معاون اسبق وزارت راه: راه حل مشکلات تهران انتقال پایتخت نیست

محمدسعید ایزدی روز شنبه 19 مهر 1404 در گفت‌ و‌گو با شبکه خبری ایران ۲۴ به تشریح جزئیات و پشت‌پرده بحث انتقال پایتخت در دولت پیشین پرداخت و با اشاره به اتهام مخالفت شخصی با این طرح، بر روند کارشناسی و جمع‌بندی متخصصان تاکید کرد و راه حل اصلی مدیریت کلانشهر تهران را نه در انتقال، که در ساماندهی و تمرکززدایی دانست.

وی با اشاره به طرح موضوع انتقال پایتخت در دولت دوازدهم، به شفاف‌سازی موضع خود پرداخت و گفت: در دوره‌ای که  مسئولیت معاونت شهرسازی را بر عهده داشتم، موضوع انتقال پایتخت توسط آقای روحانی رئیس جمهوری وقت مطرح شد. متأسفانه در فضای عمومی اینگونه القا شد که به صورت شخصی با این جریان مخالفت کرده‌ام، در حالی که واقعیت امر چیز دیگری بود.

ایزدی ادامه داد: در معاونت شهرسازی، یک گردهمایی گسترده و کارشناسی متشکل از حدود هفتاد نفر از برجسته‌ترین متخصصان حوزه شهرسازی، معماری، اقتصاد و برنامه‌ریزی منطقه‌ای تشکیل دادیم. در این جلسات، همه دیدگاه‌ها، از موافق تا مخالف، به طور کامل و بر اساس داده‌های علمی و تجربیات گذشته، مورد بحث و واکاوی قرار گرفت.

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی دولت دوازدهم با تاکید بر تکراری بودن این تجربه در سه دهه اخیر، به جمع‌بندی نهایی این کارگروه تخصصی اشاره و تصریح کرد: نتیجه این گفت‌ و‌گو‌های دامنه‌دار و عالمانه این بود که با توجه به شرایط حاکم بر کشور و کمبود شدید منابع مالی برای پروژه‌های زیرساختی شهری و توسعه‌ای که به شکل حیاتی به آنها نیاز داریم، موضوع انتقال پایتخت نه تنها در اولویت نیست، بلکه اساساً در شرایط کنونی امکان‌پذیر نیست. به عبارت روشن‌تر، امکان تحقق عملی چنین پروژه عظیم و پرهزینه‌ای با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای وجود ندارد.

وی راهبرد اساسی را سیاستی متفاوت دانست و افزود: به این جمع‌بندی رسیدیم که به جای «حذف صورت مسئله» با انتقال پایتخت، باید به سراغ "حل مسئله" برویم. راه حل درست و منطقی، "ساماندهی پایتخت موجود" و "تمرکززدایی" از آن است. به باور ما، این راهکار، جایگزین به مراتب بهتری نسبت به گزینه انتقال است.

ایزدی در ادامه به نقد مطالعات انجام شده برای مکان‌یابی پایتخت جدید پرداخت و ادامه داد: بررسی‌های دقیق ما نشان داد که همه نقاطی که تاکنون به عنوان گزینه‌های جایگزین پایتخت مطرح شده‌اند، به دلایل متعددی از جمله شرایط بحرانی اقلیمی، کمبود منابع آب و دیگر ملاحظات محیط‌زیستی، فاقد صلاحیت لازم هستند. این نتیجه‌گیری، هم در مطالعه‌ای که در دهه ۶۰ انجام شده بود و هم در تحقیقات مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام مشاهده می‌شد. بر اساس این مطالعات، در حال حاضر هیچ جایگزین مناسبی برای پایتخت وجود ندارد.

وی با یادآوری هویت تاریخی تهران هشدار داد که انتقال پایتخت، مشکلات این کلانشهر را حل نخواهد کرد و گفت: نکته نهایی که باید به آن توجه کرد، این است که تهران یک پایتخت با قدمت ۲۰۰ ساله است. چگونه می‌توان یک کلانشهر با این پیشینه تاریخی، هویتی و سرمایه‌های انباشته را به سادگی رها کرد و تصور نمود که مشکلاتش به خودی خود باقی خواهند ماند؟ اساساً با جابجایی پایتخت سیاسی، مسائل پیچیده شهر تهران حل نمی‌شود. اگر ما به جای حل مسائل تهران، برویم به دنبال ایجاد یک پروژه جدید، در نهایت با دو مجموعه مسئله مواجه خواهیم شد: شهری جدید با چالش‌های خودش و شهری قدیمی با تمام معضلات حل‌نشده‌اش. بنابراین، وظیفه اصلی ما، درمان بیماری تهران است، نه فرار از آن.