رسانه تحلیلی تصویری بهمن، گروه امنیت ملی و سیاست خارجی - فاطمه علیزاده :در حال حاضر یکی از خلجانات فضای فکری ایران، جایابی متناسب با واقعیت برای چین است. در طیفی که هر گوشه از آن می‌توان چین را تعریف کرد، چین‌دوستی و چین‌ستیزی شلوغ‌ترین نقاط هستند. چین به مثابه پشتیبان و چین به مثابه تهدید دو انگاره قدرتمندی هستند که سعی در صورتبندی نقش چین در آینده ایران را دارند. هر کدام از این دو گروه هم با شواهدی روبرویند که برای آنها پریشانی فکری رقم می‌زند. موشک سازی چینی ها در عربستان برای چین‌باورها قابل فهم نیست؛ ایجاد فضای تنفس اقتصادی برای ایران تحریم شده توسط چین هم واقعیتی است که دعاوی چین‌ستیزان را پوک و پوچ می‌سازد.
کشور چینِ واقعی، جایی بین این دو چین خیالی قرار دارد؛ داستان هم داستان جدیدی نیست؛ مولفه هایی که این چین واقعی و رئال را ساخته، همان مولفه های رئال همیشگی است. ایران تا هر زمان عدد نهایی معادله چین را بیشینه میکند، روی کمک این کشور هم می‌تواند حساب کند؛ چیزی که نسبت به چین باید در دستورکار ما باشد، تفهیم همین قاعده به چینی هاست. بعد از این، چه ماجرا تحریم آمریکا باشد چه هر چیز دیگر، چین خودش راه علاجش را پیدا خواهد کرد.
اخیراً ایالات متحده آمریکا تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کرده است. دولت دموکرات بایدن در حالی این تحریم‌ها را اعمال کرده که دولتمردان و سیاستمدارانش بارها به شکست سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ اعتراف کرده‌اند؛ اما اینبار اعتیاد شدید آمریکا به تحریم صدای چین را درآورد. چین در واکنش به تلاش آمریکا برای تحریم ایران به خصوص انسداد راه‌های فروش نفت اعلام کرد که از این کشور تبعیت نخواهد کرد.
برای بررسی جوانب این واکنش جدید چین به گفتگو با دکتر نوذر شفیعی کارشناس مسائل بین الملل پرداخته‌ایم:
بهمن:شدت و ضعف موضع گیری چین در برابر فرامین آمریکا رو چطور ارزیابی میکنید؟ این اعتراض را واکنشی ریشه‌دار می‌دانید یا موقتی؟ چرا که به نظر بعد از ماجرای اوکراین، چینی ها خیلی تهاجمی تر نسبت به آمریکا عمل میکنند.
شفیعی:تمامی رفتارهای چین در مقابل آمریکا در چارچوب سیاست خارجی کشور خود میباشد. تصور چین از آینده این است که رقیب جدی ایالات متحده آمریکا خواهد شد. به همین جهت خود را ملزم میداند در مقابل رفتارهای آمریکا واکنش نشان دهد؛ در کنار این در حال گسترش نفوذ خود در مناطق مختلف هم است.
درعین حال در جامعه بین المللی از کشور‌های دیگر عضو گیری میکند و این کشورها نیز را به متحد خود تبدیل می‌نماید. تنها راه موفقیت چین در رقابت با ایالات متحده آمریکا در پیش گرفتن اینگونه رفتارهای تهاجمی میباشد.
باتوجه به اینکه در گذشته چین کشور ضعیفی به حساب می آمد، به نوعی خط مشی‌انفعالی را پیش می‌گرفت. احتمال شکست خوردن چین در رویارویی با آمریکا زیاد بود. لذا استراتژی مصون سازی را در پیش گرفت. اما در حال حاضر چین از لاک دفاعی خود خارج شده به سمت یک خط مشی تهاجمی‌تر حرکت میکند.
بهمن:آیا توافق هسته‌ای در استحکام روابط ما با چین وزنی دارد؟ این موضع چین در حالی است که علی القاعده باید ایران را مجاب به پذیرش برجام میکردند.
شفیعی: نگاه چین به ایران یک مولفه تنظیم‌گر در روابط خود با آمریکاست. بنابراین درمقابل فشار‌های آمریکا، چین خود را به ایران نزدیک‌تر میکند. سیاست چین در مقابل پرونده هسته‌ای ایران دو نکته دارد. در درجه اول منافع چین در نظر گرفته شود. و در درجه دوم با طرف آمریکایی تسویه حساب شود. بر فرض مثال اگر آمریکا چین را تحت فشار اقتصادی قرار دهد، در مقابل چین به جهت کاستن فشار از ایالات متحده آمریکا ، تحت هر شرایطی خود را به ایران نزدیک میکند تا احتمال ایجاد فشار به ایران در ارتباط با برجام را داشته باشد. در ازای فشار به ایران ، چین پاسخ خود را در کجا دریافت خواهد کرد؟ در معامله با آمریکا و کاهش تحریم‌های چین.
اساسا چین دو نگاه به پرونده هسته‌ای ایران دارد؛ یکی مسئله هسته‌ای ایران حل شود و فرصت چین برای تعاملات خارجی از جمله ایران حاصل شود.دوم اینکه پرونده هسته‌ای ایران حل نشود و ایران را بعنوان یک نقطه تقابلی با آمریکا تقویت کند.
