سایه سنگین گرانی بر لوازم التحریر/والدین دانش آموزان دنبال خریدهای ارزان هستند/لوازم التحریری ها به تغییر صنف فکر می کنند

از دل بازار شلوغ و پرازدحام مرکز خرید، وارد فروشگاه کوچک، اما به نسبت منظمی می‌شویم که از زمین تا سقف آن با انواع لوازم التحریر پر شده است.

فضای فروشگاه آکنده از بوی کاغذ و مقوا و رنگ است. قفسه‌ها مملو از انواع دفتر‌های رنگی، خودکار‌های درخشان، مداد‌های مرتب و کیف‌های مدرسه است که هر کدام داستان خود را دارند.

حسین اکرام فعال صنف نوشت افزار با حرکتی آرام روی صندلی خود می‌نشیند و نگاهی به اطراف می‌اندازد. نگاهی که گویی هر روز شاهد تغییراتی است که برایش ناخوشایندند.

این فعال صنفی به شبکه خبری ایران ۲۴ گفت: این فروشگاه برای من تنها یک واحد صنفی نیست، بلکه بخشی از هویت و زندگی من است. اما این روز‌ها حفظ این هویت روز به روز سخت‌تر می‌شود.

وی از شرایط اقتصادی می‌گوید که مانند موجی سهمگین بر همه بخش‌های بازار تأثیر گذاشته و صنف نوشت افزار را نیز بی‌بهره نگذاشته است سپس ادامه داد: وقتی نرخ ارز به یکباره افزایش پیدا می‌کند، اولین تأثیر آن بر کالا‌هایی است که به نحوی با واردات در ارتباط هستند. حتی اگر تولید داخلی داشته باشیم، باز هم بسیاری از مواد اولیه از خارج می‌آیند.

اکرام فر با اشاره به قفسه‌های پر از کالا افزود: ببینید، همین خودکار‌های ساده که مشتریان روزانه چندین عدد از آنها می‌خرند، تنها در طول یک سال گذشته نزدیک به سه برابر افزایش قیمت داشته‌اند. خانواده‌ها که پیش از این برای خرید نوشت افزار فرزندانشان با اشتیاق به اینجا می‌آمدند، حالا با احتیاط و دقت بسیار بیشتری خرید می‌کنند.

وی از تغییر الگوی خرید مشتریان خبر داد و گفت: پیش از این، مشتریان برای خرید به کیفیت و تنوع توجه می‌کردند. امروز، اما اولین سؤال آنها درباره قیمت است. بسیاری از والدین لیست کاملی از لوازم التحریر مورد نیاز فرزندانشان دارند، اما هنگام خرید تنها بخشی از آن را تهیه می‌کنند و می‌گویند بقیه را بعداً می‌خریم؛ بعد‌هایی که بعضاً هیچگاه نمی‌رسند.

فروشنده باسابقه لوازم التحریر از مشکلات تأمین کالا نیز گفت و ادامه داد: با دو مشکل اساسی مواجهیم. اول کمبود برخی کالا‌ها در بازار و دوم قیمت‌های بالا. بسیاری از تولیدکنندگان داخلی به دلیل مشکلات در تأمین مواد اولیه با کاهش تولید مواجه شده‌اند. از طرف دیگر، کالا‌های وارداتی به دلیل نرخ ارز و مشکلات گمرکی بسیار گران شده‌اند و اساساً در دسترس نیستند.

اکرام فر برخاسته و به طرف قفسه‌ای می‌رود که پر از دفتر‌های فانتزی و رنگارنگ است و سپس تصریح کرد: این دفتر‌ها که زمانی پرفروش‌ترین محصول فروشگاه من بودند، حالا هفته‌هاست که بدون خریدار روی قفسه مانده‌اند. خانواده‌ها ترجیح می‌دهند دفتر‌های ساده‌تر و ارزان‌تر بخرند. حتی خود دانش‌آموزان که همیشه به دنبال دفتر‌های با طرح‌های شخصیت‌های کارتونی بودند، حالا فهمیده‌اند که باید مقداری صرفه‌جویی کنند.

وی با اشاره به بخشی از فروشگاه که به کیف مدرسه اختصاص دارد، ادامه داد: قیمت کیف مدرسه در دو سال گذشته حدود ۴۰۰ درصد افزایش یافته است. من مشتریانی دارم که همان کیف پارسال فرزندشان را با تعمیرات کوچکی برای امسال آماده کرده‌اند. این شرایطی است که قبلاً کمتر شاهد آن بودیم.

یکی از جنبه‌های جالب توجه صحبت‌های اکرام فر، اشاره به وجود دو بازار کاملاً مجزا در صنف نوشت افزار است. او در مورد این دو بازار گفت: از یک طرف ما با عموم مردم مواجهیم که با درآمد‌های ثابت و محدود می‌خواهند مایحتاج تحصیلی فرزندانشان را تهیه کنند. از طرف دیگر، قشری خاص هستند که به دنبال کالا‌های لوکس و فانتزی می‌گردند و کمتر به قیمت توجه می‌کنند.

وی به ویترین کوچکی در انتهای فروشگاه اشاره می‌کند که در آن خودکار‌ها و دفتر‌های لوکس با قیمت‌های بسیار بالا چیده شده‌اند و افزود: این بخش برای قشر خاصی است که برای سوغات و یا هدیه‌ای لوکس می‌خواهند خرید کنند. جالب اینجاست که این بخش از کسب و کار ما نسبتاً پایدار مانده است. آنهایی که پول دارند، همچنان پول دارند و می‌خرند. اما قشر متوسط که قبلاً عمده مشتریان ما بودند، به تدریج در حال حذف از چرخه خرید هستند.

اکرام فر از کاهش قابل توجه فروش خود گفت و افزود: اگر پارسال در این فصل روزانه حدود ۵۰ مشتری داشتم، امسال این عدد به ۲۰ تا ۲۵ مشتری کاهش یافته است. نه تنها تعداد مشتریان کمتر شده، بلکه میزان خرید هر مشتری نیز کاهش یافته است. پیش از این میانگین خرید هر مشتری حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان بود، اما الان به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان رسیده است.

وی نگرانی عمیق خود را از آینده این صنف ابراز کرده و گفت: نگرانم که این روند ادامه پیدا کند. بسیاری از همکاران من مجبور شده‌اند فروشگاه‌های خود را ببندند یا به کسب و کار‌های دیگری روی آورند. من که سال‌هاست در این کارم، نمی‌دانم در آینده شرایط بهبود می‌یابد یا نه و تا کی می‌توانم به کار ادامه دهم.

این فعال صنف لوازم التحریر به تأثیر این شرایط بر تولیدکنندگان داخلی نیز اشاره کرد و افزود: تولیدکنندگان ما نیز تحت فشار شدید هستند. از یک طرف مواد اولیه گران شده، از طرف دیگر قدرت خرید مردم کاهش یافته است. بسیاری از آنها مجبور شده‌اند تولید را کاهش دهند یا فقط کالا‌های ضروری و پرتقاضا را تولید کنند.

اکرام فرگفت: یادم می‌آید زمانی که مردم برای خرید لوازم التحریر به دنبال تنوع و کیفیت بودند. والدین با اشتیاق برای فرزندانشان دفتر‌های رنگارنگ و خودکار‌های فانتزی می‌خریدند. حتی گاهی اوقات دانش‌آموزان برای خرید لوازم التحریر به فروشگاه می‌آمدند و با شوق و ذوق به انتخاب می‌پرداختند. آن روز‌ها این فروشگاه پر از شور و هیاهوی جوانی و کودکی بود.

وی افزود: امروز، اما این شور و هیجان جای خود را به دلهره و نگرانی داده است. والدین با استرس به دنبال ارزان‌ترین محصولات هستند و کودکان می‌دانند که نباید زیاد درخواست داشته باشند. این تغییر رفتار نه تنها بر کسب و کار ما، بلکه بر روحیه جامعه نیز تأثیر گذاشته است.

این فروشنده باسابقه لوازم التحریر به تأثیرات روانی این شرایط پرداخت و اظهار کرد: نوشت افزار تنها وسیله‌ای برای نوشتن نیست، بلکه بخشی از فرهنگ و آموزش است. وقتی دانش‌آموزی از داشتن دفتر و خودکار زیبا محروم می‌شود، به نوعی از بخشی از تجربه تحصیلی خود محروم می‌شود. این مسئله بر انگیزه و اشتیاق آنها به درس خواندن نیز تأثیر می‌گذارد.

اکرام فر از دولت و مسئولان درخواست حمایت کرد و ادامه داد: ما نیازمند سیاست‌های حمایتی هستیم که هم به تولیدکنندگان کمک کند و هم قدرت خرید مردم را افزایش دهد. کاهش مالیات بر مواد اولیه، تسهیلات ارزی برای واردات کالا‌های ضروری و کنترل نرخ ارز می‌تواند تا حدی به بهبود شرایط کمک کند.

وی همچنین بر لزوم حمایت از تولید داخلی تأکید کرده و افزود: باید از تولیدکنندگان داخلی که با وجود همه مشکلات به کار خود ادامه می‌دهند، حمایت کنیم. اما این حمایت باید به گونه‌ای باشد که بتوانند کالا‌های باکیفیت و در عین حال با قیمت مناسب تولید کنند.

اکرام فر با نگاهی به بیرون از فروشگاه و خیابان شلوغی که پر از مردمی است این گونه صحبت را جمع بندی کرد: امیدوارم روزی برسد که دوباره شاهد شور و شوق خرید در چشمان مردم باشیم. روزی که کودکان بدون نگرانی بتوانند دفتر و خودکار مورد علاقه خود را انتخاب کنند و والدین بدون دغدغه مالی آنها را تهیه کنند. تا آن روز، من به کار خود ادامه خواهم داد و امیدوارم که شرایط به زودی بهبود یابد.

صحبت‌های اکرام فر تصویری روشن از شرایط پیچیده و چالش‌برانگیز صنف نوشت افزار ارائه می‌دهد.

روایتی که در آن گرانی، کاهش قدرت خرید، مشکلات تأمین کالا و دوگانگی بازار به وضوح قابل مشاهده است. روایتی که شاید در بسیاری دیگر از صنف‌ها نیز تکرار می‌شود.