به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن به نقل از میزان، استاد حوزه علمیه قم با بیان روایتی از امام صادق (ع) یکی از مشکلات اجتماعی را فضای مجازی برشمرد که باعث شد تا حریم خصوصی افراد به راحتی دیده شود و گاهی یکی نبودن حرف و عمل افراد مانع پذیرش الگوی عملی در میان مردم می‌شود.
آیه دوم سوره صف به مومنان هشدار می دهد که مبادا رفتارتان با سخنانتان تفاوت داشته باشد و هشدار الهی با این سوال مطرح می شود که ای کسانی که ایمان آورده اید چرا چیزی را می گویید که به آن عمل نمی کنید؟ از قدیم هم گفته اند، دو صد گفته چون نیم کردار نیست. در آموزه های دینی به تعابیر مختلف بر این مساله تاکید شده و امام صادق (ع) فرمود مردم را با غیرزبانتان به خوبی ها دعوت کنید.
این روایت را به مناسبت سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) با حجت الاسلام کاظم قاضی زاده استاد حوزه علمیه و مدیر موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم مطرح کردیم.
قاضی زاده با اشاره به روایت هایی در این زمینه گفت: امام صادق (ع) فرمود کونوا دعاه للناس بالخیر بغیر السنتکم. این روایت با تعبیرهای مختلفی نقل شده است. مثلا در کافی آمده است کونوا دعاه للناس بغیر السنتکم لیروا منکم الورع و الاجتهاد و الصلوه و الخیر فان ذالک داعیه الجهاد؛ یعنی دعوت کنندگان مردم باشید بدون این که بخواهید آنان را با زبان دعوت کنید. به این صورت که از شما ورع و تلاش و نماز و کارهای خیر را ببینند و در واقع این اعمال دعوت کننده به سوی خیر است.
وی افزود: البته این تعبیر به امام صادق (ع) اختصاص ندارد و با تعابیر مختلفی به آن اشاره شده و منظور این است که تاثیر عمیق در دعوت عملی است و اگر شنونده، ببیند که خود گوینده عامل به گفته های خود هست، نتیجه این می شود که نصیحت در جان او بنشیند و بتواند جامعه را به سوی کارهای خیر رهنمون شود.
این استاد حوزه ادامه داد: حضرت علی (ع) فرمود بدانید من شما را به هیچ طاعتی تشویق نمی کنم مگر این که قبل از آن خودم انجام دهم و شما را از هیچ خلافی باز نمی دارم مگر این که خودم پیش از شما از آن دوری می جویم. این روایات به عنوان یک درس اجتماعی در شرایطی مطرح می شود که گاهی تفاوت هایی میان گفته ها و ادعاها و عمل در سطوح افرادی که به عنوان مرجع اجتماعی مطرح هستند، پیش می آید و باید تاکید بیشتری بر آن داشته باشیم تا جامعه بتواند به سوی صلاح و پیشرفت حرکت کند.
قاضی زاده با تاکید بر عمل کردن به این سفارش امام صادق (ع) گفت: افرادی مانند هنرمندان، ورزشکاران، مسئولان رده بالای کشور، مراجع تقلید و روحانیت که در جایگاه مرجعیت اجتماعی مردم هستند، زمانی می توانند مردم را به صلاح و خیر دعوت کنند که عمل و گفته آنها یکی باشد؛ به گونه ای که قبل از این که سخنی بگویند، مردم در عمل خیر و صلاح را در آنها ببیند.
وی افزود: مشکل اجتماعی جدید امروز ما این است که فضای مجازی سبب شده تا حضور دیگران در حریم خصوصی افراد به راحتی صورت گیرد و همین مساله سبب می شود تا اگر کسی درحریم خصوصی خود و عمل شخصی خود رفتار مناسبی نداشته باشد، تاثیری در گفته ها و ادعاهای او نخواهد داشت و مردم را از داشتن ایمان کافی بازخواهد داشت. لذا باید به طور جدی تر آنچه که برای جامعه ما بسیار لازم است، این است که با عمل خود مردم را دعوت کنیم.
همچنان که بزرگان دین اینگونه بودند که با اخلاق اسلامی و انسانی در زندگی شخصی و با اطرافیان، سرآمد بودند و به همین دلیل مردم عشق آگاهانه ای نسبت به گفته های آنان پیدا می کردند و تبعیت داشتند و امروز نیز باید این مسیر را بیش از پیش پی بگیریم.
این کارشناس مذهبی اضافه کرد: البته در دو جهت مسئولیت وجود دارد. یکی مسئولیت شخصیت های روحانی و کشوری و مدیران است. همان گونه که حضرت علی (ع) فرمود شما نمی توانید مثل من باشید ولی شما هم در این مسیر قدم بردارید. بنا بر این مسئولان و مدیران اگر به مردم می گویند کالای داخلی استفاده کنید، خودشان هم باید از کالای داخلی استفاده کنند یا اگر به ساده زیستی سفارش می کنند، مهمانی ها و مراسم عروسی های آنها هم باید ساده باشد.
وی افزود: گرچه بسیاری از کسانی که در میان روحانیت و طلاب قرار دارند، اصولا بهره مندی های چندانی از مال دنیا ندارند که بخواهند مانور تجمل داشته باشند و حتی بسیاری از مسئولان، در زندگی شخصی خود این مسائل را رعایت می کنند و افراد بسیاری را می شناسم که سال ها مسئولیت داشتند ولی با این حال از زندگی ساده ای برخوردار بودند ولی مسئولیت کسانی که از این روش پیروی نمی کنند و خود را انگشت نمای جامعه می کنند، بسیار زیاد است. چون آبروی خودشان و قشر و گروهی که به آنها انتصاب دارند را مورد ابهام قرار می دهند.
قاضی زاده از طرف دیگر به مسئولیت مردم در این زمینه اشاره کرد و گفت: مردم باید بتوانند با آگاهی بیشتری بین افراد مختلف تفکیک قائل شوند. یعنی همانگونه که در اقشار دیگر افراد خوب و بد وجود دارد، بدانند هر کسی که روحانی یا مسئول بود، ضرورتا اینگونه نیست که زندگی مناسبی نداشته باشد. متاسفانه در میان مسئولان دولتی و روحانیون و حتی دیگر گروهای مرجع، هستند کسانی که زندگی مناسبی دارند یا از زندگی مناسبی برخوردار نیستند و زندگی آنها می تواند مورد نقد باشد.
وی افزود: گاهی این نگاه عامیانه که اگر شخصی را مطلوب نمی دانیم، او را به همه قشر موردنظر تعمیم دهیم، وجود دارد. مسئولیت روحانیون و مدیران می طلبد که بیشتر این نکات را رعایت کنند ولی مردم نیز باید چنین تفکیکی را قائل شوند که مردم اینگونه هستند. به عنوان نمونه مردم نسبت به تشییع شخصیت های روحانی که از دنیا می روند، برخورد یکسانی ندارند.
آیت الله سیدعبدالله فاطمی نیا که اخیرا از دنیا رفت، یک خطیب بود که برای مردم سخنرانی می کرد ولی مراسم تشییع پیکر وی در قم تقریبا همچون تشییع شخصیت های بلند مرتبه علمی و حتی مراجع تقلید بود در حالی که گاهی مسئولان روحانی یا غیرروحانی از دنیا می روند ولی تعداد مشایعت کنندگان آنها چند صد نفر بیشتر نیستند و این مساله نشان دهنده آن است که مردم تفکیک بین واقعیت های زندگی افراد و خدمتگزاران آنان و نوع سیره عملی آنها قائل هستند.
