به مناسبت فرارسیدن روز جهانی بستنی؛ از فایده و ضرر خوشمزه ترین دسر جهان چه می دانیم؟

در روز‌های گرم و آفتابی تابستان، هیچ چیز به اندازه خوردن یک بستنی خنک و خوش‌طعم، آن هم در کنار جمعی از دوستان، لذت‌بخش و دلپذیر نیست! بستنی با تنوعی از رنگ‌ها و طعم‌های گوناگون، یکی از پرطرفدارترین دسر‌های جهان است و به همین دلیل ۲۰ جولای مصادف با ۲۹ تیر روز بستنی نام گرفته است.

بستنی حس شادی و نشاط را در بسیاری از افراد برمی‌انگیزد. اما آیا این خوراکی خوشمزه، همیشه انتخابی سالم است؟

برای یافتن پاسخ این پرسش شبکه خبری ایران ۲۴ گفت وگویی با «مریم مراداُف» کارشناس تغذیه و رژیم درمانی و کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی ترتیب داده است که در پی می‌آید. 

بستنی؛ مزایا و معایب
مراداُف در مورد مزایا و معایب بستنی تصریح کرد: در برنامه رژیم غذایی بستنی به نوعی به عنوان شمشیری دو لبه عمل می‌کند که البته بسته به شخصی که از آن استفاده می‌کند مزایا و معایبی دارد. 

وی در مورد مزایای بستنی گفت: در مورد مزایا، بستنی اگر مرغوب و با کیفیت باشد می‌تواند در گروه لبنیات دسته‌بندی شود زیرا محصولی است که پایه اصلی آن شیر است. بدین ترتیب می‌تواند منبعی از کلسیم، پروتئین، ویتامین‌های گروه B و ویتامین A باشد. همچنین اگر بستنی میوه‌ای باشد و تازه تهیه شده باشد می‌تواند ویتامین C را هم در خود داشته باشد. 

این متخصص در مورد معایب بستنی هشدار داد: ولی برخی بستنی‌هایی که در بازار وجود دارند در مواد تشکیل دهنده خود دارای شکر، رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده، اسانس و نگهدارنده هستند که بستنی را به سمت راًس هرم غدایی سوق می‌دهد. در راًس هرم غدایی خوراکی‌هایی قرار دارند که باید کمترین استفاده از آنها در طول هفته به عمل آید. همچنین میزان چربی موجود در بستنی دو تا سه برابر شیری است که در آن استفاده می‌شود و بافت یکنواخت و دلچسبی که در بستنی وجود دارد ناشی از همین بافت چربی بالایی است که در آن وجود دارد. 

وی افزود: با وجود اینکه بستنی می‌تواند در دسته لبنیات قرار بگیرد، اما اولویت در مصرف لبنیات با شیر، ماست، کشک و امثالهم است و مصرف بستنی به عنوان لبنیات در سطح پایین‌تری از اولویت قرار دارد. 

چند نکته احتیاطی در مورد بستنی
این کارشناس تغذیه و رژیم درمانی چند نکته احتیاطی در مورد بستنی را برشمرد و گفت: بستنی برای افرادی که دارای اضافه وزن، قند بالا، چربی‌های خون بالا، به ویژه تری گلیسرید بالا دارند گزینه مناسبی نیست؛ چرا که هم چربی و هم شکر و شیرینی آن زیاد است و نباید انتخاب هر روزه آنها در فصل گرم تابستان باشد. ولی این بدین معنا نیست که این دسته از افراد باید به کل از مصرف آن پرهیز کنند بلکه بهتر است به عنوان یک خوراکی آخر هفته‌ای مورد استفاده آنها قرار بگیرد. 

وی ادامه داد: نکته دیگری که در مورد بستنی وجود دارد این است که باید حتما به تاریخ تولید و انقضاء آن دقت شود. اگر بعد از خرید بستنی آن را باز کردیم و متوجه شدیم که این بستنی کاملا از شکل افتاده و قبلا آب شده و دوباره یخ زده است از مصرف آن خودداری کنیم چراکه ممکن است نقل و انتقال آن ایمن نبوده و در این بین شیر موجود در بستنی فاسد شده باشد. 

بستنی خانگی؛ گزینه‌ای سالم‌تر
این متخصص در مورد کیفیت بستنی گفت: در مورد بستنی‌های سالم‌تر ترجیح باید بر بستنی‌های خانگی باشد مخصوصا در مورد بستنی‌های یخی و میوه‌ای. بستنی‌های یخی بیرون ممکن است کاملا حاوی ضایعات میوه‌ها و رنگ‌های مصنوعی باشند که برای کبد و کلیه بسیار مضر است. بسیاری از میوه‌های تابستانی مانند هندوانه، شلیل، هلو، توت‌فرنگی و امثالهم میوه‌هایی هستند که به راحتی می‌توانند تبدیل به یک بستنی یخی و خانگی سالم و دلچسب شوند.

وی ادامه داد: همچنین در تهیه بستنی‌های خانگی می‌توانیم به جای شکر از عسل استفاده کنیم، یا میوه‌هایی که خیالمان از بابت سالم و تمیز بودن آن راحت باشد. علاوه بر این، چون میوه‌ها به شکل تازه مورد استفاده قرار می‌گیرند درصد بالاتری از ویتامین‌های موجود در میوه‌ها جذب بدن خواهند شد. با توجه به این که ممکن است در صنعت غذایی در برخی موارد از مواد غذایی نامرغوب برای تهیه خوراکی‌هایی مثل بستنی استفاده شود، بهتر است در مورد بستنی‌های شکلاتی نیز خانواده‌ها در خانه از شکلات‌های مرغوب برای تهیه بستنی خانگی شکلاتی استفاده کنند. 

وانیلی؛ قهرمان گمنام دنیای بستنی‌ها
این متخصص تغذیه در مورد انتخاب بستنی سالم تصریح کرد: بهترین انتخابی که می‌توان از بین بستنی‌های موجود در بازار داشت، چه در مورد کودکان و چه بزرگسالان، بستنی ساده وانیلی است. چراکه هم میزان چربی پایین‌تری دارد و هم میزان جذب کلسیم بالاتری دارد. از بابت رنگ‌های مصنوعی نیز خیالمان راحت است و حتی می‌توان بر روی کالری کمتر آن نیز حساب کرد.

وی ادامه داد:، اما بستنی‌هایی که بافت شکلاتی یا بخصوص روکش شکلاتی دارند دارای مقدار قابل توجهی چربی هستند که شاید به ظاهر مشخص نباشد ولی اگر تکه‌ای از روکش شکلاتی را بر سطح کاغذ قرار دهیم بعد از ده دقیقه متوجه لکه‌های چربی روی کاغذ می‌شویم.

مراداُف افزود: با این همه مصرف بی‌رویه بستنی برای اغلب افراد آزاد نیست مگر بستنی‌های ساده وانیلی مخصوصا برای کسانی که کمبود وزن دارند و نیاز دارند به اینکه وزنشان را زیاد کنند که البته در این مورد نیز باید احتیاط را رعایت کرده و از زیاده‌روی پرهیز کنند که دچار مشکلات در سلامتی نشوند.

بستنی و تاثیر آن بر هضم غذا
مراداُف در مورد تاثیر بستنی بر هضم غذا تصریح کرد: این نظریه که بعد از خوردن غذا حتما باید خوراکی شیرینی برای هضم آن مصرف شود پایه علمی ندارد. خوردن بستنی پس از غذا به عنوان دسر با توجیه هضم غذا نیز درست نمی‌باشد و در کل مصرف حجم زیادی از شیرینیجات پس از غذا نه تنها به هضم غذا کمکی نمی‌کند بلکه در حکم اضافه باری است که بر سیستم گوارشی وارد می‌شود.

وی افزود: می‌توانیم بستنی را به طور محدود در طول هفته به عنوان میان‌وعده، داشته باشیم تا بخشی از نیاز خود را به گروه لبنیات تامین کنیم. مخصوصا در مورد بیمار‌های دیابتی و افراد با چربی خون بالا و دارای اضافه وزن باید از افراط در خوردن بستنی بپرهیزند.

بستنی و کودکان
این متخصص تغذیه در مورد کودکان افزود: در مورد کودکان نیز، مخصوصا کودکانی که دارای کمبود وزن هستند بستنی انتخاب مناسبی برای افزایش وزن است که بهتر است در این مورد از بستنی‌های خانگی که سالم‌تر هستند و یا بستنی‌های ساده وانیلی استفاده کرد. در برخی موارد که بستنی‌های شکلاتی که دارای کافئین و تئین بالایی هستند می‌توانند باعث پریشانی و بیش فعالی کودکان باشند و حتی می‌تواند بر مقدار جذب کلسیم شیر بستنی نیز تاثیرگذار باشد. 

بستنی و حال خوب
مراداُف در مورد تاثیر بستنی بر روحیه افراد گفت: کربوهیدرات‌ها می‌توانند باعث تولید سروتونین و دوپامین در مغز شوند و حالت شادی و خارج شدن از افسردگی را برای فرد ایجاد کند. بستنی نیز به دلیل کربوهیدراتی که در خود دارد تا حدی می‌تواند باعث ایجاد شادی و سرخوشی در افراد شود. ولی اگر با این توجیه مقدار زیادی از بستنی را مصرف کنیم تا شاد شویم کار نادرستی است و عوارض جانبی دیگری را در پی خواهد داشت.