؛ فندک‌های بسیار گرانقیمتی وجود دارد که اصلی ترین کاربرد آنها روشن کردن سیگار است. با توجه به این موضوع می توان گفت سیگار کشیدن به فخرفروشی و نشان دادن سطح اجتماعی تبدیل شده است.

وی افزود: همچنین نمی توان گرایش زنان و دختران نوجوان به سیگار را به عنوان نوعی جبران خلاء موجود ناشی از کمبود تفریح دانست زیرا امروزه در ایران، در مقایسه با  سایر کشو‌رها تفریحات زیادی برای جوانان وجود دارد و برخی به دلیل عدم آگاهی از شرایط دیگر کشو‌رها گمان می کنند که در ایران تفریحات کافی برای جوانان وجود ندارد درحالی که این امر حقیقت ندارد.

این روانشناس و پژوهشگر اجتماعی همچنین در رابطه با سن گرایش دختران به سیگار گفت: طبق پیگیری‌های ما، دختران حتی در سنین 13 و 14 سالگی به مصرف سیگار روی می‌آورند.

وی افزود: با این وجود اما دخترانی که سیگار مصرف می کنند، حجب‌وحیا دارند و به عنوان مثال، در خانه و در پیش چشم خانواده خود سیگار نمی کشند. 

طباطبایی ادامه داد: در واقع دختران جوان، سیگار را به نوعی به عنوان مشعل آزادی خود می‌دانند که آنها را از قید و بند خانواده خود رها کرده و به کاری تبدیل شده که تمایل دارند در خارج از خانه انجام دهند.
 
وی در مورد نوع نگاه جامعه به زنان و دختران سیگاری گفت: قبلا جامعه ایرانی نگاهی به شدت منفی نسبت به بانوان ایرانی سیگاری داشت و سیگار یکی از المان‌های دختران منحرف بود اما امروزه دیدگاه‌ها تغییر کرده است. 

طباطبایی افزود: در گذر زمان و تغییرات سازوکارها و پارادایم‌های اجتماعی، موضوع دیدگاه جامعه نسبت به زنان سیگاری، مثل بسیاری از مسائل اجتماعی دیگر تغییر کرده است. 

این نویسنده و پژوهشگر اجتماعس در مورد راهکارهای موجود برای کاهش مصرف دخانیات زنان و دختران تصریح کرد: بهترین کار سوق دادن افراد به سمت ورزش است زیرا به هیچ عنوان نمی توان از مصرف سیگار توسط افراد جلوگیری کرد.

عوارض جسمی مصرف سیگار در زنان
پزشک عمومی و دبیر کمیته حقوقی مشورتی سازمان نظام پزشکی تهران نیز ضمن تاکید بر یکسان بودن تاثیرات بلند مدت و کوتاه مدت سیگار برای مردان و زنان تصریح کرد که مصرف سیگار می تواند مشکلاتی در باروری زنان بوجود بیاورد.

دکتر «شهرام شمس»  گفت: عوارض شناخته شده سیگار، مانند تاثیرات آن بر ریه، نحوه اکسیژن رسانی به بافت‌‌ها،  لطافت پوست و مواردی از این دست برای مردان و زنان یکسان است. ضمن اینکه سیگار می‌تواند افراد را به سوی مصرف دیگر دخانیات و محرک‌ها سوق دهد

وی افزود: اما در مورد زنان مخصوصا برای آنانی  که در سنین باروری هستند و یا می خواند فرزندآوری داشته باشند استعمال سیگار تاثیر فراوانی می‌گذارد؛ از جمله اینکه روی جنین تاثیر می‌گذارد و مانع از رشد طبیعی و کافی آن می شود. 

شمس در مورد ادعای اثرات آرام‌بخش سیگار نیز تصریح کرد: مطلب اثبات شده‌ای در مورد اینکه سیگار باعث آرامش روحی و روانی بشود وجود ندارد. سیگار با تحریک گیرنده‌های خاص مغزی، حالت های خاصی را برای فرد مصرف کننده بوجود می آورد و بیش از اینکه وابستگی جسمی داشته باشد وابستگی روحی و روانی ایجاد می کند.

وی ادامه داد: این فکر که سیگار باعث آرامش می شود اساسا اشتباه است و سیگار هیچ نقشی در ایجاد آرامش در افراد ندارد. آنچه که احساس می شود حس کاذب آرامش است.

شمس افزود: در واقع زمانی که فرد هیجانات شدیدی از قبیل استرس، اضطراب، عصبانیت، نگرانی و غیره را تجربه می کند، یک همپوشانی و همزمانی بین آن استرس و مصرف سیگار بوجود می آید و فرد گمان می کند که سیگار باعث تسکین او شده که البته این حس زودگذر است.

این پزشک عمومی درباره مزایای ترک سیگار تصریح کرد: اولین سود ترک سیگار، بهبود اکسیژن رسانی به بافت ها است و آن حجمی از ریه که هنوز توانسته است سالم بماند و دچار عواقب غیرقابل بازگشت نشود، راحت تر می تواند اکسیژن رسانی به خون را انجام دهد و وقتی اکسیژن رسانی به  بافت ها بهتر شود، نشو و نمای اندام ها نیز بهتر می شود.

وی افزود: اغلب کسانی که به مصرف سیگار تمایل پیدا می کنند  افرادی هستند که در زندگی خانوادگی یا زندگی شخصی دچار اضطراب‌های طولانی مدت‌ هستند. هرچقدر خانواده‌ها در جهت تعلیم و تربیت درست و اصولی فرزندان خود بکوشند و همچنین مشکلات اقتصادی کمتری داشته باشند،  فرزندان با آرامش بیشتری به سن بزرگسالی می رسند و این آرامش باعث می شود که کمتر به سمت دخانیات برای کاهش استرس خود بروند. ضمن اینکه باید هنر «نه گفتن» را به فرزندان خود بیاموزیم تا جوانان فقط برای همراهی با دوستان خود و نشان دادن اینکه دیگر بزرگ شده اند به سمت سیگار نروند.