آیا بهروز وثوقی با «داشتن و نداشتن» به سینمای ایران باز می گردد؟

به گفته شهاب حسینی، فیلمنامه ای به نام «پیرمرد خلیج فارس» با برداشتی از کتاب «داشتن و نداشتن» ارنست همینگوی، با مضمون هدف قرار گرفتن هواپیمای مسافربری ایران در خلیج فارس توسط ناو آمریکایی، نگارش شده و در اختیار بهروز وثوقی قرار گرفته و او ضمن اعلام موافقت با بازی در این پروژه سینمایی، ابزار امیدواری کرده که این فیلم بهترین حسن ختام برای کارنامه بازیگری او شود.

کتاب «داشتن و نداشتن» نوشته ارنست همینگوی، داستانی در رابطه با ناخدایی به نام «هری مورگان» دارد که برای امرار معاش به قاچاق کالا و انسان می‌پردازد.

کتاب «داشتن و نداشتن» همینگوی چندین بار مورد اقتباس قرار گرفته است. در میان فیلمسازان ایرانی، ناصر تقوایی کارگردان مطرح و صاحب سبک نیز در سال ۱۳۶۵ فیلمی با نام «ناخدا خورشید» را ساخت که برداشتی آزاد از کتاب «داشتن و نداشتن» همینگوی محسوب می‌شد.

پیشتر زمزمه‌هایی از بازگشت بهروز وثوقی به سینمای ایران شنیده می‌شد و حتی حضور او در یک فیلم سینمایی سبب شد تا این فیلم برای چند سال توقیف شود.

فیلم «آشغال‌های دوست‌داشتنی» به کارگردانی محسن امیریوسفی سال ۱۳۹۱ درباره حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ ساخته شد. این فیلم تا 6 سال توقیف بود و در اواخر بهمن ۹۷ توانست مجوز اکران را بگیرد.

مدتی بعد مشخص شد که بهروز وثوقی در نسخه اصلی این فیلم بازی کرده و دلیل توقیف هفت ساله فیلم نیز حضور او بوده است. 

شهاب حسینی در آن زمان گفته بود، بعد از برخورد و آشنایی با بهروز وثوقی خیلی ناراحت شده که چرا باید سینما از وجود چنین خلاقیتی محروم بماند. 

وی همچنین در نامه‌ای به حسن روحانی رییس جمهور وقت، درخواست کرده بود تا ممنوعیت حضور دوباره بهروز وثوقی بر پرده سینمای ایران رفع شود و نسخه اصلی فیلم «آشغال‌های دوست‌داشتنی» با حضور او پخش شود. 

شهاب حسینی این فیلم را فیلمی در راستای گفت و تعامل ملی معرفی کرده بود.

وی همچنین در گفت‌وگویی درباره حضور بهروز وثوقی به‌ جای اکبر عبدی در فیلم «آشغال‌های دوست‌داشتنی» گفته بود: روزی که محسن امیریوسفی طرح این داستان را با ما مطرح کرد، گفت تصور کنید بهروز وثوقی نقش پدر این خانواده را ایفا می‌کند. قند در دل همه ما آب شده بود و با خودمان می‌گفتیم کاش بشود. محسن همه تلاشش را کرد و این رویای خودش را عملی کرد. از آنجایی که ساختار فیلم اجازه می‌داد که هر یک از ما بازیگران در فضایی مجزا ایفای نقش کنیم، همه قسمت‌هایی را که اکبرعبدی در فیلم بازی کرده است، امیریوسفی با بازی بهروز وثوقی در ترکیه فیلمبرداری کرد و امروز نسخه‌ای هم از فیلم با بازی بهروز وثوقی موجود است که البته من آن را ندیده‌ام.

بازیگر سریال «شهرزاد» با اشاره به دیداری که با بهروز وثوقی داشته است، درباره علاقه خود به این بازیگر عنوان کرده بود: آقای وثوقی همواره با تحلیل سراغ خلق شخصیت می‌رفت. زمانی حرف تلخی را به من زد که واقعا جگرم آتش گرفت. آقای وثوقی می‌گفت من زمانی از کار بیکار شدم و نتوانستم کارم را ادامه دهم که تازه متوجه شدم چگونه می‌توان یک شخصیت خلق کرد.

تلاش برای بازگرداندن بهروز وثوقی به سینما فقط از جانب شهاب حسینی نبوده است.

سال ۱۳۹۷، ۱۰۰ سینماگر با انتشار نامه ای به حسن روحانی رئیس جمهور وقت، خواهان رفع محدودیت‌های غیرقانونی برای بازگشت بهروز وثوقی شدند.

درخواست‌ها برای بازگشتن بهروز وثوقی به سینما، با مخالفت شدید برخی مسوولان همراه شد.

سردار بهمن کارگر رئیس بنیاد آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، بهروز وثوقی را «عنصر فاسد» و «معلوم‌الحال» خواند و گفت برخی با طرح درخواست برگشت او دنبال بازگشت سینمای ایران به سینمای فاسد دوره پهلوی هستند.

رییس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس درباره نامه و درخواست هنرمندان برای بازگشت  بهروز وثوقی گفته بود: حالا بعضی ها نامه می‌نویسند به رییس جمهور که بهروز وثوقی را بیاورید. آیا اینها از روی خانواده شهدا خجالت نمی‌کشند؟ این عنصر فاسد یعنی بهروز وثوقی عنصر طاغوت بود. بروید ببینید فردین چه صحبت هایی در مورد او بیان می‌کند. اصلا چه کسی مانع آمدن او به کشور بوده و اصلا چه کسی باعث رفتن او شد؟ وثوقی پرونده قضایی و شاکی خصوصی دارد و علیه شهدا آثاری ارائه کرده است.

۱۱۱ سینماگر ۲۲ خرداد ۱۳۹۷ در نامه ای دیگر به رئیس جمهور وقت، خواست خود را برای بازگشت بهروز وثوقی تکرار کردند اما پاسخ مشخصی نشنیدند.

بهروز وثوقی نیز در واکنش به درخواست‌ها و تلاش‌های نافرجام  هنرمندان برای حضور دوباره‌اش در سینما، با انتشار نامه‌ای بدون اینکه به صورت مستقیم از کسی نامی ببرد، درباره دشواری‌هایی که در این سال‌ها متحمل شده گفته و اظهار کرده بود که در واپسین سال‌های عمر بدون هیچ خواستی و آرزویی در غربت غریب چشم براه دعا‌های مردم است. وثوقی مستقیما عنوان نکرده بود که خودش هم تمایلی برای حضور دوباره در سینمای ایران دارد یا نه. اما این بازیگر ۸۷ در جایی عنوان کرده بود اگر به ایران بازگردد، اولین مکانی که خواهد رفت مقبره پدر و مادرش است.

در خواست‌های هنرمندان برای بازگشت بهروز وثوقی در حالی بی‌نتیجه مانده که تیر ماه ۱۴۰۰ سید مجید حلاج زاده ـ رئیس مرکز خدمات مشاوره ایرانیان خارج از کشورـ اظهار کرده است: «بهروز وثوقی برای ورود به ایران منعی ندارد.»

 اما دولتی‌ترین موضع‌گیری در مورد بهروز وثوقی را محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی دولت سیزدهم بیان کرده است.

وی در ویژه برنامه تلویزیونی سال تحویل نوروز ۱۴۰۳ بیان داشته است که بهروز وثوقی می‌تواند به ایران بازگردد و فیلم بازی کند.

با این حال تا کنون مجوز رسمی برای حضور دوباره بهروز وثوقی در سینمای ایران اعطا نشده است.

بهروز وثوقی دو ماه پیش از انقلاب برای بازی در فیلمی ساخته محمد زرین دست به آمریکا رفت و تا کنون نتوانسته به ایران برگردد.

پس از انقلاب بسیاری از هنرمندان از ایران رفته و دیگر هرگز بازنگشتند؛ برخی آنها نیز مانند محمد علی فردین در ایران ماندند و تا پایان عمر خانه نشین شدند و تعدادی نیز با شرایطی خاص به کار خود ادامه دادند. 

تا کنون مسوولان سینمایی واکنشی به احتمال حضور بهروز وثوقی در این پروژه سینمایی نشان نداده اند و معلوم نیست این بار تلاش شهاب حسینی برای بازگرداندن نام بهروز وثوقی به سینمای ایران به نتیجه می‌رسد یا نه اما یقینا تماشای تصویر این بازیگر پیشکسوت سینما به روی پرده سینما‌ی ایران پس از سالها اتفاقی بزرگ خواهد بود.