مکانیسم ماشه ابزار فشار سیاسی است؛ تحریم‌ها تاثیر واقعی بر صنایع بومی ایران ندارد
امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر روابط بین‌الملل، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه خبری ایران ۲۴ درباره احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها و راه‌های مقابله ایران با این اقدام، اظهار داشت: احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه وجود دارد و اگر توافقی حاصل نشود، به‌احتمال زیاد این مکانیسم فعال خواهد شد.
وی افزود: راهکار اصلی کاهش آسیب‌های تحریم‌ها، به‌خصوص در حوزه اقتصادی است. البته بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل چندان مشکل‌ساز نیست، زیرا تحریم‌های یکجانبه آمریکا گستره وسیع‌تری دارد و بازگشت تحریم‌های بین‌المللی به اندازه‌ای نگران‌کننده نیست که در افکار عمومی مطرح شده است.
تحلیلگر روابط بین‌الملل در ادامه گفت: تلاش‌هایی پیش از فعال شدن مکانیسم ماشه برای رایزنی با کشورهای اروپایی در جریان است. اگر مکانیسم ماشه فعال شود،بخش‌هایی مانند تحریم‌های موشکی و تسلیحاتی طبق قطعنامه ۱۹۲۹ دوباره اعمال خواهد شد که ممکن است در تامین نیازهای دفاعی کشور محدودیت ایجاد کند، هرچند صنایع دفاعی ایران بومی است و وابستگی زیادی به خارج ندارد؛ در نتیجه این موضوع هم جای نگرانی ندارد.
ابوالفتح تاکید کرد: تحریم‌های اقتصادی بخصوص در حوزه نفت، طبق قطعنامه‌های شورای امنیت که قرار است با اسنپ‌بک برگردند، وجود ندارد و ایران در حال حاضر تحت تحریم نفتی آمریکا قرار دارد؛ بنابراین بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تاثیر زیادی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت. اسنپ‌بک شامل تحریم نفتی نمی‌شود و تحریم‌های نفتی فعلی آمریکاست که تاثیرگذار است. بنابراین، فعال شدن مکانیسم ماشه تحریم‌های اقتصادی جدیدی اضافه نخواهد کرد.
وی تصریح کرد: آنچه اهمیت دارد، رفتار کشورهایی است که با ایران تعامل دارند. نگرانی‌های فعلی در افکار عمومی درباره بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بیشتر مربوط به تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی است و لازم است بین واقعیت‌های پیش‌رو و نگرانی‌های عمومی توازن برقرار شود.
تحلیلگر روابط بین‌الملل با اشاره به تحولات اخیر درباره مکانیسم ماشه، این مکانیسم را بیشتر به عنوان ابزاری برای فشار روانی و سیاسی بر ایران معرفی کرد تا تحریم‌های واقعی و گسترده و توضیح داد: حامیان فعال‌سازی مکانیسم ماشه به عنوان ابزار فشار، به درستی اشاره می‌کنند که تحریم‌های سازمان ملل به گستردگی تحریم‌های آمریکا نیست؛ اما به دلیل اجماع جهانی و الزام کشورها به رعایت مصوبات شورای امنیت، این تحریم‌ها فشار روانی قابل توجهی بر ایران وارد می‌کنند.
ابوالفتح افزود: بسیاری از کشورها به این دلیل که تحریم‌های آمریکا یکجانبه و الزام‌آور نیستند، با ایران مراوده دارند؛ اما حتی این کشورها نیز ملاحظات خاص خود را دارند. مثلاً مراودات چین با ایران به شکل قانونی و رسمی نیست؛ چین حتی نفت ایران را به طور رسمی نمی‌خرد و اگر خریداری انجام شود، از طریق شبکه‌های غیررسمی و مخفی است، زیرا آمریکا بابت آن تنبیه اعمال می‌کند.
وی ادامه داد: با این حال، تحریم‌های شورای امنیت الزام‌آور هستند، به ویژه برای چین که عضو دائم سازمان ملل است، و این موضوع فضای تنفسی ایران را دشوارتر می‌کند. این تحریم‌ها به عنوان ابزاری فشار استفاده می‌شوند؛ اما تحریم‌های سازمان ملل شامل مواردی مثل نفت و خرید کالا نیستند. در مقابل، آمریکا حتی خودرویی مثل پراید و کل صنعت خودروسازی ایران را تحریم کرده که این تحریم‌ها هیچ‌کدام در قطعنامه‌های سازمان ملل وجود ندارند.
کارشناس روابط بین‌الملل تأکید کرد: هدف فعال شدن مکانیسم ماشه، منزوی کردن ایران در عرصه بین‌الملل است. طبق برخی پیش‌بینی‌ها، عنوان می‌کنند ایران تحت فصل هفتم ماده ۴۱ منشور ملل متحد قرار گیرد. این موارد شامل محروم کردن ایران از رویدادهای بین‌المللی مانند جام جهانی نیز می‌شود. با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد جهانی و تحریم‌های شدید آمریکا، تحریم‌های سازمان ملل به تنهایی فشار کافی بر اقتصاد ایران وارد نمی‌کنند زیرا وقتی صد آمد نود هم پیش ماست. اوضاع همچنین به گونه‌ای است که ایران ممکن است دوباره منزوی شود و ایران ممکن است از برخی عرصه‌های بین‌المللی مانند جام جهانی کنار گذاشته شود؛ این موارد نمونه‌هایی هستند که به عنوان تحریم علیه ایران مطرح می‌شوند.
ابوالفتح عنوان کرد: هرچند وضعیت به روند کلی اقتصاد جهانی وابسته است، اما وقتی تحریم‌های آمریکا با شدت و گستردگی فعلی اعمال می‌شود، تحریم‌های سازمان ملل ترس کمتری ایجاد می‌کنند. قبل از برجام، تحریم‌های سازمان ملل می‌توانستند از تحریم‌های آمریکا گسترده‌تر باشند؛ اما تحت فشار حداکثری ترامپ، صادرات نفت ایران به صفربرساند و هم‌اکنون سازمان ملل در مقایسه با اقدامات آمریکا، نقش کمتری دارد. اقتصاد ایران تا حدی خود را با تحریم‌های آمریکا تطبیق داده است، اگرچه فشار و مشکلاتی برای مردم ایجاد شده است. بخش نظامی و موشکی ایران که تحت تحریم‌های سازمان ملل است، همچنان زیر فشار است؛ با این حال بسیاری از کشورها به دلیل تحریم‌های آمریکا از مراوده نظامی با ایران اجتناب می‌کنند.
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی شبکه خبری ایران۲۴ از رویترز، «ژان نوئل بارو» وزیر امور خارجه فرانسه روز سه‌شنبه اعلام کرد: این کشور به همراهش شرکای خود انگلیس و آلمان تا پایان ماه اوت (ماه آینده میلادی) و در صورت که پیش از آن پیشرفت ملموسی در زمینه توافق هسته‌ای ایران حاصل نشود، «مکانیسم ماشه» را علیه ایران فعال خواهند کرد.
طبق گزارش ، بارو این اظهارات را پیش از نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا بیان کرده است.
«سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران اخیرا در گفت‌وگویی با روزنامه لوموند فرانسه در این باره گفت: تهدید به تحریم، کمکی به دیپلماسی نمی‌کند. اروپا اگر واقعاً به دنبال نقش محوری است، باید استقلال عمل و بی‌طرفی خود را نشان دهد. نشانه این امر محکوم کردن تجاوز اسرائیل و حملۀ آمریکا به تاسیسات تحت نظارت آژانس بود. آیا فرانسه به عنوان یک کشور مستقل این اقدام را نمود؟! در چنین شرایطی چگونه می‌توان از ایران خواست قواعد بازی بین‌المللی رعایت کند؟!
وی تاکید کرد: اروپا می‌تواند نقش‌سازنده هم در حفظ توافق هسته‌ای و هم در کاهش تنش‌ها ایفا کند، مشروط به اینکه رفتارهای تجاوزکارانه اسرائیل را محکوم کند. ما از نقش سازنده سه کشور اروپایی در بازسازی برجام حمایت می‌کنیم، به شرطی که از اقدامات تحریک‌آمیز و غیرسازنده مانند تهدید به «مکانیسم ماشه» پرهیز کنند. استفاده از مکانیسم ماشه اثری مشابه حمله نظامی را دارد. چنین اقدامی از نگاه ما بمنزلۀ خاتمه ایفای نقش فرانسه و اروپا در موضوع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران است.
وزیر امور خارجه فرانسه با تکرار درخواست آزادی برخی شهروندان فرانسوی که در ایران به اتهام جاسوسی زندانی هستند، گفت: ما از ایران می‌خواهیم فورا و بدون قید و شرط هم‌میهنان ما را که گروگان گرفته شده‌اند، آزاد کند.
با توجه به تعلیق همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی گزارش«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران که به گفته تهران، جانبدارانه بوده و زمینه‌ساز حملات متجاوزانه اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران شد، همچنین عمل نکردن گروسی به وظایف قانونی او در حفاظت از تاسیسات اتمی ایران، بارو بیان کرد: ما خواستار ازسرگیری فعالیت بازرسان آژانس و آغاز روندی دیپلماتیک برای دستیابی به راهکار و چارچوبی مذاکره‌شده برای موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های جانبدارانه آن هستیم.
وی بدون در نظر گرفتن این که فاصله گرفتن ایران از اجرای تعهدات هسته‌ای داوطلبانه آن در پاسخ به خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸، متحمل شدن تحریم‌های واشنگتن و بدعهدی شرکای اروپایی این توافق در زمینه خنثی کردن تاثیر این تحریم‌ها به صورت بازگشت‌پذیر انجام شده است، مدعی شد: ایران تعهدات خود را نقض کرده است. بنابراین، فرانسه و شرکای آن حق دارند در صورتی که ایران تعهدی محکم، محسوس و قابل راستی‌آزمایی ندهد، تحریم‌های بین‌المللی تسلیحاتی، بانک‌ها و تجهیزات هسته‌ای را بازگرداند که ۱۰ سال پیش لغو شده بودند. ما این کار را حداکثر تا پایان اوت انجام خواهیم داد.
