آمریکا در حال ارسال یک سلاح مرگبار دیگر برای کمک به اوکراین به منظور مبارزه با روسیه است. خبرگزاری "آسوشیتدپرس" گزارش داد که کاخ سفید درخواست اوکراین را برای مهمات خوشه ای، بمب‌ها و گلوله‌های توپخانه‌ای که در هوا باز می‌شوند تا ده‌ها یا صد‌ها بمب را برای نابود کردن چندین هدف به طور همزمان آزاد کنند، مورد تایید قرار داده است. ژنرال "مارک میلی" رئیس ستاد مشترک ارتش ایالات متحده گفته است: "اوکراینی‌ها درخواست کرده اند، سایر کشور‌های اروپایی مقداری از آن تسلیحات را فراهم کرده اند و روس‌ها در صحنه نبرد از آن تسلیحات استفاده می‌کنند". اوکراین انتظار دارد از این مهمات به عنوان بخشی از ضد حمله آهسته خود علیه روسیه استفاده کند.
به نقل از ویک و میدل ایست آی؛ این تسلیحات بحث برانگیز هستند. کمیته بین المللی صلیب سرخ اعلام کرده است: "مهمات خوشه‌ای باعث مرگ و وارد آمدن جراحت بر تعداد زیادی از شهروندان غیر نظامی شده و مشکلات اجتماعی و اقتصادی بلند مدتی را ایجاد می‌کنند".
کنوانسیون ۲۰۰۸ در مورد مهمات خوشه‌ای (CCM) انباشت و استفاده از سلاح‌های خوشه‌ای را ممنوع کرد. با این وجود، ایالات متحده، روسیه و اوکراین هیچ یک از امضاکنندگان مفاد متن آن کنوانسیون نیستند.
تصمیم اخیر ایالات متحده برای ارسال مهمات خوشه‌ای با انتقاد جمعی از فعالان حقوق بشر مواجه شده است. یکی از مقام‌های دیده بان حقوق بشر گفته است: "بمب‌های خوشه‌ای مورد استفاده روسیه و اوکراین در حال حاضر غیر نظامیان را از بین می‌برند و این روند برای سالیان طولانی ادامه خواهد یافت. هر دو طرف باید فورا استفاده از آن تسلیحات را متوقف کنند و سعی نکنند که مقادیر بیش تری از این نوع از تسلیحات بی معنی را به دست آورند".
مفسران چه می‌گویند؟
"جان روگین" ستون نویس "واشنگتن پست" نوشته است: "ارسال مهمات خوشه‌ای به اوکراین شاید تنها راه نجات بیش‌تر شهر‌های اوکراین از مرگ و ویرانی باشد. گروه‌های حقوق بشری حق دارند به خطرات ناشی از استفاده از بمب‌های خوشه‌ای برای غیرنظامیان توجه کنند. این بمب‌ها میدان‌های نبرد را برای مدت زمانی طولانی پس از پایان جنگ به منطقه‌ای کشنده تبدیل می‌کنند. با این وجود، اوکراینی‌ها نکات منفی آن را درک می‌کنند. از آنجایی که جان آنان در معرض خطر است این خطر برای آنان است و ما باید به درخواست شان احترام بگذاریم".
"هیز براون" در سایت شبکه خبری "ام اس ان بی سی" نوشته است: "این تصمیمی است که پنتاگون باید فورا درباره آن تجدید نظر کند. ما پیش‌تر هزینه مهمات خوشه‌ای را در جنگ روسیه و اوکراین مشاهده کرده ایم. روسیه به طور گسترده از آن تسلیحات استفاده کرده و دست کم ۷۰۰ غیر نظامی بر اثر آن کشته شده اند. افرادی که بیش‌تر توسط بمب‌های خوشه‌ای تهدید می‌شوند همان افرادی هستند که نیرو‌های اوکراینی سعی در محافظت از آنان دارند. هزینه استفاده از این نوع از تسلیحات بسیار بالاست. استفاده از این نوع از تسلیحات نه تنها غرب را از نظر اخلاقی در موضع ضعف قرار خواهد داد بلکه امنیت شهروندان غیرنظامی اوکراینی را نیز به خطر می‌اندازد".
"مورگان اورتگاس" و "اندرو مک کنا" در روزنامه دست راستی "واشنگتن اگزماینر" می‌نویسند:"در حالی که نگرانی‌های ایمنی غیرمنطقی نیست میدان جنگ در حال حاضر یک مکان مرگبار است. مهمات خوشه‌ای می‌تواند وضعیت جنگ را به نفع کی یف تغییر داده و تقاضا برای ذخایر مهمات ضعیف را کاهش دهد. مسکو در استفاده از مهمات خوشه‌ای به شکلی بی بند و بار عمل کرده است. در حالی که روسیه با چنین محدودیت‌هایی مواجه نیست اعمال محدودیت‌ها بر اوکراین منطقی نیست".
"سرا کولابدارا" مدیر کارزار ایالات متحده برای ممنوعیت مین‌های زمینی و مهمات خوشه‌ای در "یو اس‌ای تودی" نوشت:" اگر ما به حفاظت از جان غیرنظامیان اهمیت می‌دهیم مهمات خوشه‌ای باید کنار گذاشته شوند. مهمات خوشه‌ای می‌توانند خساراتی را برجای بگذارند که برای چندین دهه تداوم خواهد یافت و رفتن ایمن دانش آموزان به مدرسه یا کشاورزان به مزارعبرای کشت محصولات شان را دشوار خواهد ساخت. در لائوس پس از بمباران ایالات متحده در دهه ۱۹۷۰ میلادی وضعیت ایجاد شده کماکان ادامه یافته است. اجازه دهید با اجازه دادن به مملو شدن خاک اوکراین از بمب‌های خوشه‌ای امریکایی در جنایات بیش تری مشارکت نکنیم".
پس از این چه خواهد شد؟
مخالفت‌های بین المللی با تصمیم واشنگتن وجود خواهد داشت. خبرگزاری "رویترز" گزارش داده که آلمان با ارسال مهمات خوشه‌ای به اوکراین مخالفت کرده است. "جو بایدن" رئیس جمهور امریکا باید با مخالفت فرانسه، آلمان و بریتانیا متحدان امریکا که از جمله ۱۰۰ کشور امضا کننده کنوانسیون منع استفاده از تسلیحات خوشه‌ای بوده اند و هم چنین با انتقادات مطرح شده در بین هم حزبی هایش در حزب دموکرات امریکا مقابله کند.
روزنامه "نیویورک تایمز" اشاره کرده بایدن در حالی موافق ارسال تسلیحات خوشه‌ای به اوکراین است که حزب دموکرات برای سالیان متمادی خواستار توقف استفاده از این تسلیحات توسط نیرو‌های امریکایی شده بود.
"واشنگتن پست" گزارش داد که اوکراین معتقد است مهمات خوشه‌ای به نیرو‌های آن کشور کمک می‌کند تا با جلوگیری از کم شدن ذخایر مهمات دیگر در برابر روسیه برتری پیدا کنند. "الکسی رزنیکوف" وزیر دفاع اوکراین گفته است:" روس‌ها از این نوع از تسلیحات علیه ما استفاده می‌کنند. بنابراین، ما برای دفاع از خود کاملا حق داریم از همان نوع از مهمات استفاده کنیم".
مهمات خوشه‌ای چه هستند؟
بمب‌های خوشه‌ای سلاح‌هایی هستند که در هوا باز می‌شوند و مهمات یا بمب‌های کوچک تری را آزاد می‌کنند که در یک منطقه بزرگ پراکنده شده و برای نابودی یا خنثی کردن چندین هدف در یک زمان طراحی شده اند. بمب‌های خوشه‌ای را می‌توان از روی زمین و یا از هوا بر روی اهداف پرتاب است. برخی از آن بمب‌ها ممکن است منفجر نشوند و عملا بر روی زمین به مین‌های زمینی‌ای تبدیل می‌شوند که ممکن است مدت‌ها پس از پایان درگیری منفجر شوند.
این فناوری اولین بار در طول جنگ جهانی دوم توسعه یافت و انواع مختلفی از این بمب‌ها وجود دارند که در قرن گذشته مورد استفاده قرار گرفته اند از جمله بمب‌هایی که در آن از سلاح‌های شیمیایی، بمب‌های آتش زا و مهمات ضد تانک استفاده می‌شود. به گفته ائتلاف مهمات خوشه‌ای گروهی که نسبت به استفاده از این فناوری هشدار می‌دهد این نوع از تسلیحات قادر هستند ده‌ها یا صد‌ها مهمات فرعی را پراکنده کرده و در نهایت می‌توانند بمب‌ها را در منطقه‌ای به اندازه چندین زمین فوتبال پراکنده سازند. این مهمات می‌توانند چندین هدف را به طور همزمان از بین برده یا از کار بیاندازند، اما نمی‌توانند تمایزی بین یک هدف نظامی یا غیرنظامی قائل شوند.
به دلیل خطراتی که مهمات خوشه‌ای برای غیرنظامیان ایجاد می‌کند سازمان‌های حقوق بشر و گروه‌های ضد جنگ برای مدت زمانی طولانی علیه استفاده از آن مبارزه کرده اند. هزینه غیرنظامی استفاده از این تسلیحات در طول تهاجم ایالات متحده به عراق و افغانستان بیش از دو دهه پیش برجسته شد.
در ۳۲ حمله صورت گرفته در فاصله اکتبر ۲۰۰۱ تا اوایل سال ۲۰۰۲ میلادی ایالات متحده ۱۲۲۸ بمب خوشه‌ای حاوی ۲۴۸۰۵۶ بمب را در نقاطی در سراسر افغانستان پرتاب کرد. بر اساس گزارش ائتلاف مهمات خوشه‌ای ایالات متحده و بریتانیا در عراق نزدیک به ۱۳۰۰۰ مهمات خوشه‌ای که شامل ۱.۸ تا دو میلیون گلوله فرعی بوده را ظرف مدت سه هفته نبرد اصلی مورد استفاده قرار دادند. گروه نظارت بر مین و مهمات خوشه‌ای استفاده از بمب‌های خوشه‌ای را در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ ردیابی کرد و ۴۱۲۸ تلفات جدید ناشی از مهمات خوشه‌ای را گزارش کرده بود. براساس گزارش آن نهاد در سال ۲۰۱۸ میلادی ۹۹ درصد از تلفات ناشی از کاربرد مهمات خوشه‌ای غیر نظامیان را شامل می‌شدند.
کنوانسیون مهمات خوشه‌ای در سال ۲۰۰۸ میلادی توسط ۱۰۷ کشور امضا شد. آن معاهده ین المللی تولید، انتقال، ذخیره و استفاده از این سلاح‌ها را ممنوع اعلام کرده است. با این وجود، از جمله کشور‌هایی که این کنوانسیون را امضا نکرده اند می‌توان به ایالات متحده، روسیه، اوکراین، برزیل و هند اشاره کرد. اکثر کشور‌های خاورمیانه به استثنای عراق، لبنان و تونس عضو این کنوانسیون نیستند.
از بمب‌های خوشه‌ای در کدام مناطق جهان استفاده شده است؟
به گفته پنتاگون آخرین استفاده گسترده آمریکا از بمب‌های خوشه‌ای در جریان حمله سال ۲۰۰۳ به عراق بود. واشنگتن هم چنین از این فناوری در حمله‌ای در یمن در سال ۲۰۰۹ میلادی استفاده کرد که منجر به تلفات غیرنظامی شد.
گروه‌های حقوق بشری استفاده از بمب‌های خوشه‌ای توسط نیرو‌های دولتی سوریه علیه پایگاه‌های اپوزیسیون سوریه در طول جنگ داخلی آن کشور را مستند کرده اند که اغلب به اهداف و زیرساخت‌های غیرنظامی ضربه زده است. اسرائیل نیز از این بمب‌ها در مناطق غیر نظامی در جنوب لبنان استفاده کرد از جمله در تهاجم سال ۱۹۸۲ در جریان رسیدن نیرو‌های اسرائیلی به بیروت پایتخت لبنان و در جریان تهاجم سال ۲۰۰۶ میلادی علیه لبنان استفاده کرده بود.
سازمان ملل و دیده بان حقوق بشر اسرائیل را متهم کرده اند که چهار میلیون بمب خوشه‌ای به سوی لبنان شلیک کرده و بمب‌های منفجر نشده باقی مانده که هم چنان تهدیدی برای غیرنظامیان لبنانی هستند. ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در یمن به دلیل استفاده از بمب‌های خوشه‌ای در جنگ خود در آن کشور مورد انتقاد قرار گرفته است. سازمان ملل در سال ۲۰۱۷ میلادی یمن را دومین کشور مرگبار از نظر وجود بمب‌های خوشه‌ای پس از سوریه معرفی کرد. کودکان مدت‌ها پس از سقوط مهمات کشته و یا دچار نقض عضو و معلولیت شده اند که اطلاع از تلفات واقعی ناشی از آن تسلیحات را دشوار می‌سازد.
فرارو
