تهدید ترامپ برای بازپس‌گیری بگرام؛ افغانستان در کانون رقابت قدرت‌ها
به گزارش خبرگزاری ایران24، دونالد ترامپ در۲۱ سپتامبر با لحنی تند خطاب به طالبان اعلام کرد اگر پایگاه هوایی بگرام به آمریکا بازگردانده نشود، «پیامدهای سنگینی» در انتظار افغانستان خواهد بود. او در سخنان خود تصریح کرد که بگرام در نزدیکی «سایت‌های چین» قرار دارد و برای آمریکا از منظر راهبردی حیاتی است. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰، ترامپ خود توافق دوحه را امضا کرده بود؛ توافقی که بر اساس آن نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج شدند و بگرام در سال ۲۰۲۱ به طالبان تحویل داده شد.
برای درک اهمیت این تهدید باید به جایگاه بگرام توجه کرد. بگرام بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در افغانستان بود و بیش از دو دهه نقش مرکز فرماندهی عملیات هوایی، لجستیکی و ضدتروریسم را ایفا می‌کرد. پس از خروج آمریکا، این پایگاه به نماد پایان حضور نظامی غرب در افغانستان تبدیل شد. طالبان نیز بلافاصله پس از تهدید ترامپ تأکید کرد که بازگشت هرگونه حضور خارجی را نقض حاکمیت ملی می‌داند و به توافق دوحه پایبند است.
با این حال، اهمیت کنونی بگرام تنها به گذشته نظامی آن محدود نیست. این پایگاه در نزدیکی مرزهای چین و آسیای مرکزی واقع شده و همین موقعیت جغرافیایی آن را به یک «نقطه حساس» در رقابت‌های ژئوپلیتیک بدل کرده است. ترامپ با اشاره مستقیم به همین موضوع، بگرام را ابزاری بالقوه برای فشار بر چین معرفی کرد. از منظر واشنگتن، دسترسی—even محدود—به بگرام می‌تواند امکان رصد تحرکات چین و روسیه را فراهم آورد.
بعد دیگر ماجرا امنیتی است. پس از خروج نیروها، آمریکا برای مقابله با گروه‌هایی چون داعش ـ خراسان از راهبرد موسوم به «عملیات فراتر از افق» استفاده کرده است؛ به این معنا که حملات و عملیات از پایگاه‌هایی در خارج از افغانستان انجام می‌شود. اما کارشناسان اذعان دارند این روش محدودیت‌های زیادی دارد و به‌ویژه از نظر اطلاعاتی کارآمدی پایینی نشان داده است. بازگشت به بگرام یا دست‌کم ایجاد دسترسی اطلاعاتی به آن، می‌تواند بخشی از این ضعف را جبران کند.
با این وجود، بازپس‌گیری کامل بگرام مستلزم استقرار مجدد هزاران نیروی نظامی و هزینه‌های سیاسی و لجستیکی سنگین است. از همین رو بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که تهدید ترامپ بیش از آنکه مقدمه یک اقدام فوری باشد، بخشی از فشار سیاسی و ژئوپلیتیک گسترده‌تر آمریکا برای حفظ جایگاه خود در منطقه و مهار نفوذ چین است.