سگ گردانی؛ منع یا فرهنگسازی/چگونه سگ باوفا، پرخاشگر می شود؟

امروزه به نظر می‌رسد درصد غیر قابل چشم پوشی از شهروندان ایرانی دوستدار حیوانات خانگی، مخصوصا سگ‌ها هستند. با این حال به دلیل عدم وجود قوانین شفاف و حمایت‌گر از حیوانات خانگی، صاحبان آنها با چالش‌های فراوانی روبه‌رو هستند. از جمله اینکه آنها مجبورند شبانه حیوانات خانگی خود را به گردش ببرند تا از درگیری با مردم و نیرو انتظامی جلوگیری کنند. 

از طرف دیگر به نظر می‌رسد فرهنگ نگهداری از سگ‌های خانگی در جامعه ایرانی هنوز جا نیفتاده و نیاز به آموزش‌های بیشتر در این زمینه دیده می‌شود. 

در پی انتشار خبری مبنی بر ممنوعیت گردش سگ‌های خانگی در ۱۱ استان ایران، به نظر می‌رسد صاحبان سگ‌های خانگی با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند.

در همین راستا یکی از مقامات قضایی تأکید کرده است که هدف اصلی برخورد با سگ‌گردانی، صیانت از حقوق عمومی و تأمین امنیت روانی و بهداشتی شهروندان است، و دستگاه قضایی با جدیت از آرامش و سلامت جامعه صیانت خواهد کرد.

از سوی دیگر رئیس اداره کنترل حیوانات شهری شهرداری تهران به لزوم فرهنگ‌سازی و تدوین قوانین مدون تاکید کرده و گفته است: پیش از اعلام ممنوعیت سگ گردانی باید به دنبال راهکار‌های اصلی برویم و بعد آن را قانونمند کنیم. 

دادستانی‌ها در شهر‌های بزرگی از جمله اصفهان، ارومیه، تبریز، خرم آباد، همدان، کرمان، قزوین، رباط کریم، گلستان، بروجرد و لواسانات دستور برخورد با پدیده سگ‌گردانی را صادر کرده‌اند.

در این خصوص، شبکه خبری ایران ۲۴ با دکتر«افشین طباطبایی» روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی در مورد نظر افکار عمومی در مورد نگهداری از حیوانات و دکتر «رضا آذربایجانی» متخصص بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ در مورد تبعات نگهداری سگ ها در منزل گفت‌ و‌گو کرده و نظر آنها را جویا شده است.

دکتر افشین طباطبایی روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی در خصوص نظر افکارعمومی نسبت به نگهداری از سگ‌ها در منزل گفت: در طول تاریخ و از دیرباز، چه در ایران و چه در سایر نقاط جهان سگ‌ها در زندگی مردم حضور داشتند و از آنها برای محافظت از خانه‌های خود استفاده می‌کردند.

وی ادامه داد: تنها حیوانی که در قرآن و در داستان اصحاب کهف از آن نام برده شده سگ بوده است. بدین معنا که وجود سگ در زندگی مردم در جامعه ایرانی از نظر شرعی، فرهنگ عمومی و عرف موضوعی پذیرفته شده است.
طباطبایی در مورد فرهنگ نگهداری از حیوانات خانگی تصریح کرد: مشکل از آنجایی پیش می‌آید که جامعه ایرانی سگ‌ها را با یک برداشت غلط از فرهنگ غربی وارد خانه‌ خود کرده است و اصول نگهداری این حیوان رعایت نمی‌شود.

وی افزود: در اروپا و آمریکا و سایر کشور‌ها نیز افراد طبق اصول و با رعایت مقررات اقدام به نگهداری از سگ‌های خانگی می‌کنند. مکان‌های بخصوصی برای گردش سگ‌ها وجود دارد و در صورت رعایت نکردن قوانین آنها ملزم به پرداخت جریمه‌های سنگین می‌شوند.

طباطبایی ادامه داد: اما متاسفانه در ایران فرهنگ درست نگهداری از سگ‌ها، در رابطه با جمع‌آوری فضولات، بستن قلاده و امثالهم رعایت نمی‌شود و قوانینی هم در این باره وجود ندارد و خلاء قانونی موجود ممکن است باعث شود تا حقوق شهروندی زیرپا گذاشته شود. 

وی با تاکید بر لزوم رعایت حقوق شهروندی افزود: ممکن است سگ‌ها با سر و صدای خود و ایجاد سروصدا مزاحمت عمومی ایجاد کنند یا باعث شوند کودکان یا زنان بترسند و حقوق شهروندی باید رعایت بشوند.

طباطبایی در مورد اقدامات دولت در فرهنگ‎سازی این پدیده گفت: تلاش و سرمایه‌گذاری دولت برای فرهنگ سازی در این زمینه بسیار زمان‌بر خواهد برد.

وی افزود: با این حال، وجود قوانین بازدارنده همچون ممنوعیت گردش سگ‌های خانگی، مانند بسیاری از موارد مشابه، باعث خواهد شد تا شهروندان در این زمینه بیشتر مراقب باشند و بسیاری از عوامل را رعایت کنند؛ از جمله جمع‌آوری فضولات یا بستن قلاده به سگ‌های خود.

طباطبایی ادامه داد: البته صداوسیما و سازمان حفاظت از محیط زیست نیز می‌توانند با تولید برنامه‌هایی به فرهنگ‌سازی این پدید کمک کند و نشان دهند نگهداری از حیوانات خانگی با رعایت قوانین و حقوق شهروندی امکان‌پذیر است.

این پژوهشگر اجتماعی افزود: مسئله اینجاست که بسیاری از دارندگان سگ‌های خانگی انتظار دارند تا بقیه شهروندان حیوانات خانگی آنها را دوست بدارند و مزاحمت‌ها را نادیده بگیرند و این زیر پا گذاشتن حقوق شهروندی است، زیرا این سگ‌ها می‌توانند مشکلاتی را برای مردم ایجاد کنند. 

طباطبایی در مورد وظایف دولت در زمینه فرهنگ‌سازی و تسهیل شرایط برای صاحبان سگ‌های خانگی گفت: در نهایت دولت با وضع قوانین برای امنیت شهروندان و تخصیص مکان‌هایی برای گردش سگ‌های خانگی می‌تواند به فرهنگ‌سازی این موضوع کمک کند، ولی درصد موفقیت دولت در اینباره بستگی به سازو کار‌های فرهنگی دارد. 

وی ادامه داد: برخی مواقع مشاهده می‌شود که حکومت‌ها و مسئولان از جریان فکری جامعه عقب می‌افتند. در این زمینه با وجود قانونگذاری دولت مردم نیز باید به این آگاهی برسند که با وجود اینکه خود حیوان خانگی خود را دوست دارند، ممکن است این حیوان خانگی برای دیگر شهروندان مزاحمت ایجاد کند. 

طباطبایی در مورد نافرمانی‌هایی که ممکن است در نتیجه قانون منع سگ‌گردانی توسط شهروندان بوجود آید، گفت: ممکن است نافرمانی‌هایی در این باره صورت بگیرد ولی موضوع چندان مهمی نخواهد بود زیرا این موضوع مربوط به مسائل فردی نمی‌شود. با این وجود دارندگان سگ‌های خانگی به نگهداری سگ‌های خود ادامه خواهند داد

دکتر «رضا آذربایجانی» متخصص بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ نیز در مورد نگهداری از سگ‌های خانگی تصریح کرد: افرادی که شرایط و مکان مناسب برای نگهداری از سگ‌های خانگی را ندارند، نباید اقدام به نگهداری از آنان کنند زیرا که این هم به ضرر حیوانات و هم به ضرر صاحبان خواهد بود.

وی در مورد تاثیراتی که قانون منع سگ‌گردانی بر روی سلامت سگ‌های خانگی خواهد گذاشت، گفت: گردش برای سلامت سگ‌ها امری ضروری است. مخصوصا در مورد سلامتی سگ‌های مهاجم و ورزشکار که نیاز به فعالیت دارند.

آذربایجانی افزود: به دلیل اینکه سگ نمی‌تواند به فعالیت‌های روزانه و مورد نیاز خود بپردازد پرخاشگر می‌شود که باعث می‌شود صاحبان آنها اقدام به عقیم سازی یا قطع دم و گوش آنها کنند که این ظلمی به حیوان تلقی می‌شود. 

متخصص بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ در مورد راهکار‌های موجود افزود: با وجود شایع بودن این مسئله و علاقه مردم به نگهداری از سگ‌ها، باید پارک‌هایی در این خصوص تاسیس شود تا مردم بتوانند سگ‌های خود را در این پارک‌ها به گردش ببرند. 

وی ادامه داد: یا اینکه باید آنها را به مراکز پرورش حیوانات ببرند و آنجا نگهداری و مربی برای سگ‌های خانگی استخدام کنند. 

آذربایجانی افزود: همچنین برای کسانی که علاقه به نگهداری از حیواناتی مثل سگ دارند ولی شرایط نگهداری از آن را ندارند پانسیون‌های بزرگی باید در نظر گرفته شود تا صاحبان سگ‌های خانگی نیز آنجا به دیدن حیوانات خود بروند.