حمایت استراتژیک روسیه از ایران بدون دفاع متقابل نظامی/عدم وجود بند دفاع متقابل در پیمان امنیت جمعی
روح‌الله مدبر کارشناس مسائل روسیه، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه خبری «ایران ۲۴»، در پاسخ به پرسشی درباره موضع راهبردی و دیپلماتیک روسیه پس از درگیری اخیر میان ایران و اسرائیل و احتمال مداخله مستقیم یا غیرمستقیم این کشور به‌دلیل رقابت ژئوپلیتیکی با غرب، گفت: تجاوز اسرائیل به خاک جمهوری اسلامی ایران با مواضع بسیار محکم و قابل‌تأملی از سوی دولت فدراسیون روسیه در عرصه دیپلماتیک و سیاسی همراه بود. روسیه نه‌تنها این اقدام را به‌شدت محکوم کرد، بلکه با اتخاذ سیاست‌های چندوجهی، حمایت همه‌جانبه‌ای از ایران نشان داد.
وی با اشاره به تماس‌های مکرر ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، با دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو در روزهای حساس جنگ، تصریح کرد: پوتین هشدارهای جدی و قاطعی درباره پیامدهای تداوم این بحران مطرح کرد. وزارت خارجه روسیه نیز در چارچوب تقسیم‌کار دقیق، اقدامات مؤثری انجام داد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در چندین نوبت برنامه هستهای ایران و نقش رافائل گروسی را تنش‌زا و بحران‌آفرین توصیف کرده و تجاوز اسرائیل را به‌صراحت جنایتی آشکار خواند.
کارشناس روابط بین‌الملل بیان کرد: در شورای امنیت سازمان ملل نیز واسیلی نبنزیا نماینده دائم روسیه، بی‌سابقه‌ترین حمایت‌های لفظی را از جمهوری اسلامی ایران ارائه داد؛ حمایتی که هیچ‌یک از کشورهای عضو سازمان ملل متحد با آن سطح از جدیت و مسئولیت‌پذیری، مشابه آن را نشان ندادند.
مدبر با اشاره به هم‌زمانی این تجاوز با برگزاری بیست‌وهشتمین مجمع اقتصادی سن‌پترزبورگ گفت: در سخنان رئیس‌جمهور روسیه در این نشست بین‌المللی، محکومیت صریح تجاوز اسرائیل و اعلام حمایت ویژه از ایران به‌روشنی بیان شد. فراتر از آن، پوتین اعلام کرد که در صورت درخواست تهران، روسیه آمادگی دارد در حوزه نظامی نیز به ایران کمک کند. این موضع‌گیری، قاطعانه و کم‌سابقه بود.
وی افزود: پس از حمله آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، روسیه سریع‌ترین و صریح‌ترین واکنش‌ها را از خود نشان داد و هشدار داد که ادامه این تجاوزها ممکن است بحران را به منازعه‌ای بین‌المللی و گسترده‌تر بدل کند. این هشدار مسکو، در حقیقت پیامی روشن به آمریکا بود مبنی بر اینکه اگر شرایط به‌گونه‌ای پیش رود که حمایت از ایران الزامی شود، دیگر قدرت‌ها نیز ممکن است وارد عرصه شوند.
کارشناس مسائل روسیه با تاکید بر نقش میانجی‌گرانه روسیه برای توقف درگیری‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: تماس‌های پوتین با ترامپ، تلاشی هوشمندانه برای مهار تحریکات اسرائیل و جلوگیری از لفاظی‌های خطرناک کاخ سفید بود. این نقش‌آفرینی، نشان از جایگاه ویژه روسیه در تحولات منطقه دارد.
مدبر اضافه کرد: رسانه‌های روسی، از شبکه‌های تلویزیونی تا خبرگزاری‌ها، همگی در حمایت از ایران موضع گرفتند و روایت دقیقی از واقعیت‌های میدان ارائه دادند. این سطح از حمایت، حتی فراتر از تعهدات مندرج در توافق‌نامه راهبردی ایران و روسیه بود و نشانه‌ای است از مسئولیت‌پذیری مسکو در قبال امنیت تهران.
وی با انتقاد از سانسور این واقعیت‌ها افزود: متأسفانه، در پیمان امنیت جمعی، بندی برای دفاع متقابل گنجانده نشده و بنابراین روسیه امکان ورود مستقیم نظامی نداشت. با این حال، بر پایه توافق استراتژیک، روسیه حمایت‌های فراوانی در سطوح مختلف سیاسی، امنیتی و حتی اعلام آمادگی نظامی انجام داد.
کارشناس مسائل روسیه خاطرنشان کرد: مواضع روسیه خشم دولت انگلیس را برانگیخته است. حتی دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه و رئیس‌جمهور پیشین این کشور، هشدارهای هستهای به آمریکا داد که می‌توان آن را پیامی روشن به کاخ سفید در حمایت از ایران دانست. موضع‌گیری مدودف مبنی بر شکست ترامپ نیز، نشانه حمایت بی‌سابقه کرملین از ایران است. از این‌رو، ضروری است تهران با عمق‌بخشی به روابط راهبردی و خنثی‌سازی تبلیغات ضدروسی، مانع ایجاد شکاف میان تهران و مسکو شود؛ زیرا در صورت نقض احتمالی آتش‌بس توسط اسرائیل، تقویت این پیوند راهبردی، مهم‌ترین تضمین برای مقابله با تهدیدات آینده خواهد بود.
