مراجعه به روانشناس تابو و انگ اجتماعی نیست
طبق آخرین گزارش‌ها، وضعیت مراجعه به روانشناس و روانپزشک نسبت به گذشته رشد چشمگیری داشته است؛ در گذشته بسیاری از افراد از مراجعه به روانشناس سرباز می زدند زیرا این امری تابو بود و به فرد مراجعه کننده انگ‌های اجتماعی زیادی زده می‌شد.
اما اکنون برای رفتن به مشاوره باید از هفته‌ها قبل وقت گرفت. اما اکثر مراجعه کنندگان لزوما بیمار اعصاب و روان نیستند و برای بهبود زندگی و سلامت روان خود به روانشناس مراجعه می‌کنند.
با این وجود پرسشی که پیش می‌آید این است که آیا دلیل مراجعه بیشتر به روانشناس از افزایش آگاهی نسبت به سلامت روان نشات می‌گیرد یا اینکه بحران‌هایی که جامعه با آنها رو به رو است نسبت به گذشته بیشتر و شدید‌تر شده است؟
برای یافتن پاسخ این پرسش شبکه خبری ایران۲۴ گفت وگویی با دکتر «افشین طباطبایی» روانشناس، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی داشته است که در پی می‌آید.
طباطبایی علت افزایش مراجعه به روانشناس را نشانه بلوغ جامعه و افزایش آگاهی از سلامت روان دانست و گفت: ایرانیان نسبت به ۱۰ یا ۲۰ سال پیش بسیار کمتر به روانشناسان مراجه می‌کرند، مراجعه به روانشناس خیلی مرسوم نبود و دلیل آن انگ‌های اجتماعی مختلفی بود که به مراجعه کنندگان می‌چسباندند و به عنوان مثال آنها را دیوانه خطاب می‌کردند. ولی امروزه مشاهده می‌شود که افراد با سنین مختلف و پیشینه‌های گوناگون بدون اینکه مشکل جدی اعصاب و روان داشته باشند به روانشناس مراجعه می‌کنند و از احساسات خود می‌گویند.
وی ادامه داد: مردم متوجه شدند که روانشناسان می‌توانند مانند یک مربی عمل کنند. امروزه مشاهده می‌شود همانطور که ورزش بسیار مورد توجه قرار گرفته و مردم به این آگاهی رسیدند که ورزش مایه سلامت است همانگونه نیز به این نتیجه رسیده‌اند که گفت و گوی حرفه‌ای راجع به احساساتشان می‌تواند باعث سلامت روانشان باشد و چشم انداز جدیدی به مسائلی دهد که موجب درگیری ذهنیشان شده است.
وی ادامه داد: امروزه مشاهده می‌شود زوج‌های جوان بسیاری که در آستانه ازدواج قرار دارند برای مشاوره به روانشناسان مراجعه می‌کنند و حتی در مواردی این کار را به توصیه والدین و نزدیکان خود انجام می‌دهند، در حالی که در گذشته این امر رواج نداشت. به این ترتیب کاملا مشخص است که در ایران میل به تغییر وجود دارد و این نتیجه افزایش آگاهی از سلامت روان است.
این روانشناس در مورد هزینه جلسات مشاوره تصریح کرد: هزینه‌های مراجعه به روانشناس در کشور‌های غربی بسیار بالا است و به همین دلیل در این کشور‌های نیز مراجعه به روانشناس کمتر است. در ایران هزینه مراجعه به روانشناس در مقایسه با کشور‌های غربی کمتر است، اما با این وجود بسیاری از افراد توانایی پرداخت این هزینه را ندارند.
وی ادامه داد: اورژانس اجتماعی البته عملکرد بسیار خوبی داشته است، اما نهاد‌ها و انجمن‌های مردمی نقش بسیار پررنگی در رابطه با ارائه خدمات روانشناسی رایگان و نه لزوما در شرایط بحرانی، به افراد کم بضاعت می‌توانند داشته باشند. حتی در ادارات خصوصی و دولتی مختلف نیز باید مشاوره رایگان برای کارکنان وجود داشته باشد. به عنوان مثال در فولاد مبارکه اصفهان دارای مرکز تخصصی روان درمانی است که خدمات مشاوره رایگان برای کارکنان و خانوادهایشان ارائه می‌شود. این بدین معنا است که روشنفکری در بسیاری از مسئولین هم دیده می‌شود که سلامت روان را امری بسیار مهم تلقی می‌کنند.
طباطبایی در مورد اهمیت رازداری روانپزشکان در مورد بیماران خود گفت: زمانی که فرد نزد روانشناس مراجعه می‌کند پرونده‌ای برایش تشکیل می‌دهند و اطلاعات او را ذخیره می‌کنند. ولی متاسفانه بسیار اتفاق افتاده که این اطلاعات فاش شده و حریم خصوصی مراجعه کنندگان را تهدید کرده است. رازداری در روانپزشکی امری بسیار مهم است و از اصول اولیه آن به شمار می‌رود زیرا افرادی که به روانشناس یا روانپزشک مراجعه می‌کنند اغلب حرف‌هایی را بازگو می‌کنند که مایل نیستند بقیه افراد، حتی نزدیکانش، از آنها مطلع باشند.
وی ادامه داد: به همین دلیل است که توصیه می‌شود افرادی که می‌خواهند به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنند نزد فردی مطمئن و معتمد بروند تا سوءاستفاده‌ای از آنها به عمل نیاید. روانشناس مانند یک مربی است که افراد را هدایت و راهنمایی می‌کند و باید شخصیت اجتماعی قوی داشته باشد.
وی افزود: کاری که سالهاست نیروی انتظامی انجام داده است این است که مراکزی در تمام شهر‌ها و شهرستان‌ها راه اندازی کرده به نام معاونت اجتماعی که بخشی از آن به مشاوره در رابطه با موارد گوناگون اختصاص دارد و کاملا رایگان است و متخصصین بسیار حاذقی در آن مشغول به فعالیت هستند.
