صادق‌کوشکی: اسرائیل سال‌ها از خاک باکو علیه ایران بهره می‌برد/ پزشکیان منافع ملی در قفقاز را نادیده گرفته است/سپردن زنگزور به شرکت آمریکایی تهدید امنیت ملی است/ارادت رئیس جمهور به علی‌اف تحقیر ملت است
محمد صادق کوشکی تحلیلگر مسائل سیاسی، در گفت‌وگو با شبکه خبری ایران ۲۴ در پاسخ به پرسشی درباره کریدور زنگزور گفت: «این کریدور توافق اخیر است که به وساطت ترامپ بین مسئولین دو کشور ارمنستان و آذربایجان انجام شده است. در آن توافق، بحثی مطرح شده که جاده‌ای موازی مرز ما از ارمنستان می‌آید. این مسیر صرفاً یک جاده نیست، بلکه ممکن است چندین گذرگاه با خطوط متعدد ریلی و جاده‌ای داشته باشد و امنیت آن ممکن است برای چند دهه به یک شرکت امنیتی آمریکایی سپرده شود. این موضوع یک خطر جدی برای ما محسوب می‌شود.»
وی افزود: «نگاه کنید، همسایگان ما صاحب اختیار کشور خود هستند، همان‌طور که ما صاحب اختیار کشور خودیم. به طور طبیعی، اگر ارمنستان می‌خواست با آذربایجان توافق کند، ما نمی‌توانستیم دخالت کنیم. کشورهای اطراف ما توافقات دوجانبه‌ای درباره خاک و امور داخلی دارند و ما دخالت نمی‌کنیم. نگرانی ما این بود که ایجاد این گذرگاه بین ارمنستان و آذربایجان به‌زور به یکی از دو طرف، به‌خصوص به ارمنستان تحمیل شود، حتی اگر خود ارمنی‌ها راضی نباشند. چنین تحمیلی می‌تواند پای قدرت‌های دیگر را باز کند و این باز شدن پایه قدرت‌های دیگر به منافع و امنیت ملی ما آسیب برساند.»
تحلیلگر سیاسی ادامه داد: «بله، اگر دو، پنج سال پیش یا پیش‌تر، ارمنی‌ها در راستای منافع خود با آذربایجان توافقاتی داشتند، این موضوع عادی بود. دو همسایه به طور طبیعی با هم قرارداد و معاهده دارند و ما مشکلی نداریم. مشکل زمانی شروع می‌شود که پای قدرت‌های دیگر مانند ترکیه و آمریکا باز شود.»
صادق کوشکی توضیح داد: «ما در شمال غرب کشور همسایه ارمنستان و آذربایجان بودیم و همکاری خوبی با آنها داشتیم، اما حالا پای ترکیه و آمریکا و شرکت‌های امنیتی آمریکایی وسط آمده است. ما قبلاً با آمریکا در این مناطق همسایه نبودیم که اکنون شرکت‌هایی مانند بلاک واتر بخواهند بیایند. اگرچه در منطقه نخجوان با ترکیه همسایه هستیم اما از آنجا تا دریای خزر همسایگی با ترکیه نداریم. این مداخلات قدرت‌های بزرگ نظم و امنیت منطقه‌ای را به هم می‌زند و ما از ابتدا با آن مخالف بوده‌ایم.»
وی عنوان کرد: «نکته این است که دولت پزشکیان در یک حرکت عجیب و غریب که علت آن را نمی‌دانم، ارادتی ویژه و عرض اخلاص خاصی به جمهوری باکو دارد، در حالی که جمهوری باکو رفتاری سازگار با منافع ما ندارد و همسایگی را به درستی رعایت نمی‌کند.»
این استاد دانشگاه حقوق و علوم سیاسی گفت: «یک موقع باکو با اسرائیل دوست است و اگر مزاحمتی برای ما ایجاد نکند، ما مخالف روابط هستیم اما اگر مزاحمت نداشته باشد آن را می‌پذیریم. بسیاری کشورها با رژیم صهیونیستی ارتباط دارند ولی مستقیم برای ما مزاحمتی ایجاد نمی‌کنند. اما اینکه از خاک جمهوری باکو از گذشته‌های دور، مثلاً از دهه ۸۰، رژیم صهیونیستی برای شناسایی تاسیسات هسته‌ای ما در اصفهان، نطنز و سایر مناطق اقدام کند، بارها و بارها اتفاق افتاده است.»
صادق کوشکی تأیید کرد: «دولت‌ها برخوردهایی داشته و تذکراتی داده‌اند، اما اینکه آقای پزشکیان به صورت ویژه و فوق‌العاده ابراز ارادت می‌کند و دستش را روی سینه می‌گذارد، در حالی که کارهای خلاف شئون دیپلماتیک انجام می‌دهد و خود را در برابر حاکمان باکو تحقیر می‌کند، قابل قبول نیست. این در شرایطی است که آنها رفتارهای خصمانه علیه دشمن ما دارند و به نفع دشمن ما علیه ما اقدام می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که موضع دولت نباید «چاکرم مخلصم» باشد. در عرف دیپلماسی وقتی رئیس‌جمهور ایران نشسته و رئیس‌جمهور باکو می‌آید، نباید رئیس‌جمهور ایران بلند شود؛ این خطای محض و تحقیر ملت است.»
وی اظهار کرد: «ما در چپ و راست خود تعداد زیادی کشور همسایه داریم؛ آقای پزشکیان شما فقط با کو باکو وقت می‌گذرانید؛ این چه حرفی است؟ ما حدود ۱۵ کشور همسایه داریم و در حالی‌که باکو متهم به همکاری با رژیم صهیونیستی است، شما پا می‌شوید و می‌روید باکو و پشت سر الهام علی‌اف راه می‌روید و ملت را تحقیر می‌کنید، این قابل درک نیست.»
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: «ما باید ببینیم چه می‌توانیم بکنیم. حضور آمریکایی‌ها، صهیونیست‌ها و دیگر کشورها در مناطق مرزی ما نظم و توازن امنیتی را به هم می‌زند و بازیگران جدید وارد می‌شوند که فشار بر امنیت ملی ما را افزایش می‌دهد. دولت باید برنامه‌ای برای پیشگیری از این موضوع داشته باشد.»
صادق کوشکی تذکر داد: «دولت باید از راه‌های مختلف مانند گفتگو، تهدید و انواع فشارها کشورهای متخلف همسایه مانند باکو را وادار کند که مراقب امنیت ما باشند، حسن همجواری را رعایت کنند و به ما احترام بگذارند؛ به نحوی که امنیت ما به خطر نیفتد و احترام طرف مقابل نیز حفظ شود. در این یک سال، دولت آقای پزشکیان را ندیده‌ام که در قبال مسئله قفقاز از امنیت و منافع ملی ما پاسداری کند.»
وی یادآوری کرد: «باریکه حدوداً ۴۰ کیلومتری که از نخجوان شروع شده و به خاک جمهوری آذربایجان می‌رسد، دسترسی ما به ارمنستان است و این مسیر به گرجستان و روسیه و حتی اروپا منتهی می‌شود. ارمنستان یکی از همسایگان ما است که رابطه دوستانه و اقتصادی خوبی داریم؛ آنها بازار کالاهای ما هستند و بسیاری از کالاهای صادراتی ما را می‌پذیرند.»
این استاد دانشگاه تأکید کرد: «اگر آنطور که توافق شده شرکت‌های امنیتی آمریکایی مستقر شوند، حتماً برای ما مشکل ایجاد خواهند کرد، زیرا هر جا آمریکایی‌ها مستقر شده‌اند مشکلاتی برای ما ایجاد کرده‌اند. تصور کنید صادرکننده ایرانی می‌خواهد میوه و سبزی به ارمنستان یا روسیه صادر کند و شرکت آمریکایی مزاحمت ایجاد کند؛ کامیون‌های ما معطل شوند، در این صورت صادرات ما به خطر می‌افتد.»
صادق‌کوشکی اضافه کرد: «آمریکایی‌ها همیشه از این حرکت‌ها انجام می‌دهند. اگر آمریکایی‌ها یا حتی ترک‌ها مستقر شوند، صادرکننده ما می‌گوید دیگر نمی‌خواهم به آنجا صادرات داشته باشم، زیرا تضمینی برای امنیت وجود ندارد. قبلاً دولت ارمنستان پروتکل و توافق داشت که کامیون‌ها طبق معاهده عوارض می‌دادند و بدون مشکل رد می‌شدند، اما حال اگر شرکت آمریکایی مزاحمت ایجاد کند، صادرات متوقف می‌شود. این یک مثال ساده است و بدتر از آن، مستقر شدن آمریکایی‌ها در نقاط مرزی ما است. اسرائیلی‌ها هم متأسفانه در نقاط مرزی ما و جمهوری باکو حضور دارند، رصد می‌کنند و گاهی شیطنت‌های رسانه‌ای انجام می‌دهند.»
وی تاکید کرد: «باریکه حدود ۴۰ کیلومتری مرز زمینی با ارمنستان اگر به حضور نیروهای آمریکایی تبدیل شود، تهدیدی برای نظم و امنیت منطقه است. باید حتماً با هر دولتی که هست، چاره‌اندیشی شود و با فشار به باکو و کشورهای مشابه اجازه ندهیم بازیگران غیرمنطقه‌ای، به ویژه بازیگر شرور آمریکایی که هرجا رفته خرابکاری کرده، وارد صحنه شوند.»
محمد صادق کوشکی تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه، روز شنبه دهم آبان ۱۴۰۴ در استودیوی شبکه خبری ایران۲۴ حضور یافت و به پرسش‌های خبرنگار گروه سیاسی این شبکه درباره موضوعات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، با توجه به شرایط فعلی کشور، پاسخ داد.
