حضور آژانس انرژی اتمی در مذاکرات هسته‌ای؛ کلید شفافیت یا عامل پیچیدگی؟
«ساسان کریمی» روز دوشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۴ در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی شبکه خبری ایران ۲۴ در پاسخ به این سوال که با توجه به دیدار رافائل گروسی با وزیر خارجه ایتالیا و تأکید وزیر خارجه ایران بر اینکه هنوز زمان مناسبی برای ورود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مذاکرات نیست، به نظر شما چه عواملی تعیین‌کننده‌ای وجود دارند که می‌توانند نقش آژانس را در مذاکرات آینده تعیین کنند، گفت: این موضوع به این دلیل است که قسمت‌های مربوط به آژانس دو دسته هستند.
وی ادامه داد: اول، بخش پادمانی که مربوط به تعهدات عرفی ایران است. ایران در این زمینه وفادار بوده و موضوعیت زیادی ندارد؛ یعنی دست ایران از نظر پادمانی که زیاد درباره آن صحبت می‌کنیم بازتر است.
کریمی افزود: دوم، مسئله نظارت‌های برجامی است که هنوز مشخص نشده، یعنی توافقی انجام نشده مبنی بر اینکه ایران قرار است محدودیت‌های برجامی را بپذیرد یا نه، و اینکه آژانس قرار است در این باره نظر دهد یا پروتکل‌ها و ترتیبات دیگری را اعمال کند.
این تحلیگر روابط بین‌الملل عنوان کرد: بنابراین، مسأله دوم مربوط به بخش فنی و کارشناسی است که از چهارشنبه شروع می‌شود و باید مشخص شود چه ترکیباتی لازم است و از نظر محدودیت‌ها و نظارت‌های فنی چه نقاطی باید پذیرفته شود؛ آیا این مطابق با برجام است یا مشابه آن، یا فاصله دارد.
وی ادامه داد: وقتی مشخص شود که آژانس حضورش را به عنوان ناظر موثر فراهم خواهد کرد، در این زمان است که می‌توان درباره تعهدات برجامی صحبت کرد. اکنون ایران در مذاکرات اخیر در تعهدات برجامی ورود نکرده وآماده نیست در این مورد صحبت کند که تعهدات را انجام داده یا نه؛ چون ایالات متحده از توافق خارج شده و بنابراین ایران موظف به پاسخگویی نسبت به آن امر نیست. در این مرحله، مدیرکل آژانس را زیر سوال می‌برند.
* حضور آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از توافق معنا دارد
این کارشناس مسائل بین‌الملل در خصوص حضور آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مذاکرات گفت: آژانس در نظارت بعد از توافق حضورش معنا دارد، اما در حال حاضر حضورش تنها می‌تواند نقش مخرب داشته باشد و نقشی کمک‌کننده و سازنده ندارد.
وی افزود: ممکن است گزارش جامع منفی ارائه دهد که تحریک‌کننده باشد و درخواست‌های ایالات متحده را بیش‌ازحد افزایش دهد، اروپایی‌ها را عصبانی کند و اسرائیل را به اقدامات جدیدی تحریک کند؛ یعنی با ارائه گزارش منفی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران توسط آژانس، تأثیر منفی خواهد داشت. اما بیشتر از این نخواهد بود.
