رئیس موسسه فرهنگی ایکوموس ایران: ثبت ملی برخی خانه‌های قدیمی جنبه تبلیغاتی دارد
مهدی حجت در گفت وگو با ایران۲۴ افزود: زمانی که یک اثر تاریخی را به ثبت ملی می‌رسانیم به این معناست که در مقیاس گسترده ملی اهمیت دارد. بنابراین ثبت بنای تاریخی به عنوان اثر ملی باید بر اساس معیارهای دقیق و علمی انجام شود، نه لزوما بر پایه ظاهر معماری یا تعلق آن به فردی مشهور.
این کارشناس میراث تاکید کرد: ارزش اصلی آثار تاریخی به ظاهر بنا، تزئینات ساختمان و تعلق به دوران تاریخی مرتبط نیست و نمی‌شود، با این موارد ارزش آثار را قطع به یقین سنجید و به عنوان ثبت آثار تاریخی در نظر گرفت. ارزش این آثار در بازتاب نوع زندگی گذشته و درسی است که می‌تواند برای زندگی امروز داشته باشد.
وی افزود: متعلق بودن خانه‌ای به شخصی معروف اعم از هنرمند یا سیاستمدار و اینکه آن شخص مدتی در آن خانه ساکن بوده، دلیل کافی برای ثبت آثار تاریخی نیست مگر آنکه کیفیت زندگی و نگاه آن فرد در معماری و نحوه زیست در خانه بازتاب یافته باشد، در غیر این صورت ثبت چنین خانه‌هایی بیشتر جنبه تبلیغاتی یا توجیح اقتصادی پیدا می‌کند.
حجت به مشکلات مالکان بناهای تاریخی ثبت شده اشاره کرد و گفت: زمانی که یک اثر ثبت ملی می‌شود، مالک با محدودیت‌های بسیاری مواجه خواهد شد. دولت باید در برابر این محدودیت‌ها حق مالک را جبران کند و نمی‌تواند صرفاً با اجبار و تنبیه او را وادار به حفظ اثر کند. اما در اکثر مواقع این حمایت از طرف دولت پوشش داده نمی‌شود.
وی کیفیت مرمت را حائز اهمیت دانست و هشدار داد که بسیاری از بناها برای جذب سلیقه امروز، از اصالت تاریخی خود فاصله گرفته‌اند و برای رونق اقتصادی بیشتر، مسیر اشتباهی را می‌روند.
به گفته رئیس موسسه فرهنگی ایکوموس ایران، اغلب بناهای تاریخی در چرخه اقتصادی، به عنوان کافه و رستوران مورد بهره‌برداری اقتصادی قرار می‌گیرند؛ روندی که اگرچه درآمدزاست و سود زیادی را شامل می‌شود، اما ادامه این روند به تغییرات اساسی در بناهای تاریخی و فاصله گرفتن از ارزش‌های تاریخی منجر می‌شود که در نهایت به مصلحت میراث فرهنگی کشور نیست.
حجت با انتقاد از نگاه رایج به ثبت ملی آثار گفت: گمان می‌کنیم ثبت اثر تاریخی یعنی نام آن را در کتابی بنویسیم و شماره‌ای به آن بدهیم، در حالی که ثبت واقعی باید همراه با اقدام عملی برای حفظ و ادامه بقای اثر باشد.
این کارشناس مرمت ادامه داد: هدف اصلی ثبت آثار تاریخی و مرمت، حفظ هویت و اصالت بنای تاریخی است نه اینطور که حتما با سلیقه امروزی جور در بیاید. استفاده از وسایل قدیمی و زنده شدن خاطرات قدیمی همواره مورد توجه بوده اما اگر به صورت اصولی پیش نرود، به تدریج ماهیت اصلی آن از بین می‌رود.
حجت تصریح کرد: در اصل افرادی که در حوزه مرمت فعالیت می‌کنند، بناها را برای کسب سود بیشتر به تغییر کاربری سوق می‌دهند درصورتی که مرمت گر باید حافظ بنای تاریخی باشد.
