قرایی‌مقدم: خشونت در مدرسه، بازتابی از خشونت در جامعه است/برخی افراد شایسته شغل معلمی نیستند

با وجود منع قانونی تنبیه بدنی از سوی مدارس و معلمان، همواره خبر‌هایی از تنبیه بدنی دانش آموزان به گوش می‌رسد که در برخی موارد بسیار خشن بوده و باعث اسیب‌های جدی روحی و جسمی دانش آموزان می‌شوند. 

بدین ترتیب مدرسه، که قرار بود خانه دوم دانش آموزان و محلی برای یادگیری و رشد باشد به مکانی ناامن و استرس‌آور تبدیل می‌شود که دانش آموزان کابوس‌اش را دارند و از آن می‌هراسند.

در این خصوص و برای درک بیشتر از چرایی رفتار خشن معلمان نسبت به دانش آموزان، شبکه خبری ایران۲۴ گفت و گویی با دکتر «امان‌الله قرایی‌مقدم» جامعه‌شناس و استاد دانشگاه ترتیب داده است که در پی می‌آید. 

قرایی‌مقدم درباره دلایل رفتار خشن معلمان تصریح کرد: یکی از عوامل این است که انتخاب معلمان مناسب نیست. مخصوصا معلمان دوره‌های ابتدایی و راهنمایی بر اساس نظریه‌های تعلیم و تربیتی جهانی باید هم از نظر تحصیلات و هم روانشناسی کودک و نوجوان تعلیم دیده باشند و انتخاب معلمان انتخابی اصلح باشد. پس یکی از دلایل اصلی ناشایستگی برخی از معلمان است. 

وی ادامه داد: دومین دلیل فشار و ناراحتی‌هایی است که خود معلم از جامعه می‌گیرد؛ از لحاظ اقتصادی، میزان درآمد، رفاه و تامین اجتماعی و معیشت و خشونت و پرخاشگری که در کل جامعه جریان دارد و همه چیز در جهت پرخاشگری و خشونت در جامعه حرکت می‌کند از اخبار تلویزیون تا موار دبسیار دیگر بر معلم تاثیر می‌گذارد و آستانه تحمل او را در زمینه برخورد و رفتار با دانش آموز پایین می‌آورد و متاسفانه معلم به خشونت روی می‌آورد.

این جامعه شناس افزود: البته شرایط نسبت به گذشته که دانش آموزان هر روز شاهد برخورد‌های خشن و تنبیه فیزیکی از سوی معلم بودند، بهتر شده است و امروزه کمتر شاهد تنبیه دانش آموزان توسط معلمان در شهر‌های بزرگ هستیم و این مورد بیشتر در شهر‌ها و روستا‌های دور افتاده‌تر رخ می‌دهد. 

قرایی‌مقدم تصریح کرد: تنبیه دانش آموزان ریشه فرهنگی و تربیتی نیز دارد؛ به عنوان مثال جمله «چوب معلم گل است» را بسیار شنیده‌ایم. یا آن بیت معروف سعدی:
«هر که در خردیش ادب نکنند در بزرگی فلاح از او برخاست
چوب‌تر را چنان که خواهی پیچ نشود خشک جز به آتش راست»
با توجه به دلایلی که گفته شد باعث شده که برخی معلمان که برای شغل آموزگاری شایسته نیستند انتخاب شوند درحالی که دوره‌های لازم روانشناسی کودک و نوجوان یعنی نحوه برخورد با آنها و مشاوره که جزو دروس اصلی و اساسی تربیت معلم است را نگذراندند. دانشگاه‌هایی که معلمان را تربیت می‌کنند باید سخت گیری‌های لازم را به عمل آورند. البته بسیاری از معلمان دوره‌های لازم را می‌گذرانند، اما به آنها عمل نمی‌کنند؛ که همانطور که گفته شد یکی از دلایل رعایت نکردن پروتکل‌های لازم در رفتار کودکان و نوجوانان ناراحتی معلم از وضعیت معیشتی و جامعه است؛ از جمله دستمزد پایین، تامین نشدن مایحتاج زندگی، فشار‌های اقتصادی و اجتماعی همه باعث شده است تا معلمان پرخاشگر شوند و به تنبیه بدنی کودکان روی بیاورند؛ که همانطور که گفته شد بیشتر در مناطق محروم رخ می‌دهد که معلمین در این مناطق هنوز گذشته نگرند. 

این جامعه شناس گفت: باید کنترل خشم در جامعه صورت بگیرد ولی به آن توجهی نمی‌شود. از اعتراض به لباس شهروندان، مخصوصا خانم ها، در جامعه تا برنامه‌های تلویزیون، فیلم ها، سریال‌هایی که شادی را ترویج نمی‌کنند، اخباری که شادی بخش نیستند، برخورد‌های سیاسی، وضعیت بد اقتصادی و معیشتی، تورم و گرانی و بسیاری از موارد دیگر و علاوه بر آن اینکه در انتخاب معلمین دقت لازم را به عمل نمی‌آورند که البته به دلیل وضعیت بد اقتصادی و دستمزد‌های پایین افراد کمتری به سمت شغل معلمی می‌روند. معلمین دوره انتخابی باید اصلح‌ترین معلمین باشند برای اینکه آنها مانند یک کشاورز زمین را پرورش می‌دهند و نطفه تعلیم و تربیت را در نهاد کودکان پرورش می‌دهند.

وی افزود: قوانین سختگیرانه‌تر نسبت به معلمین می‌تواند تاثیر گزار باشد و معلم باید تحت بازخواست و تنبیه قرار بگیرد و حتی در مواردی اخراج معلم تنها گزینه صحیح است. اما شخصیت معلم و موارد جانبی بسیاری که درباره آن صحبت شد دلیل اصلی خشونت معلمین نسبت به دانش آموزان است و همانطور که گفته شد بازتابی از خشونت در جامعه است.