رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه سیاست : زیانده بودن تولید و فروش حامل های انرژی یکی از معضلات مهم در حوزه سیاست گذاری اقتصادی است. در این میان برق یکی از محرک های صنعت است. برق در دیدی کلان تر، پارامتر تعیین کننده در معادلات پیشبرد اقصادی و معیشتی است. به واسطه کمبود تولید نسبت به مصرف برق، دولت قبل از قطع برق در بسیاری از مناطق و مراکز صنعتی بهره گرفت. این عمل موجب نارضایتی مردم و صنعتگران شد. دور از انتظار نخواهد بود که دولت در سایه بی توجهی به این مساله نه تنها بازده در حوزه صنعت، بلکه در تامین مشترکان خانگی نیز دچار بحرانی بزرگ شود.
آمار ها چه می گویند
طبق آخرین آمار منتشر شده از دولتمردان و فعالان حوزه برق قیمت کنونی فروش برق ۵۰ درصد مبلغ تولید آن است. حتی این عدد با احتساب معافیت نیروگاه ها از پرداخت مبلغ سوخت مورد نیاز آن ها حاصل شده است. حتی با حذف معافیت نیروگاه ها، این اختلاف جبران نخواهد شد. با در نظرگرفتن این موارد و نگاهی عمیق تر می‌توان متوجه شد در ابتدای بحرانی بزرگ هستیم. از یک سو بار اقتصادی تحمیل شده بر دولت بر اساس ادعای دولتمردان تا سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۵۰۰۰ میلیارد تومان بدهی برای وزارت نیرو به با آورده است. از سوی دیگر این هزینه های هنگفت امکان ایجاد زیرساخت های جدید برای تامین مصرف رو به افزایش در کشور و توسعه صعنت و شکوفایی اقتصاد را نیز سلب کرده است.
راهکارهایی که درمان درد نبودند
در این میان تدابیر دولت در سال های گذشته درمانی برای این بیماری مهلک نبوده است. به عنوان مثال در راستای برون رفت از دولتی بودن این صنعت در دولت گذشته پیشنهاد شده بود که مصرف کنندگان خانگی با نصب تولیدات تجدید پذیر مانند سلول های خورشیدی بتوانند برق مصرفی خود را از شبکه برق مستقل کرده و مازاد مصرف را به قیمت چندین برابر نرخ برق به وزارت نیرو بفروشند. ایده ای که نه تنها به لحاظ اقتصادی پختگی کافی را نداشت بلکه موجب بدهی بیشتر وزارت نیرو شد. ملاحظات فنی نیز در اتصال این تولیدات به شبکه سراسری در نظر گرفته نشد. اتصال این تولیدات با داشتن مزایای فراوان در شبکه برق هنوز کانون توجه تحقیقات در مسائلی همچون پایداری شبکه است. استفاده از تولیدات تجدید پذیر بدون در نظر گرفتن محاسبات و ملاحظات فنی دقیق نه تنها باری از شانه عدم توازن تولید و مصرف در کشور برنداشت که سنگینی آن نیز بیش از پیش بر دوش این صعنت حس می شود. استفاده از این تکنولوژی در کشوری که خود تولید کننده آن نیست نیز قیمت گزافی را بر دولت تحمیل می کند. همچنین روش‌هایی مانند حذف یارانه بنگاه‌های تولید برق برای ایجاد فضای رقابتی راه برون رفت از این وضعیت نخواهد بود. زیرا این اختلاف قیمت تولید و فروش برای تولید کنندگان موجود و سرمایه گذاران آینده توجیه پذیر نخواهد بود.
راه حلی برای عبور از شرایط فعلی
با شرایط موجود عبور از این بحران نیازمند بررسی های فنی و اقتصادی عمیق تری خواهد بود. استفاده از ریزشبکه های دولتی با بهره‌گیری از تولیدات تجدیدپذیر این بار با بررسی های دقیق تر و توجه به توانمندی‌های داخلی می‌تواند راهی موثر برای خروج از بحران باشد. این روش علاوه بر ایجاد تعادل تولید و مصرف با ایجاد تکثر در مراکز تولید، امنیت را نیز بهبود می‌بخشد. طبق آمار مجله معتبر REN21 در سال گذشته میلادی برای اولین بار بیش از10 درصد برق جهان به وسیله نیروگاه های خورشیدی و بادی تامین شده است. به عنوان مثال چین و آمریکا در سال گذشته به ترتیب بیش از 44 و 28 درصد تولید برق خود را متکی به تولیدات تجدیدپذیر کرده اند. در برخی کشورهای اروپایی مانند ایسلند نیز سهم تجدیدپذیرها در انرژی مصرفی از 50 درصد نیز عبور کرده است. در همین راستا بیش از 156 کشور مقررات استفاده از این تولیدات را تنظیم کرده اند. چندی از این کشورها این برنامه را با هدف گذاری به صفر رساندن استفاده از تولیدات فسیلی تا سال 2050 دنبال می کنند. رشد روز افزون و تعیین کنندگی این تولیدات در عرصه های امنیتی و دولتی نیز تاثیر گذار بوده است. به عنوان مثال فرانسه و چین به دنبال مستقل کردن تامین انرژی پدافندها و پایگاه‌های نظامی و اردوگاه های مرزی خود هستند. در چین همچنین قانونی اجباری برای نصب پنل های خورشیدی در 20 درصد ساختمان های مسکونی، 30 درصد ساختمان های تجاری و 50 درصد ساختمان های دولتی تنظیم گردیده است.
آلمان و فرانسه نیز ساخت نیروگاه جدید فسیلی را متوقف کرده و در یک برنامه بلند مدت به دنبال خاموش کردن تمامی نیروگاه های فسیلی موجود خود هستند. با وجود این توجه جهانی به تولیدات تجدید پذیر و افزایش سالیانه آن ها در سطح جهان و همچنین افزایش تقاضای برق در ایران، توجه مسئولین مربوطه به این فضای جدید الزامی است. در کشوری که بستر استفاده از انواع مختلف تولیدات تجدید پذیر مانند نیروگاه های خورشیدی، بادی، زمین گرمایی بیش از دیگر نقاط دنیا فراهم است این توجه اندک به آن‌ها قابل توجیه نخواهد بود. استفاده از این تولیدات تجدید پذیر و ریزشبکه های دولتی، می تواند راه حل این ماجرا باشد. حمایت از دانش و تخصص داخلی و بررسی های فنی، لازمه ی پیروزی در این مسیر است.
