لابی سنگین دولت برای ابقای زاکانی در شهرداری /مدیریت آشفته تهران نتیجه صندلیبازی و رزومهسازی است/بیش از ۵۰٪ تهرانیها مستاجر؛ اجاره زیر تیغ تورم/در حکمرانی نمایشی شهردار بدون سابقه، مسائل کلیدی مردم حل نمیشود
مهدی اقراریان عضو کمیسیون نظارت و حقوق شوراها در گفتوگو با شبکه خبری ایران۲۴ در پاسخ به پرسشی درباره هشتگ «حکمرانی نمایشی» که در حساب کاربریاش پرتکرار دیده میشود، توضیح داد: «من واقعیتش از محیط دانشگاه به عنوان نماینده مردم انتخاب شدم و به شورای اسلامی شهر تهران آمدهام. طبیعتاً اگر دورهام تمام شود و بر اساس تشخیص مردم در شورای اسلامی تهران نباشم، در دوره بعد به دانشگاه بازمیگردم و اکنون نیز با دانشجویان کلاس دارم و درباره موضوعات مختلف از جمله حوزه حکمرانی بحث میکنم.»
وی افزود: «طبیعتاً اشکالاتی در حوزه حکمرانی مشهود است. یکی از مهمترین اشکالات، حکمرانی نمایشی است. ویژگی اصلی حکمرانی نمایشی این است که مسائل کلیدی مردم حل نمیشود.»
اقراریان ادامه داد: «شوراها میآیند و میروند. شورای اول تا ششم، و در آینده هم شورای هفتم روی کار میآید، شهرداران مختلفی را تجربه کردهایم اما مشکلات تهران همچنان حل نشدهاند.»
عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شوراها وضعیت شهر تهران را اینگونه ترسیم کرد: «آلودگی و وضعیت ناسالم بیشتر شده، ترافیک فلجکنندهتر است، بیش از ۵۰ درصد شهروندان به صورت مستأجر هستند و نگرانیهای آنها درباره اجاره بهای بالا و تورم، جدیتر شده است. تهران با مشکلات زیستمحیطی شدید مانند فرونشست زمین و بحران آب مواجه است؛ شاید در این پاییز و زمستان بتوانیم از برخی بحرانها عبور کنیم ولی تابستان آینده وضعیت بسیارجدییتر خواهد بود.»
وی بیان داشت: «۲۰ درصد جمعیت کشور را در کمتر از یک درصد وسعت جغرافیایی ایران به صورت متراکم در تهران سکونت دادهایم. مهمترین مسئله در حکمرانی نمایشی این است که مسائل مردم حل نمیشود و بیشتر به ظاهر توجه میشود تا محتوا. مشکلات مردم در گزارشات، بیلبوردها و سخنرانیها حل شده اما در واقعیت و در میدان عمل، بلکه روز به روز سختتر میشوند.»
اقراریان عنوان کرد: یکی از ویژگیهای حکمرانی نمایشی این است که افرادی که مسئولیت حل مشکلات و نیازهای مردم را دارند، به جای اولویت دادن به امور اصلی، به هزینههای نجومی در حوزه رسانه میپردازند تا خود را معرفی و مطرح کنند. این موضوع یک اشکال اساسی و بنیادین در حکمرانی نمایشی به شمار میآید. از سوی دیگر، پشت پرده این نمایشها تناقضات جدی و آشکاری وجود دارد که با صحنه نمایشی مقابل مردم تفاوت فراوان دارد.
عدم قرارگیری افراد در جایگاه تخصصی، چالش بزرگ حکمرانی نمایشی
عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شوراها درباره اینکه در حکمرانی نمایشی، افراد جایگاه واقعی خود را اشغال نمیکنند؛ تصریح کرد: افراد روی صندلی خود نمینشینند؛ به عنوان مثال، شما به عنوان مجری برنامه روی صندلی خودتان نشستهاید و تصویربردار پشت دوربین روی جایگاه خود است. هر فرد باید در جایگاه خود قرار بگیرد و مسئولیتش را به درستی ایفا کند.
وی توضیح داد: در حکمرانی نمایشی، شاهد هستیم افرادی بدون داشتن تجربه و سابقه مرتبط، مسئولیتهایی را به عهده میگیرند؛ مثلاً شهرداری که باید توسط فردی با تخصص و تجربه اداره شود، به شخصی سپرده میشود که تجربه کافی ندارد. نتیجه این وضعیت، اداره شهر یا سازمان به شیوه آزمون و خطا خواهد بود که باعث تغییر مکرر مدیران در دورههای کوتاه میشود.
رکورد جابجایی مدیران شهری و چالشهای آینده شورای شهر
اقراریان عنوان کرد: «ما در این دوره شاهد یک رکورد تاریخی در جابجایی افراد هستیم و شورای شهر بعدی با چالشهای گوناگونی مواجه خواهد شد. من معتقدم که باید با نگاه به آینده به مسائل پرداخته شود. البته اگر به گذشته بازگردیم، یکی از نکاتی که رسانهها درباره شورای پنجم بارها مطرح کرده بودند این بود که آن شورا به شورای نامگذاری معروف است. اما من قصد ندارم در این مورد وارد بحث شوم.»
وی ادامه داد: «اکنون زمان نقد گذشته نیست؛ بلکه باید به آینده تهران توجه کنیم. اما در همین دوره مدیریت شهری، با مدیریتی مواجهیم که به آن «صندلی بازی» گفته میشود یا مدیریتی که بیشتر به ساخت رزومه شبیه است. بهعنوان مثال، در یک دوره کوتاه چندین معاون شهردار تغییر میکند، مسئولیتها جابجا میشوند و در نهایت این مدیریت را میتوان مدیریت آشفته نامید. این وضعیت ناشی از این است که شهردار محترم، آقای دکتر زاکانی، به درستی در جایگاه و صندلی خود ننشستهاند.»
اقراریان با اشاره به دو کار ویژه در رزومه شهردار فعلی، افزود: « زاکانی در گذشته مسئول بسیج دانشجویی کشور بودهاند که این نهاد مقدس و ارزشمند، جایگاهی ویژه دارد و همه ما به دوره حضور در بسیج دانشجویی افتخار میکنیم و معتقدیم تفکر بسیجی میتواند گرهگشای مشکلات کشور باشد. همچنین وی سابقه نمایندگی مجلس شورای اسلامی از تهران و دورهای از قم را در کارنامه دارند. اما پیش از حضور در شهرداری تهران، هیچ تجربه اجرایی مرتبط با مدیریت شهری نداشتند.»
وی تصریح کرد: حتی بینندگان شما که به هر حال از حرفهایهای مسائل مدیریت شهری هستند، میدانند که دکتر زاکانی با تکیه بر تغییراتی که در آییننامه مربوط به صلاحیتهای شهرداران ایجاد شد، توانستند به صندلی شهرداری تهران برسند. این تغییرات در دولت شهید رئیسی انجام شد، چرا که رشته پزشکی هستهای جزو رشتههای قابل قبول برای تصدی شهرداری تهران محسوب نمیشد و آقای دکتر زاکانی نیز سابقه لازم و مرتبط با این حوزه را نداشتند. این موضوع بر اساس آخرین وضعیت آییننامهها مورد توجه قرار گرفته است.
عضو کمیسیون نظارت و حقوق شوراها تذکر داد: به نظر میرسد یک لابی بسیار سنگین با دولت در حال انجام است تا زاکانی در صندلی شهرداری تهران باقی بماند. بر اساس قوانین جدید هم، دکتر زاکانی پس از گذشت بیش از چهار سال حضور در این جایگاه، باز هم شرایط لازم برای تصدی دوباره شهرداری تهران را ندارد.
اقراریان تایید کرد: این موارد نشان میدهد که مردم نگاه میکنند و میبینند به جای حکمرانی حرفهای در کشور، بیشتر شاهد یک نمایش حکمرانی هستند. افرادی که از خارج از شهرداری به داخل آن وارد شدهاند، اگرچه سابقه و رزومهشان در جایگاه خود محترم است و شاید در حوزه تخصص قبلیشان نیز توانمند باشند، اما ورود به مدیریت حرفهای شهرداری با تخصص آنها تفاوت زیادی دارد. در واقع، آنچه مشاهده میکنیم بیشتر نمایانگر یک جریان سیاسی است که تلاش میکند شهر تهران را بهعنوان مقدمهای برای چشمانداز آینده سیاست خود مدیریت کند.
تهران در دست «حکمرانی نمایشی»؛ تبلیغات میلیاردی به جای حل زباله و بحرانهای شهری
وی درباره وضعیت مدیریت شهری تهران گفت: «حکمرانی هم یک مفهوم مدیریتی است و هم یک مفهوم انتقادی که شاخصهایی دارد. یکی از این شاخصها، اولویت دادن به «فرم» به جای «محتوا»ست. مصداق روشن آن تبلیغات گسترده شهری است؛ امروز میلیاردها تومان از جیب شهروندان صرف کمپینهایی با شعار «تهران، شهر دوستداشتنی» شده و این تبلیغات در سطح شهر اکران میشود.»
عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شوراهای شهر بیان کرد:سؤال من از شهروندان این است: «آیا تهران با وضعیت فعلی واقعاً شهر دوستداشتنی است؟ این یعنی چشم بستن بر واقعیتها و نمایش تصویری غیرواقعی از شهر؛ به جای نشان دادن مشکلات واقعی، به نمایش مسائل اکتفا میشود. ما هر شب وقتی از کوچهها عبور میکنیم، وضعیت واقعی شهر را میبینیم. پس از چهار سال و نیم، مسئولیتی که صد درصد بر عهده شهرداری است، دیگر هیچ بهانهای برای شانه خالی کردن باقی نمیگذارد.»
اقراریان ادامه داد: ممکن است درباره آلودگی هوا یا ترافیک بگویند دستگاههای مختلف مسئولاند، اما جمعآوری زباله مسئولیت مستقیم شهرداری است. آیا امروز زبالههای تهران بهدرستی جمعآوری میشوند؟ اطراف مخازن زباله انبوهی از پسماند پراکنده است و تفکیک زباله از سطلهای سرکوچه صورت نمیگیرد. این تصویر، چه تصویری از مدیریت شهری ارائه میدهد؟ این وضعیت، مصداق روشن «حکمرانی نمایشی» است.»
وی عنوان کرد: «شهردار تهران در حالی که مسئولیت اداره شهر را دارد، فرصت مییابد شهر را رها کند و در انتخابات ریاستجمهوری شرکت کند. در حکمرانی نمایشی، مهم مدیریت افکار عمومی است نه حل واقعی مشکلات. شهرداری با فشار بر منتقدان و خاموش کردن صدای آنها، کارنامهای از موفقیت ارائه میدهد؛ کارنامهای که نگاهش به آینده نیست و به گذشته محدود است.»
عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شوراهای شهر با اشاره به شعار «نجات تهران» گفت: «اولویت امروز نجات تهران از حکمرانی دعوایی و نمایشی است؛ حکمرانیای که مسائل کلیدی شهر را حل نمیکند. پارادایم حاکم بر مدیریت شهری اشتباه است؛ بهجای تمرکز بر مسائل اصلی و محوری، مدیریت مبتنی بر گذشته و مقایسه با دورههای قبل است. این نوع مدیریت، نگاه کوتاهمدت دارد و فقط به نمایش حل مسئله میپردازد.»
وی افزود: «مثلاً مدیریت شهری میگوید ما اتوبوس بیشتری نسبت به گذشته آوردهایم. این نگاه کودکانه و غیرحرفهای است؛ مردم انتظار دارند مشکلات واقعی حل شود، نه اینکه فقط عدد و ارقام مقایسه شود. حتی مصادره موفقیتهای مدیریت جهادی قبلی نیز نمیتواند مشکلات امروز را حل کند. نگاه شورا و مدیریت شهری باید به آینده باشد، نه گذشته.»
اقراریان خاطر نشان کرد: «صدا و دغدغه مردم شنیده نشد، چون در حکمرانی نمایشی، نگاه کوتاهمدت و انتخاباتی غالب است. وقتی هدف ارائه کارنامه برای انتخاباتهای بالاتر است، بهجای حل ریشهای مسائل، به نمایش حل مسئله بسنده میشود.»
به گزارش گروه سیاسی شبکه خبری ایران۲۴، مهدی اقراریان، عضو کمیسیون نظارت و حقوقی شوراها، روز چهارشنبه ۲۶ آذر ۱۴۰۴ در استودیوی این شبکه حضور یافت و دیدگاههای خود را درباره مدیریت خدمات شهری و انتخابات شوراها ارائه کرد.
