رسانه تحلیلی-تصویری بهمن، گروه سیاست : اخیرا کمال خرازی، جواد لاریجانی و محمد اسلامی در مصاحبه‌های مختلفی از توان فنی ایران برای ساخت بمب هسته‌ای پرده برداشته بودند. بهمن در گفت‌و‌گو با دکتر محمودرضا آقامیری، رئیس دانشکده مهندسی هسته‌ای دانشگاه شهید بهشتی به ابعاد مختلف فنی این موضوع پرداخته است.
بهمن: اخیراً مقامات رده بالای کشور مانند دکتر اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، دکتر محمد جواد لاریجانی، دبیر سابق ستاد حقوق بشر ایران و دکتر کمال خرازی، رییس شورای راهبردی سیاست خارجی، مطالبی را درباره توان رسیدن ایران به بمب اتم مطرح کرده‌اند؛ این اظهارات از نظر شما تا چه حدی با واقعیات منطبق است؟
آقامیری: کشوری که می خواهد به سمت ساخت بمب اتم برود، باید ابزار مورد نیاز این کار را داشته باشد. یک مسئله در این رابطه اراده سیاسی است. الحمدالله مقام معظم رهبری تا امروز بر این قتوا بوده‌اند که به سمت بمب اتم نخواهیم رفت. ابزار دیگری که مورد نیاز است، مواد اصلی هسته‌ای مثل اورانیوم است. برای ساخت بمب اتم غیر از کشورهای بزرگ، سایر کشورها مواد اولیه هسته ای، در اختیار ندارند و کشورهای بزرگ هم این مواد را در اختیار دیگر کشورها قرار نمی‌دهند. مسئله‌ی دیگر آشنایی داشتن با فناوری هسته‌ای از جمله رآکتور است که همه فناوری ها در آن جا در کنار هم قرار می‌گیرد و یکی از مهم ترین آنها فناوری مهار است.
یک فیلمی در سال 86-85 ساخته شد تحت عنوان مهارنشده. من توصیه می کنم این فیلم را ببینید. در ایران پخش شد ولی یک فرد پاکستانی آن را ساخته است. آنجا اشاره به این نکته شده است که فناوری رآکتور، فناوری کنترل واکنش زنجیره‌ای است. یعنی شکاف شروع می شود، مثل زنجیر ادامه می یابد و گسترش می‌یابد. در بمب اتم فناوری کنترل نشده است. یعنی شما می‌سازید و کنترل نیاز نیست، شروع که شد دست شما نیست. پس طبیعتاً فناوری کنترل سخت تر از فناوری کنترل نشده است.
به همین خاطر در رآکتور واکنش زنجیره‌ای مهار می‌شود اما در بمب اتم مهار نمی‌شود. کشوری که می‌خواهد به بمب اتم برسد، باید این تکنولوژی را داشته باشد. اگر بمب بخواهیم بسازیم، یک قسمت هسته ای است و بقیه شرایط عمومی است. این مجموعه وقتی در یک کشور، در کنار هم قرار می‌گیرد، آن کشور دارای توان بمب هسته‌ای است. اینکه دوستانی همچون آقای لاریجانی و آقای اسلامی و آقای خرازی با اشاره به این توانایی‌ها معتقدند که ایران توان ساخت بمب را دارد، ادعای درستی است. ایران هر لحظه بخواهد با توجه به اینکه ابزار ساخت بمب اتم را دارد، می تواند براحتی به این سمت برود.
رهبر کشور تا بدین لحظه اجازه این امر را نداده که کشور به این سمت برود؛ وگرنه از نظر منطقی کشوری که غنی سازی دارد، یعنی تکنولوژی هسته‌ای دارد. بنابراین می تواند غنی سازی را تا 3 درصد، 20 درصد، 50 درصد، 99 درصد انجام دهد. چون آنجا همه افزایش‌ها کمی است و افزایش تکنولوژیک نیست.
از این لحاظ ایران به سطح بازدارندگی هسته‌ای رسیده است؛ یعنی اگر اراده سیاسی بر این قرار گیرد که ایران به این سمت برود مشکلی ندارد و حرف این افراد بر این پایه است.
مهم تر از این‌ها اراده سیاسی است که ایران فعلا ندارد.
بهمن: صهیونیست ها در بازه‌های زمانی مختلف بحث «گریز هسته ای» را مطرح می کنند. گریز هسته ای به چه معناست؟ صهیونیست‌ها از این اصطلاح چه منظوری دارند و ایران با این نقطه چقدر فاصله دارد؟
آقا میری: گریز هسته‌ای معنا ندارد. اینکه می‌گویند گریز هسته‌ای، یعنی گریز از مسیر صلح آمیز به مسیر غیر صلح آمیز. این یک داستانی است که آژانس، آمریکایی‌ها و صهیونیست ها درست کرده‌اند. صهیونیست‌ها در محاسبات ما عددی نیستند که بخواهیم آنها را حساب کنیم. وقتی با یک موشک دست ساز فلسطینی ها، این‌ها عقب نشینی می کنند بحث بمب اتم برای آنها مطرح نیست. ما دنبال بمب اتم برای صهیونیست ها نیستیم. به نظر من، ما اگر بخواهیم محاسبات خود را روی صهیونیست ها بگذاریم مثل این است که با بچه‌ای در کوچه کشتی بگیریم. او یک بچه است و بحث ما بالاتر از این حرف‌هاست؛ ولی هم امریکایی‌ها و هم آژانس فضاسازی می‌کند.
آنها از نظر علمی می‌دانند کشوری که توان غنی سازی آن بالا رفته است، ذخیره آن بالا رفته است و این کشور هر کاری بخواهد می تواند انجام دهد. یک هفته، ده روز و سه روز را نمی‌توان محاسبه کرد. در مدت کوتاه تر هم می توان انجام داد و شاید نیاز به زمان درازتری داشته باشد. مسیری که این‌ها مطرح می‌کنند بخاطر فضاسازی جهانی است. ایران از نظر من از 4-3 سال پیش همین شرایطی که الان داشته را دارد. قبل از برجام ایران وضع بهتری از الان داشت. هم تعداد سانتریفیوژها فعال بیشتر بود، نزدیک به 20 هزار سانتریفیوژ کار می کرد، هم قدرت مانور بیشتری داشت، چون هنوز خود را به پروتوکل الحاقی محدود نکرده بود.
ولی ایران تصمیم سیاسی ندارد به این سمت برود. مگر اینکه فتوای مرجعیت عوض شود؛ یعنی مجتهد یک روز تشخیص دهد این کار انجام شود وگرنه بحث گریز اصلا مطرح نیست. به نظرم گریز یک واژه ای است که بیشتر برای فریب افکار عمومی است که بگویند این‌ها از فضای صلح آمیز خارج شده‌اند. این جو رسانه‌ای است. ایجاد یک توهم و یک بحران در افکار عمومی جهان برای تصمیمات خودشان است. یعنی افکار عمومی را گول بزنند که ایران به این سمت می‌رود، اضطرابی را در جهان ایجاد کنند که هم کار خود را انجام دهند و هم بحرانی را برای ما به‌وجود بیاورند.
در سال 88-87 یکباره ایران را در بحث رادیوایزوتوپ تحریم کردند. همچنین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران تمام شد و مردم در بیمارستان‌ها در صف برای گرفتن تکنسیم-۹۹ بودند که بتوانند درمان انجام دهند. در توافق نانوشته‌ای انگار قرار بود که هیچ کشوری در این زمینه به ایران کمک نکند. ایران تصمیم گرفت رادیوایزوتوپ طراحی کند. این سوخت را برای رآکتور تحقیقاتی تهران طراحی کرد و رادیوایزوتوپ ساخت.
بهمن: مسئله هسته‌ای کارویژه‌های غیرنظامی زیادی دارد. توان هسته‌ای و فنی کشور تا چه حدی پاسخگوی نیازهای صلح آمیز هسته‌ای کشور است؟
آقا میری: اگر بخواهیم کار هسته‌ای کنیم چند مسیر را باید دنبال کنیم، که شروع کردیم و در حال انجام آن هستیم. یکی نیروی انسانی مورد نیاز است. جوانانی که باید مسلط بر موضوع شوند و کار کنند. این مهم ترین پارامتر در این رابطه است. اگر بخواهیم فعالیت‌های هسته‌ای خود را در سایر زمینه ها گسترش دهیم و در سایر بخش‌های غیر نظامی و صلح آمیز کار کنیم، لازمه‌اش داشتن نیروی انسانی قوی است. الحمدالله الان کشور در این زمینه در سطح خیلی خوبی است.
دومین مسئله بحث ابزار است. ما در این رابطه 20 سال است که محدود هستیم. مسیری که انتخاب شده و می‌رویم این است که این ابزارها را در داخل بسازیم. انرژی هسته‌ای در حوزه‌ی پزشکی(هم در تشخیص و هم در درمان) کاربرد دارد. در حوزه تشخیص دستگاه‌های گاماکمرا را داریم، دستگاه پت اسکن را داریم که در کشور گسترش یافته و اکثر مراکز استان‌ها به این دستگاه مجهز شده‌اند. در حوزه تشخیص، تولید رادیوایزوتوپ‌ها مهم است.
در سال 88-87 یکباره ایران را در بحث رادیوایزوتوپ تحریم کردند. همچنین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران تمام شد و مردم در بیمارستان‌ها در صف برای گرفتن تکنسیم-۹۹ بودند که بتوانند درمان انجام دهند. در توافق نانوشته‌ای انگار قرار بود که هیچ کشوری در این زمینه به ایران کمک نکند. ایران تصمیم گرفت رادیوایزوتوپ طراحی کند. این سوخت را برای رآکتور تحقیقاتی تهران طراحی کرد و رادیوایزوتوپ ساخت. امروز تعداد رادیوایزوتوپ‌هایی که در تحقیقات بیرون می‌آید، آمار بالایی است.
در همین دانشکده ما، در تزهایی که ما داریم شاید 20 رادیوایزوتوپی باشد که دانشجویان در سطح کارشناسی ارشد و دکتری کار کردند، برای اینکه بتوانند ماده دارویی جدید را برای کار درمانی یا تشخیصی ارائه کنند. فرضاً می‌گویند فلان ماده را برای استفاده در پلاک های چشمی و درمان سرطان چشم داریم. آن ماده را برای پانکراس استفاده می کنیم، آن ماده را برای بخش‌های مختلف استفاده می کنیم. بنابراین در تشخیص خیلی خوب کار شده است.
در درمان این کار گسترش می‌یابد. ما هم در بحث استفاده از رادیوایزوتوپ‌ها در درمان و هم استفاده از شتاب دهنده‌های خطی (که خوشبختانه در ایران شروع به ساخت آن کرده‌اند) رشد کرده‌ایم، من حدس می زنم که ان شاالله دستگاه های پیشرفته‌ی دیگری نیز تولید شود. البته الان تولید می‌کنند و به وزارت بهداشت هم تحویل داده‌اند ولی در سطح کشور هم گسترش دهند. نکته بعدی استفاده از این‌ها در صنعت است. کاربرد پرتوها در صنعت حوزه‌ی گسترده‌ای را فرا می‌گیرد. ما در چاه پیمایی‌های نفتی، در رادیوگرافی‌های صنعتی و در موارد دیگر از آنها استفاده می‌کنیم. مثلاً فرض کنید تهران تا اهواز را لوله گاز کشیده اند، این را نمی توان با چشم کنترل کرد؛ یکی از راه هایی که می‌توان فهمید این لوله‌ها نشتی ندارد استفاده از رادیوگرافی صنعتی است. رادیوایزوتوپ در آن فرستاده می شود و از بیرون آشکارسازی صورت می گیرد که در مسیر کجاها نشتی وجود دارد و حجم نشتی در کجا کمتر یا بیشتر است.
در هر صنعتی که بخواهند ترک‌های ریز را چک کنند مثل بدنه هواپیما، لوله، دستگاه های بزرگ مورد استفاده در نیروگاه‌ها، همه این‌ها را می‌توان با رادیوایزوتوپ، رادیوگرافی صنعتی بر روی آن انجام داد. این رشته حدوداً زمانی که دکتر شهریاری اینجا بودند، قبل از شهادت ایشان در سال 84-83 این رشته راه اندازی شد. کاربرد پرتوها ابداع خود دکتر شهریاری بود. یعنی یک روز به این جمع بندی رسید که این رشته ایجاد شود.
الان سالانه تعداد زیادی دانشجو در رشته کاربرد پرتوها در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا در این دانشگاه گرفته می‌شود و این ارثیه ایشان برای کشور است. در انفجاراهایی مانند انفجار در معادن و غیره، یک کار جدیدی که شروع شده بحث پیشران های هسته ای است. ما اگر بخواهیم ناو هواپیمابر داشته باشیم، اگر بخواهیم دستگاه های بزرگی داشته باشیم که مدت زیادی با حجم کمی از سوخت کار کند باید سراغ رآکتورهای کوچک برویم. طبیعتاً این‌ها در زمین صفر ساخته نمی‌شوند که براحتی بتوان کار کرد، بلکه باید در فضای دائماً در حال حرکت و تلاطم برود و در اینجا تکنولوژی متفاوت می‌شود. استفاده صلح آمیز در بخش‌های مختلف از جمله باستان شناسی و حتی در بخش نظامی هم کاربرد دارد. در نظامی صلح آمیز منظور است، نه نظامی غیرصلح آمیز! یعنی جاهایی نیاز دارید کارهایی را انجام دهید که سوخت هایی از این دست را مصرف می‌کند.
در این قسمت ایران سعی کرده تقریباً نه روی مرز جهانی- در جهان تعداد زیادی کشور با هم کار می کنند- اما در حد خود جایگاه داشته باشد. الان در ایران در همه این زمینه‌ها افرادی کار می‌کنند، هم جوانان و هم دانشگاهیان و هم اساتید با هم کار می‌کنند تا در مرز جهانی باشند. خروجی‌های مقالات هم که ایران به قصد منتشر می‌کند، این را نشان می‌دهد. شاید سوال شود ایران چرا تعداد مقالات زیادی در این حوزه‌ها چاپ می‌کند؟ چون دائماً از طرف دیگران رصد می شویم که در کجا هستیم، باید به آنها گفته شود که ما کجا هستیم. بدانند که ما داریم تلاش می کنیم. سوال می‌شود که چرا شما می‌گویید ما در فلان قسمت کار کردیم و مقاله می‌نویسیم.
خیلی از کشورها جرات نمی‌کنند این دست مقالات را منتشر کنند، خیلی از کشورها مقاله نمی‌کنند اما ایران با صراحت می گوید من روی این نقطه کار می‌کنم برای اینکه کسانی‌که میخوانند و دانشمندان کشورها چک کنند و بدانند ما این مسیر علمی را تا اینجا پیش رفتیم. در حقیقت با ارائه این مقالات، قدرت نمایی صورت می‌گیرد. تلاش ما این است که بتوانیم روی مرز جهانی پیش برویم. بر روی گداخت هسته‌ای کشورهای زیادی در اروپا با هم کار می‌کنند. ایران باید سعی کند آخرین مسیری که آنها رفته‌اند را طی کند. همزمان با رشد جهانی این پدیده، این تلاش‌ها در کشور هم انجام می‌شود.
بهمن: پس اوضاع کشور در این حوزه خیلی خوب است.
آقا میری: خیلی خوب یعنی هیچ مشکلی نداریم، ولی ما مشکلات زیادی داریم. شاید مثلاً عراق یک دستگاه پت بخرد هفته بعد دستگاه ها را به عراق بدهند ولی ما اگر بخواهیم همان کار بکنیم، باید همه زندگی خود را تلاش کنیم تا این مسیر را طی کنیم. اما در حد خود در سطح کشورهای اروپائی تلاش می‌کنیم؛ مخصوصاً در بخش رادیوایزوتوپ ها.
بهمن: برجام، پروتوکل الحاقی و NPT تا چه حد توان هسته‌ای ایران را محدود کرده اند؟
آقا میری: وقتی درباره این‌ها بحث می کنیم باید ببینیم برای چه بوجود آمده اند. مثلاً NPT برای چه بوجود آمده است. وقتی امریکایی ها در سال 1945 بمب اتم را تست کردند و قدرت آن را دیدند خود آمریکایی‌ها ترسیدند. دو شهر را با خاک یکسان کردند. این در اختیار هر کشوری باشد نمی‌توان آن کشور را تهدید کرد. اگر این سلاح گسترش یابد، دیگر نمی‌توان به طور مثال کره شمالی و ایران را تهدید کرد. این در حالی است که اگر تاریخ هیروشیما و ناکازاکی را در ژاپن نگاه کنید افسر امریکایی برای امپراطور و قانون اساسی تصمیم می‌گیرد.
برای همین بمب زدند. یعنی جامعه جهانی و جامعه ژاپن را در ترس و نگرانی بردند. امپراطور ژاپن را به سفارت امریکا می خواهند و آنجا تصمیم می گیرند چه کارهایی انجام دهند. برای اینکه کنترل روی این سلاح داشته باشند در سال 1953 آقای آیزنهاور «اتم برای صلح» را مطرح می‌کند. بمب اتم را استفاده کرده اند، خود آنها هم بمب اتم دارند، چرا نوبت بقیه رسید اتم برای صلح را مطرح می‌کنند؟ 1957 آژانس را پایه گذاری می کنند، بعد NPT بعد پروتوکل الحاقی و غیره را ایجاد می کنند و همه این‌ها مسیری است که بگویند کسانی‌که ما بخواهیم به آنها اسلحه می‌دهیم و کسانی که ما نمی‌خواهیم نباید اسلحه داشته باشند.
همه این‌ها در این مسیر است. شروع NPT شروع تبعیض آمیز است. می گوید کشورهای دارای سلاح هسته‌ای و کشورهای غیردارنده سلاح هسته ای! آنها هر کاری خواستند بکنند و این‌وری‌ها نباید انجام دهند. معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای، معاهده پروتوکل الحاقی در مسیری است که کشورها را محدود کنند. از زمانی که این‌ها NPT را نوشتند تا به حال چند کشور به آنها اضافه شده است؟ 11 کشور به آنها اضافه شده است. آن زمان آمریکا، انگلیس، فرانسه، شوروی سابق و چین بودند.
امروز پاکستان، هند، رژیم صهیونیستی، کره شمالی، برزیل و آفریقای جنوبی کشورهایی بودند که رسماً وارد این مقوله شدند. ولی با این کشورها کاری ندارند. چرا با هندی‌ها کاری ندارند؟ هند رسماً اعلام کرد بمب هسته‌ای تولید می کنم. پاکستان رسماً اعلام کرد بمب اتم دارم.
برای اینکه این‌ها این ابزار را گذاشتند تا بگویند شما بر اساس NPT که زمان شاه امضا کردید حق ندارید کار هسته‌ای کنید. امروز می‌گویند ما می خواهیم دانشگاه های شما را بگردیم، خانه های دانشمندان شما را بگردیم، با هر کسی دوست داریم مصاحبه کنیم، اگر فردا تصمیم گرفتیم فردا فلان پادگان هم برویم شما باید بپذیرید. متاسفانه برخی با عجله پروتوکل الحاقی را هم امضا می کنند. پروتوکل الحاقی برای اجرا نیاز است مجلس هم آن را تصویب کند.
امضا می‌کنند و بعد می‌مانیم باید چه کنیم. من همه‌ی این‌ها را ابزاری در اختیار آمریکایی ها و غربی‌های همراه آمریکا برای فشار آوردن به کشورهایی می‌دانم، که آمریکا و غربی‌ها نمی‌خواهند این سلاح را داشته باشند. کره شمالی، پاکستان و رژیم صهیونیستی NPT را امضا نمی‌کنند، این‌ها کار خود را می کنند. هند هم NPT را امضا کرده است و هم بمب اتم تولید می‌کند. کسی که NPT را امضا کرده تعهد می کند سراغ این کار نرود. آنجا ما را محکوم می‌کنند و خود این اقدام را می‌کنند. برخی کشورها دارند و این برای من نامفهوم است.
بهمن: برجام تا چه اندازه دست و پای ایران را بسته است؟
آقامیری: برجام برای این است که ایران را متوقف کنند. غربی‌ها این را بیان کردند. متوقف کردن هم در دو بخش خیلی مهم بود که در اولین سوال پاسخ دادم. یکی محدودیت در بخش غنی سازی است. این کشورها معتقدند اگر توان غنی سازی ایران را بگیریم ایران چیزی ندارد و درست است. شما یک ماشین شیک بسازید، خیلی هم قوی باشد و همه چیز داشته باشد ولی بنزین آن را نتوانید تامین کنید، فایده‌ای ندارد.
درست است که همه این‌ها به هم مرتبط است، اما بخش غنی سازی عمده ترین بخش است که با توجه به مواد اولیه هسته‌ای توان این را پیدا می‌کنید این ماشین را حرکت دهید. من هم می‌گویم باید کار صلح امیز انجام دهیم چون در دکترین ایران ساخت بمب جایی ندارد. در برجام غنی سازی ما را متلاشی کردند. یعنی سانتریفیوژهایی که اپراتورهای ما بودند، کار می‌کردند و غنی سازی را انجام می‌دادند، درست است کم بود و نسل اول بود ولی کار ما را پیش می‌برد. یعنی غنی ساز انجام می‌شد، اما این مسیر متوقف شد.
برجام کمترین ضربه‌ای که زد چند سال عقب انداختن ما بود. کمترین اثری که داشت این بود که عده‌ای را مایوس و ناامید کرد. این وقتی کمترین ضربه است ببینید حداکثر ضربه‌ای که زدند چه بود. رآکتور آب سنگین را از دور خارج می‌کنند. به شما قول می دهند طراحی جدید بدهند و این کار را نکردند. بنابراین شما را در فضای محدودیت و گرفتاری می‌برند.
بهمن: اگر مذاکرات به نتیجه برسد، پلن ایران برای اینکه برنامه هسته‌ای خود را جلو ببرد، چیست؟ در صورت عدم حصول نتیجه، ایران چه برنامه‌ای دارد؟
آقامیری: این سوالات را باید سازمان انرژی اتمی پاسخ دهد. جلوی دانشگاهیان را هیچ چیزی نمی‌گیرد. دانشگاهیان یک وظیفه و رسالتی دارند که آموزش و ارتقای تکنولوژی است که این کار را انجام می‌دهند. چه برجام باشد و چه برجام نباشد. یک زمانی در برجام، خود سیستم ما را محدود می‌کند که حرف دیگری است. متاسفانه برخی جلوتر از برجام بودند. برجام امضا شده اما عملیاتی نشده بود، برخی در داخل این را عملیاتی می‌کردند. این کار را نکنید، چرخه سوخت را ببندید، تعطیل کنید. در این قسمت دانشگاه‌ها نباید وارد بازی سیاسی شوند و باید کار خود را انجام دهند. اما صنعت و تکنولوژی فضای دیگری است. یکسری تعهدات در برجام وجود دارد.
جلوی دانشگاهیان را هیچ چیزی نمی‌گیرد. دانشگاهیان یک وظیفه و رسالتی دارند که آموزش و ارتقای تکنولوژی است که این کار را انجام می‌دهند. چه برجام باشد و چه برجام نباشد.
یک محدودیت‌هایی در بحث غنی سازی، حتی نگهداری مواد غنی شده دارید و محدودیت‌هایی در مواد اولیه دارید. اگر برجام را امضا و عملیاتی کنند شاید مشکلی بوجود نیاید چون بالاخره تعهداتی کردند و ما هم تعهداتی را قبول کردیم و مذاکره دو طرفه است.
ولی اگر بخواهند مثل بار قبل مطرح شود و دیوانه ای هم این را پاره کند، به نظرم اگر امضا نکنیم راحت تریم. نباید نامحدود جلوی برجام باشیم، برجام یک زمان محدود دارد. یک سال، 6 ماه و یک عددی گذاشته شود که اگر در این مدت تعهدات طرفین انجام شد خوب است، اگر نه برجام را دنبال نکنیم. ما تعهدات خود را عمل کردیم و آنها عمل نکردند، ما تمام توانائی هسته‌ای خود را تعطیل کردیم، خستگی ایجاد کردیم و آنها تعهدی انجام ندادند.
۵ سال هم گذشته است. دوباره سرخانه اول برگردیم یعنی ۵ سال بعد دوباره همین جای الان هستیم. باید تعهد، زمان داشته باشد و آنجا مکانیسم ماشه هم کنار گذاشته شود. باید به این شکل باشد که اگر طرف مقابل به تعهدش عمل نکرد، ایران کار خود را می‌کند. خیلی هم سیستم را از نظر اقتصادی و سیاسی وابسته به برجام نکنیم. متاسفانه فکر می‌کنیم برجام معجزه می‌کند. برجام هیچ اتفاقی را برای ما شکل نمی‌دهد. اقتصاد ما باید برنامه داشته باشد، اگر برنامه نداشته باشیم ده تا برجام هم امضا کنید. مگر پاکستان، عراق، ترکیه و کشورهای دیگر لنگ برجام هستند؟ چرا اقتصاد آنها آشفته است؟
80 درصد تورم در ترکیه کم نیست. ونزوئلا منتظر برجام است؟ حتی کشورهای اروپائی را نگاه کنید. خود را در برجام غرق کردیم و می گوییم غرق می‌شویم و ما را با چوب برجام نجات دهید. ما باید برای هسته‌ای، اقتصاد، آموزش و غیره برنامه داشته باشم. وقتی برنامه نداریم مشکلات را به برجام وصل می‌کنیم. آب دریاچه ارومیه با برجام حل نمی‌شود. مقام مسئول گفت آب دریاچه ارومیه را بخواهیم حل کنیم باید برجام را امضا کنیم. تفکر سنگی است. باید خیلی عقب افتده باشیم که اینطور فکر کنیم.
بمب را آمریکایی‌ها در هیروشیما و ناکازاکی استفاده کردند. مردم جهان را نگران کردند و الان سراغ ما آمدند که شما بمب نداشته باشید. ما زندگی خود را می‌کنیم. ما برای اینکه به جهانیان نشان دهیم که دنبال بمب نیستیم، دنبال استفاده‌ی غیر صلح آمیز از انرژی هسته‌ای نیستیم، مذاکره کردیم و امضا کردیم و پای این ایستادیم. درجا 15 هزار سانتریفیوژ هم در انبار فرستادیم. من معتقدم کار ما باید بعد از برجام حفظ توانائی امروز وگسترش آن باشد. توانایی امروز ما نباید از بین برود. این توانایی باید حفظ شود. برجام نباید تاثیری روی این توانایی بگذارد. اگر برجام بخواهد روی این تاثیر بگذارد باختیم. اما برای اینکه به جهان اعلام کنیم ما هیچ قصد و غرضی برای ساخت بمب اتم نداریم، امضا می کنیم و پای این هم می‌ایستیم. و در یک مدت زمان کوتاهی تعهد می کنیم.
الان در بحث برجام کجا هستیم؟ مگر ما برجام را پاره کردیم؟ برجام را چه کسی پاره کرد؟ الان ما باید این دوره سر میز مذاکره پاسخ دهیم که چرا برجام عمل نشده است! ما عمل کردیم و آن کسی که عمل نکرده باید پاسخ بدهد. این گونه نشستن و مذاکره کردن عادلانه نیست و دور از شان و منزلت مردم ایران است. خیلی با عزت باید جلو بروند و با حکمت مذاکره کنند و به مصلحتی که برای جهان است فکر کنند. اگر این اتفاق افتاد مطمئنم ما موفق خواهیم بود.
بهمن: در مذاکرات فعلی، از نظر شما بهترین نتیجه‌ای که می‌تواند برای مردم و کشور رقم بخورد چیست؟
آقا میری: دغدغه‌ای مقام معظم رهبری دارند که باید روی آن فکر کرد. به دولت هم چند بار تاکید کردند و آن معیشت مردم است. امروز این برداشت شده است که معیشت مردم در رابطه با حضور ایران در اقتصاد جهانی، به برجام و غیره مربوط است. من شخصا اعتقاد ندارم این دو امر به هم مرتبط باشند. چون برجام یک معاهده سیاسی است. در یک معاهده سیاسی نمی‌توانید کار اقتصادی از آن دربیاورید. فقط می تواند کمک کننده باشد.
فرض کنید فردا صبح برجام امضا شد، می خواهید چه کنید؟ باید بگوییم در اقتصاد کدام کار را می خواهید انجام دهید؟ نفت هم فروختید، می‌خواهید چه کنید؟ دوباره پول آن را بیاورید و خرج کنید؟ تنها چیزی که دوست دارم اتفاق بیفتد این است که دغدغه مقام معظم رهبری در بحث معیشت مردم تا حدودی مرتفع شود. اگر این دغدغه مرتفع شود در کشور در شرایط فعلی جزو منطقی ترین و بهترین کشورهای جهان می توانیم باشیم. گله هم داریم، شب می‌خوابیم و صبح بیدار می‌شویم، به سمت فیروزکوه می‌رویم و در پردیس از ما 6 هزار تومان عوارضی می‌گیرند و در برگشت 7500 تومان از ما می‌گیرند. آقای رستم قاسمی ساعت یک موافقت کرده و ساعت 5 عصر هم اجرایی کردند.
مشکل برجام نیست. اگر برجام بتواند این مسیر را باز کند که بتوانیم گشایشی در زندگی مردم ایجاد کنیم، خوب است. غیر از این به نظر من هیچ دستاوردی برای ما ندارد. مهم ترین چیزی که فکر می‌کنم اگر برجام امضا و عملیاتی شود، به دست می‌آید، گشایش در ذهن مردم و آرامش مردم است وگرنه از نظر کلی منتظر نیستم که برجام چیزی را تغییر دهد. این گشایش هم روانی است، نه گشایش واقعی. گشایش واقعی زمانی است که برنامه اقتصادی داشته باشید، برنامه برای فروش نفت داشته باشید، برنامه برای زندگی مردم داشته باشید. اگر همواره صحبت از برجام کنید، زمانی که برجام امضا شود دیگر بهانه‌ای وجود نخواهد داشت که مشکلات را گردن برجام بیندازیم.
|انتهای پیام|
