دلبستگی چهره‌های فرهنگ و هنر جهان به فردوسی؛ از فدریکو مایور تا فرانسیس فورد کاپولا
شبکه خبری ایران24 - گروه فرهنگ و هنر: شاهنامه فردوسی نماد ادبیات اپیک یا حماسی ایران است. این اثر سرشار از اسطوره و دلاوری است و نه تنها نزد ایرانیان به عنوان کتابی مرجع به حساب می‌آید بلکه نزد جهانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
از فدریکو مایور دبیرکل پیشین یونسکو تا متیو آرنولد شاعر شهیر بریتانیایی و آلفونس دولا مارتین نویسنده برجسته فرانسوی به ستایش این فردوسی بلندآوازه و اثر سترگ شاهنامه پرداخته‌اند.
این دلبستگی فقط به نویسندگان محدود نشده، فرانسیس فورد کاپولا از برجسته‌ترین کارگردانان تاریخ سینما با سه‌گانه معروف «پدرخوانده»، یکی از علاقه مندان پروپا قرص شاهنامه فردوسی است، تا جایی که این اثر سینمایی شاخص را ملهم از شاهنامه می‌داند.
کاپولا در مورد نوع نگاه و علاقه خود به شاهنامه فردوسی می‌گوید: اگر به داستانهای قدیمی در مورد پادشاهان نگاه کنید می‌بینید اغلب موضوع خیانت بین پدر و پسر روایت می‌شود. داستان پدر همیشه در داستان پسر گنجانده می‌شود. پیشنهاد می‌کنم «شاهنامه» یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌های فارسی را بخوانید. داستان‌هایی که بیشتر راجع به پدر و پسر است. در داستانهای پادشاهان ایرانی، پسر هرگز به پدر خیانت نمی‌کند در حالیکه پدر همیشه به پسر خیانت می‌کند. من در آن زمان شاهنامه حماسی پادشاهان ایرانی را با ولع و سرعت خواندم. فیلم «پدرخوانده» ملهم از شاهنامه ایرانی است.
کاپولا همیشه علاقه وافر خود به شاهنامه و ادبیات ایران را نشان داده است. او در سال 2017 نیز سه روز پیاپی به تماشای نمایش ایرانی «پرهای آتش» بر اساس شاهنامه و به کارگردانی حمید رحمانیان نشست. این نمایش روایت بخش «زال و رودابه» از منظومه بزرگ شاهنامه بود.
علاقه کاپولا به همین جا ختم نشد. سال 2017 نسخه صوتی شاهنامه شاهکار حماسی فردوسی به زبان انگلیسی با مقدمه‌ای از فرانسیس فورد کاپولا در ایالات متحده منتشر شد.
حمید رحمانیان طراح صحنه‌های کتاب، احمد صدری مترجم و مارک تامپسون راوی کتاب صوتی، عوامل اصلی خلق شاهنامه به زبان آمریکایی هستند.
فرانسیس فورد کاپولا در این مقدمه می‌گوید: «انتشار این کتاب صوتی، جان تازه‌ای به داستانهای شاهنامه می‌بخشد. این یک تجربه فراگیر است که داستانهای باستانی را برای کسانی که با این روایت‌های قهرمانانه باورنکردنی تازه آشنا هستند، ملموس و برای کسانی که از قبل با این شاهکار آشنا هستند، لذت‌بخش می‌کند.»
در ادامه نظر چند چهره فرهنگی و هنری جهان در مورد فردوسی و شاهنامه سروده بی نظیر او در ارائه می شود.
- «فدریکو مایور» دبیرکل پیشین یونسکو
آیا چنین چیزی در خور تصور است! هزار سال پیش، قبل از رنسانس غرب، سده ها پیش از قرن هجدهم، قرن روشنگری، پیش از تولد دکارت، و تولد ولتر، یک شاعر ایرانی، فراتر از هر چیز، اندیشه و خرد را ستوده است، شاعر ایرانی، این ستایش را با چنان باور و با چنان شور و شرری بیان می کند که خواننده را بی اختیار شیفته خرد می سازد.
- «آرتور پوپ» مورخ
«فردوسی مانند هومر یک موجود ملی وشاهنامه اش قسمت لاینفکی ازحیات ملی است. هیچ شاعری این اندازه و در چنین طول مدتی برافکار و آراء و احساسات ملی تسلط پیدانکرده است. فردوسی پربهاترین خدمتی که ممکن است به میهن خود کرده…»
- «هانری ماسه» خاورشناس فرانسوی
«یکی از مولفه‌های اثر ادبی بزرگ این است که به روشنی با هر نسلی سخنی نو می‌گوید و شاهنامه هزاران سال است که این کار را در حق انسان‌های بسیاری انجام داده است. شاهنامه یک حماسه ملی است که هیچ ملتی نظیر آن ندارد.»
- «آلفونس دو لامارتین» شاعر، نویسنده و سیاستمدار فرانسوی
«قهرمانان فردوسی فراتر از پادشاهانند، زیرا پادشاهان بر زمان حال سلطنت می کنند و قهرمانان فردوسی بر آینده فرمان می رانند.»
- «ژول مول» خاورشناس آلمانی مصحح شاهنامه و مترجم آن به فرانسوی
«آنجا که سراینده از روح ملی راستین به شورآمده باشد دستاوردش به زودی همگانی می شود. اجازه می خواهم موردی را یادکنم که ثابت می کند که ایرانیان چنین ارج واحترامی به فردوسی می گذارند برای آن است که دستاوردش با سنت ها و روایت های ملی مطابقت دارد.»
- «متیو آرنولد» شاعر بریتانیایی
«به تازگی من چیزی به دست اورده ام که بیش از هر چیز دیگر مرا خشنود ساخته است… مطالبی کسب کرده ام که یکی از بهترین هاست، چه چیز شگفت آوری! … چگونه ممکن است؟ همه چیز در آن هست.»
- «تئودور نولدکه» برجسته ترین خاورشناس آلمانی
«ایران‌پرستی شاعر ما یک نوع ایران پرستی معنوی بود. وطن پرستی او [فردوسی] عبارت است از شوق مفرط برای ملتی که وحدت و بزرگواری آن از مدت‌ها پیش از بین رفته بود.»
- «یوگنی برتلس» خاورشناس شهیر روس
«بدیهی است مادامی که در جهان مفهوم ایرانی وجود خواهد داشت نام پرافتخار شاعر بزرگ هم که تمام عشق سوزان وقلب خود را به وطن خویش وقف کرده بود جاوید خواهد ماند. فردوسی شاهنامه را با خون دل نوشت.»
