به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن به نقل از خبرگزاری تسنیم، ظاهراً زنگ ها برای پایان کار حزب عدالت و توسعه به صدا درآمده اند. این روزها در ترکیه بیش از هر زمان دیگری از ضرورت کنار زدن اردوغان از صحنه قدرت صحبت می‌شود.
با آن که بیش از 10 ماه به برگزاری انتخابات سراسری ترکیه باقی مانده، اما احزاب مخالف شب و روز در حال فعالیت هستند و حال و هوای جامعه ترکیه به شدت سیاسی، دوقطبی و انتخاباتی شده است.
در چنین شرایطی سران 6 حزب مخالف اردوغان به دنبال این هستند که با تشکیل گسترده‌ترین ائتلاف سیاسی تاریخ معاصر ترکیه، هر جوری شده شکست سنگینی را بر حزب عدالت و توسعه تحمیل کنند و این حزب را پس از 22 سال زمامداری کنار بزنند.
اما باید پرسید: آیا تحمیل شکست بر سیاستمدار باتجربه‌ای همچون اردوغان کار آسانی است؟
برای پاسخ به این سوال باید چند عامل مهم را در نظر گرفت: اول اینکه بر اساس نظرسنجی‌های میدانی، آرای اردوغان و حزب او به شدت کاهش پیدا کرده و پیش‌بینی می‌شود که نتواند در انتخابات آتی به تنهایی یا حتی با شراکت دولت باغچلی، قدرت را در دست بگیرد.
ولی در عین حال، فاصله آرا فعلاً در حد و حدود اندک و ناپلئونی است.
سوال بعدی این است: آیا احزاب مخالف، صرفاً با اتکا به این موضوع نظرسنجی و بحران اقتصادی، می توانند از بابت پیروزی خود مطمئن باشند؟ پاسخ به این سوال چندان آسان نیست. فعلاً نوعی از شادی زودرس و احساس پیروزی زودرس، مخالفین را در برگرفته و تحلیلگران با تجربه در آنها هشدار می دهند که نباید از حالا خود را پیروز بدانند.
بسیاری از تحلیلگران ترکیه معتقدند که سران احزاب مخالف باید پروژه، حرف و ایده جدیدی برای مردم داشته باشند. اگر نه صرفاً با تکرار داستان غم انگیز شکست های اقتصادی حزب عدالت و توسعه و تاکید مکرر بر ناکارآمدی سیاست های تکروانه اردوغان نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.
فرمول اقتصاد و انتخابات
پروفسور علی آکارجا استاد ترک دانشگاه ایلینویز شیکاگو متخصص و صاحب نظر نامداری است که درباره ارتباط تنگاتنگ انتخابات و اقتصاد در تاریخ جمهوری ترکیه حرف دارد.
او برای تبیین نظرات خود پرونده رقابت های هفتاد سال اخیر را روی میز گذاشته و همه آنها را بررسی کرده است.
پروفسور علی آکارجا با بررسی نتایج همه انتخابات محلی و عمومی ترکیه که از سال 1950 میلادی به این سو برگزار شده، به یک چهارچوب نظری و مدلی برای تبیین نتایج رسیده است.
او یک مدل توضیح جامع در مورد تأثیرات اقتصاد بر رفتار رأی دهندگان ارائه کرده و بر اساس این شناخت هفتاد ساله، تلاش کرده پیش بینی های خود برای انتخابات سال 2023 را ارائه دهد.
آکارجا می گوید:«سه عامل مهم برای ذوب شدن محبوبیت و کاهش آرای احزب وجود دارد. اول: وعده‌هایی که نتوانستند بدانها وفا کنند. دوم: اشتباهاتی که مرتکب شدند. سوم: تصمیماتی که باب دل مردم نبوده و هیچگونه جنبه پوپولیستی قابل توجهی نداشته است.»
نتایج تحقیق مزبور چنین است:
1.با مطالعه نتایج انتخابات 70 سال اخیر ترکیه در می یابیم که به طور میانگین، کلیه احزاب که قدرت را در دست داشته اند، به خاطر مشکلات اقتصادی، هر سال در حد 4 درصد، محبوبیت خود را از دست داده اند.
2. در هر انتخابات پارلمانی، 13 درصد از حامیان حزب حاکم به منظور متعادل کردن قدرت دولت و جلوگیری از لوس شدن حزب اصلی، به طور استراتژیک آرای خود را به سایر احزاب از همان جناح طیف سیاسی منتقل می‌کنند. یعنی باید انتظار داشته باشیم که آرای حزبی که چهار سال حکومت کرده به مقدار 29 درصد کاهش پیدا کند.
البته برخورداری از امتیاز حزب حاکم بودن، مواهبی نیز دارد. به عنوان مثال، با چنین تاکتیک ها و خدعه هایی، آرای حزب حاکم را در استان هایی که ضعیف است، افزایش داد: تغییر مکان و زمان سرمایه گذاری ها، توزیع کمک های اجتماعی به صورت وجه نقد یا کالا، حمایت ها، اعطای تسهیلات بانکی و انواع وام ها و استفاده از ابزار مناقصه ها و استخدام. اینجاست که نقش محوری اقتصاد پدیدار می شود. اگر اقتصاد خوب باشد، یعنی عملکرد رشد و تورم دولت موفق باشد، می توان کسری را جبران کرد. اگر اقتصاد بد باشد، یعنی یک یا هر دو عملکرد رشد یا تورم منفی باشد، کسری بودجه حتی بیشتر می‌شود.
اهمیت طلایی سال آخر
در ادامه تحلیل انتخاباتی استاد دانشگاه شیکاگو در مورد الگوی تحلیل اقتصادی انتخابات ترکیه، به این اشاره شده که مردم برای قضاوت درباره عملکرد یک دولت، حافظه بلندمدت ندارند.
بنابراین، آن چه مهم است، سال قبل از انتخابات است و نه سالیان پیشین! به عبارتی دیگر، رای دهندگان هنگام ارزیابی عملکرد اقتصادی دولت ها، تنها به سال قبل از انتخابات نگاه می کنند و برایشان مهم است که در آن یک سال، دولت چه کرده و چه امتیازات و خدماتی را ارائه داده است.
این الگو نشان داد که هر یک درصد رشد در تولید ناخالص داخلی، برای حزب حاکم 1.05 امتیاز رای اضافی به ارمغان می آورد. اما در ائتلاف ها، بسته به تعداد شرکا، بین یک پنجم تا سه پنجم آن.
این در حالی است که میزان تاثیر تورم، دقیقاً به اندازه میزان تاثیر رشد نیست. هر یک درصد افزایش تورم، فقط 0.13 امتیاز رای حزب حاکم را از بین می برد. اثر واحد تورم بسیار کمتر از رشد است، اما هیچ حد بالایی برای تورم مانند رشد وجود ندارد. به طور خلاصه، افزایش آرا در زمانی که تورم بالا است، دشوار می شود.
حزب عدالت و توسعه بین سال‌های 2007 تا 2009 و بین سال‌های 2011 تا ژوئن 2015 میلادی، 8 تا 9 امتیاز از آرای خود را به خاطر تورم از دست داد. اما در انتخابات بعدی این ضررها را جبران کرد. این تنها حزب در تاریخ دموکراسی ترکیه بوده که توانسته دوبار از سقوط به صعود مجدد برسد. با این حال، الگوهای تاریخی و مسیر اقتصادی نشان می‌دهد که اگر یک رویداد خارق‌العاده رخ ندهد، حزب اردوغان نمی‌تواند سومین سقوط خود را به صعود مجدد تبدیل کند.
پروفسور علی آکارجا استاد ترک دانشگاه ایلینویز شیکاگو به این نتیجه رسیده که تورم برای آکپارتی به یک پاشنه آشیل جدی تبدیل شده است. اما با این حال، احزاب مخالف نباید تنها بر روی این موضوع حساب باز کنند. آنان باید در کنار اشاره مکرر به بحران اقتصادی، حرف ها و ایده هایی مطرح کنند که برای مردم نوید بخش به نظر برسد و به آنها بباوراند که قدرت جایگزین، می تواند تورم را کاهش دهد.
