«نماوا» حق زائل شده کاربران را جبران کند/برای پلتفرم‌ها، خودداری از حذف محتوای خلاف قانون هزینه دارد
محمدجواد نعناکار روز شنبه در مصاحبه اختصاصی با شبکه خبری ایران ۲۴، با رد شائبه‌های مربوط به اقدام عجولانه قوه قضائیه در مسدودسازی نماوا خاطرنشان کرد: برخلاف تصور برخی، این تصمیم پس از مذاکرات متعدد و اخطار‌های مکرر به مسئولان پلتفرم اتخاذ شده است. وقتی یک سکو به‌صورت سیستماتیک دستورات قضایی را نادیده بگیرد، قوه قضائیه چاره‌ای جز استفاده از ابزار‌های قهری مانند فیلترینگ ندارد.
فیلترینگ نماوا؛ آخرین راهکار قوه قضائیه
وی با یادآوری ماده ۱ و ۲ قانون مسئولیت مدنی افزود: براساس قوانین موجود، پلتفرم‌ها مسئولیت مشترکی در قبال محتوای منتشرشده دارند. اگر محتوای خلاف قانون در این سکو‌ها منتشر شود، هم مدیران پلتفرم و هم تولیدکنندگان محتوا قابل پیگرد هستند. متأسفانه برخی استارت‌آپ‌ها خود را فراتر از قانون می‌دانند و این رویه خطرناکی است.
ساترا؛ نهادی بدون شناسنامه حقوقی
این کارشناس حقوق فناوری اطلاعات در ادامه به انتقاد از نهاد ساترا (نظام تنظیم‌گری رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) پرداخت و گفت: این نهاد فاقد اساسنامه مصوب، شناسه ملی و جایگاه قانونی است و به‌صورت هیبریدی توسط معاونت فضای مجازی صداوسیما اداره می‌شود. قوه قضائیه نیز آن را به رسمیت نمی‌شناسد، بنابراین تصمیمات ساترا نمی‌تواند مبنای قانونی برای دفاع در دادگاه‌ها باشد.
مسئولیت جبران خسارت کاربران با کیست؟
نعناکار در پاسخ به این پرسش که حقوق مادی و معنوی کاربران نماوا چگونه باید جبران شود، توضیح داد: براساس ماده ۷۸ قانون تجارت الکترونیک، اگر پلتفرمی به‌دلیل نقص فنی یا محدودیت‌های ایجادشده خسارتی به کاربران وارد کند، موظف به جبران آن است. در این مورد نیز اگر نماوا به تعهدات خود عمل نکرده، باید پاسخگو باشد. البته بحث فورس ماژور (قوه قاهره) نیز ممکن است مطرح شود، اما اصل بر مسئولیت پلتفرم است.
وی تأکید کرد: بیانیه‌های روابط عمومی این شرکت‌ها معمولاً فاقد ارزش حقوقی است. آنچه مهم است، بررسی مستندات پرونده و تصمیم نهایی دادگاه است. اگر توقف فعالیت نماوا طولانی شود، مدیران این پلتفرم باید غرامت کاربران را پرداخت کنند.
الگوی جهانی مسئولیت پلتفرم‌ها
این حقوقدان با یادآوری تجربه جهانی در برخورد با پلتفرم‌های کاربرمحور گفت: در دنیا، شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و یوتیوب مکلف به پایش محتوا و حذف موارد مرتبط با خشونت، تروریسم یا کودک‌آزاری هستند. اگر این پلتفرم‌ها از وظایف خود شانه خالی کنند، با پیگرد قانونی مواجه می‌شوند. در ایران نیز پلتفرم‌ها باید بپذیرند که مسئولیت محتوای منتشرشده را بر عهده دارند.
وی با تشبیه مسئولیت پلتفرم‌ها به مالکان ساختمان‌های اجاره‌ای افزود: اگر در یکی از واحد‌های یک ساختمان تخلفی صورت گیرد، مالک نیز به‌عنوان شریک جرم شناخته می‌شود. همین اصل در فضای مجازی جریان دارد و مدیران پلتفرم‌ها نمی‌توانند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند.
ضرورت همکاری اکوسیستم فناوری با قوه قضائیه
نعناکار با تأکید بر لزوم تعامل سازنده بین پلتفرم‌ها و نهاد‌های حاکمیتی گفت: گرچه ممکن است قوانین موجود نیاز به اصلاح داشته باشند، اما تا زمانی که این مقررات رسمیت دارند، همه بازیگران فضای مجازی ملزم به رعایت آن هستند. به جای لجاجت، بهتر است انجمن‌های فعال در حوزه VOD و کمیسیون‌های تخصصی مجلس با قوه قضائیه گفت‌و‌گو کنند تا در صورت نیاز، قوانین به‌روزرسانی شوند.
پلتفرم نمایش خانگی نماوا روز جمعه ۹ خردا دماه پس از پخش قسمت اول سریال «سووشون» مسدود شد.
مسدودیت نماوا به گفته مرکز رسانه قوه قضائیه به دلیل عدم دریافت مجوزهای قانونی برای پخش سریال و امتناع نماوا از انجام تعهدات قانونی رخ داده است.
این پلتفرم نیز در واکنش به این اقدام، بیانیه‌ای رسمی منتشر و تأکید کرد سریال از مرحله تولید دارای مجوز بوده و توقیف آن فقط به دلیل اختلاف بر سر ۶۲ ثانیه از محتوای سریال رخ داده است در حالی که ساترا مدعی است که به این سکو رسما اعلام شده بود که با وجود سانسور هم نباید فعلا سریال را منتشر کند.
