دبیر ستاد ملی جمعیت: ۲۴.۶ میلیون جوان مجرد زیر ۲۰ سال در کشور داریم
به گزارش شبکه خبری ایران۲۴ از ستاد ملی جمعیت، مرضیه وحید دستجردی روز شنبه در سومین رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت شنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۴ که با حضور مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور در سالن اجلاس سران برگزار شد با اشاره به تأکید رهبر معظم انقلاب بر ضرورت توجه عالمانه به موضوع جمعیت، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب معتقدند «حرکت ما در مسیر جمعیت باید حرکتی صحیح، منطقی، خردمندانه و عالمانه باشد چراکه ۲۰ تا ۳۰ میلیون جمعیت که نیمی از آن کهنسال باشد، برای دشمنان بهترین چیز است.»
وی افزود: رئیس‌جمهور نیز بار‌ها بر اهمیت مسئله جمعیت تأکید داشته‌اند و معتقدند «اگر همه دستگاه‌های مسئول با ستاد ملی جمعیت همراهی کنند، رفع چالش جمعیتی کشور دشوار نخواهد بود. لازمه اجرای قانون جوانی جمعیت، باور، عزم و اراده مدیران است».
وحید دستجردی با اشاره به اهمیت نهاد خانواده، تصریح کرد: ازدواج، اتحاد قانونی، شرعی و پذیرفته‌شده اجتماعی میان زن و مرد است که نقش کلیدی در تشکیل خانواده و ثبات اجتماعی ایفا می‌کند و زمینه‌ساز رفاه، افزایش جمعیت و تقویت پیوند‌های انسانی است و ارتقای سلامت، شادی، رونق اقتصادی، نظم اخلاقی از جمله آثار مثبت خانواده‌محوری است.
دبیر ستاد ملی جمعیت گفت: در نتایج پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، ۹۶.۷ درصد شرکت‌کنندگان با گزاره «مادری یک فضیلت است» موافق بوده‌اند.
ضرورت توجه به سیاست‌های کلان در حوزه جمعیت
وی در ادامه به سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و افزود: افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تحکیم خانواده، ترویج سبک زندگی اسلامی-ایرانی، ارتقای امید به زندگی، تکریم سالمندان و توانمندسازی جمعیت در سن کار از جمله سیاست‌های کلان در حوزه جمعیت است.
وحید دستجردی، حفظ و جذب جمعیت در روستا‌ها و مناطق مرزی، مدیریت مهاجرت، رصد مستمر سیاست‌های جمعیت، کاهش سن ازدواج، حمایت از زوج‌های جوان و تربیت نسل سالم و کارآمد را از دیگر محور‌های مورد تأکید رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی جمعیت برشمرد.
ضرورت توجه دستگاه‌ها به پیشران‌های ازدواج و فرزندآوری
دبیر ستاد ملی جمعیت اظهار کرد: امید به آینده، اشتغال پایدار و تأمین مسکن از مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر در پویایی جمعیت و از پیشران‌های اساسی ازدواج و فرزندآوری است. به اعتقاد من، موضوعاتی مانند وضعیت مجردین، تشویق ازدواج، توجه به متأهلین بدون فرزند، کاهش فاصله بین ازدواج و تولد نخست، کاستن فاصله میان فرزندان، مدیریت مهاجرت، مقابله با روند سالمندی، جبران کمبود نیروی کار مولد و بازتوزیع جمعیت متناسب با آمایش سرزمینی و تقویت روستا‌ها از جمله موارد اساسی و مغفول مانده در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی است که نشان از ضرورت حرکت و برداشتن گام‌های اساسی، عملیاتی و جدی‌تر توسط دستگاه‌ها در راستای حل، تسریع و تسهیل مسائل دارد.
مهاجرت پسران روستایی؛ عامل اصلی تجرد دختران روستایی
وی با اشاره به داده‌های سرشماری سال ۱۳۹۵ گفت: بر اساس آمار، نسبت تجرد در میان دختران روستایی بیشتر از دختران شهری است، در حالی که در مورد پسران، این نسبت در مناطق شهری بالاتر از مناطق روستایی است. یکی از دلایل مهم افزایش تجرد در میان دختران روستایی، مهاجرت پسران روستایی به شهرهاست؛ موضوعی که باید به‌صورت دقیق مورد تحلیل قرار گیرد و در سیاست‌های دولتی و حاکمیتی لحاظ شود.
روند تغییرات ازدواج از ابتدای دهه ۸۰ تاکنون، افزایش سهم سالمندان از جمعیت کشور و کاهش میزان باروری کل در سال‌های اخیر را نشان می‌دهد.
وحید دستجردی با ارائه آماری از روند تغییرات ازدواج از ابتدای دهه ۸۰ تاکنون، به افزایش سهم سالمندان از جمعیت کشور و کاهش میزان باروری کل در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: این روند‌ها نیازمند توجه جدی و برنامه‌ریزی هدفمند هستند و به زعم کارشناسان میانگین تعداد فرزندان ایده‌آل از نگاه خانواده‌های ایرانی، دیدگاه جوانان درباره فرزندآوری و عوامل مؤثر بر تمایل آنان به داشتن فرزند، از جمله شاخص‌هایی است که باید مبنای طراحی سیاست‌های حمایتی قرار گیرد.
دیدگاه جوانان درباره فرزندآوری و عوامل مؤثر بر آن
دبیر ستاد ملی جمعیت افزود: بر اساس یافته‌های نظرسنجی‌ها، شرایط اقتصادی مناسب، حمایت‌ها و تسهیلات رفاهی دولت و نبود نگرانی از آینده فرزندان از جمله مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر بر تمایل جوانان به فرزندآوری است همچنین علاقه به بچه‌دار شدن، حمایت خانوادگی در نگهداری از فرزند، عدم تداخل وظایف فرزندپروری با برنامه کاری و باور‌های دینی و مذهبی از دیگر عواملی است که جوانان ایرانی از آن به‌عنوان دلایل تمایل به فرزندآوری یاد کرده‌اند.
وحید دستجردی با اشاره به نتایج پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان در سال ۱۴۰۳ گفت: بر اساس آمار، ۱۱.۷ میلیون دختر و ۱۲.۹ میلیون پسر زیر ۲۰ سال در کشور هنوز ازدواج نکرده‌اند. این ساختار سنی جوان، فرصتی ارزشمند برای آینده جمعیت کشور محسوب می‌شود که امیدواریم با همکاری وزارت آموزش و پرورش و سایر نهاد‌های ذی‌ربط، راهکار‌های مؤثری برای آموزش و تحقق سیاست‌های جمعیتی در نظر گرفته شود تا بتوانیم از این ظرفیت بزرگ جوانان در مسیر رشد و پویایی کشور بهره ببریم.
اجرای طرح «کارت امید مادر» از ابتدای سال ۱۴۰۵
وی با تشریح سیاست‌های اجرایی ستاد در راستای تحقق سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی رهبر معظم انقلاب به اهتمام رئیس جمهور در ابلاغ مصوبه کارت امید مادر اشاره کرد و از آغاز اجرای این طرح ملی از ابتدای سال ۱۴۰۵ خبر داد.
دبیر ستاد ملی جمعیت سپس به تشریح طرح «کارت امید مادر» پرداخت و گفت: در راستای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت و به منظور حمایت مادی و فرهنگی از خانواده‌ها و ارتقای سلامت مادر و کودک، همه مادران باردار کشور که از ابتدای سال ۱۴۰۵ فرزندان خود را به دنیا می‌آورند، مشمول دریافت کارت امید مادر خواهند شد. این کارت به مدت ۲۴ ماه، ماهیانه ۲۰ میلیون ریال شارژ می‌شود و صرفاً برای تأمین هزینه‌های ضروری از جمله خوراک، پوشاک و ملزومات کودک قابل استفاده است.
رشد مغزی و تقویت مهارت‌های بنیادین کودک در دو سال نخست زندگی
دبیر ستاد ملی جمعیت با اشاره به مزایای علمی اجرای طرح کارت امید مادر گفت: این طرح علاوه بر حمایت مالی، آثار مستقیم در ارتقای کیفیت زندگی، رشد مغزی و تقویت مهارت‌های بنیادین شناختی، حرکتی، زبانی و اجتماعی کودکان دارد. ۸۰ درصد رشد مغز و شکل‌گیری ظرفیت‌های عصبی کودک تا دو سالگی اتفاق می‌افتد و حمایت تغذیه‌ای و مراقبتی مناسب در این دوران، نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده جسمی، روانی و اجتماعی او دارد.
وحید دستجردی با تاکید بر لزوم تقویت جایگاه مادری و ایجاد انگیزه مضاعف برای مادران خاطرنشان کرد: طرح کارت امید مادر نه‌تنها موجب افزایش انگیزه خانواده‌ها برای فرزندآوری می‌شود، بلکه در بهبود بهره‌وری اقتصادی و اجتماع و امنیت عاطفی خانواده‌ها نیز اثرگذار است.
راهبرد‌های سیاستی برای تحقق اهداف جمعیتی
وی با اشاره به ضرورت اجرای مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ و چندبعدی برای بهبود وضعیت جمعیت کشور گفت: فرهنگ‌سازی برای تلفیق و سازگاری کار و خانواده، ارائه خدمات کیفی مراقبتی و حمایتی از کودکان با هزینه‌های اندک برای والدین و ایجاد مشوق‌های مالی و پرداخت‌های اعتباری فرزندآوری از جمله راهبرد‌های سیاستی در حوزه جمعیت هستند که می‌توانند در پیشبرد اهداف جمعیتی کشور نقش مؤثری داشته باشند.
دبیر ستاد ملی جمعیت گفت: همه طرح‌ها و برنامه‌های حوزه جمعیت و خانواده باید با رویکرد محله‌محور و با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های نهاد‌های مردمی و محلی از جمله مساجد، شورا‌های اسلامی و کنشگران مردمی جمعیت طراحی و اجرا شود.
وی افزود: در کنار این رویکرد، تبیین اهداف و گفتمان‌سازی اجتماعی با استفاده از توان علمی و فرهنگی متخصصان علوم انسانی و ظرفیت معنوی و اجتماعی روحانیون در سطوح ملی و محلی برنامه‌ریزی و عملیاتی خواهد شد.
وحید دستجردی با اشاره دوباره به تأکید رهبر معظم انقلاب بر اهمیت موضوع جمعیت گفت: رهبر معظم انقلاب همواره فرموده‌اند: «هرکس کوچک‌ترین قدمی در راه جمعیت و فرزندآوری بردارد، شامل دعای نماز شب من می‌شود». ما نیز امیدواریم بتوانیم گام کوچکی در مسیر افزایش جمعیت و رشد و تعالی کشور اسلامی برداریم.
براساس این گزارش در پایان این مراسم و با حضور رئیس جمهور و مرضیه وحید دستجردی دبیر ستاد ملی جمعیت از طرح «تمبر کارت امید مادر» به صورت نمادین رونمایی و از برگزیدگان سومین دوره رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت قدردانی شد.
