«تیک تاک»؛ غنیمت تازه در رقابت ابرقدرت ها

به گزارش خبرگزاری ایران24، مقام‌های کاخ سفید اعلام کردند ایالات متحده در توافقی که در روزهای آینده با چین امضا خواهد شد، کنترل اصلی بر TikTok در آمریکا را در دست می‌گیرد.

طبق این توافق، از مجموع هفت صندلی هیات‌مدیره این پلتفرم، 6 صندلی به نمایندگان آمریکایی تعلق خواهد گرفت و تنها یک صندلی برای شرکت مادر چینی یعنی ByteDance باقی می‌ماند.

 همچنین حدود ۸۰ درصد دارایی‌های «تیک تاک» در آمریکا به سرمایه‌گذاران آمریکایی واگذار خواهد شد و سهمی نزدیک به ۲۰ درصد در اختیار سرمایه‌گذاران چینی خواهد ماند. مدیریت داده‌ها و مسائل مربوط به حریم خصوصی نیز تحت نظارت شرکت‌های آمریکایی قرار می‌گیرد.

این روند ادامه‌ی قانونی است که کنگره آمریکا در آوریل ۲۰۲۴ تصویب کرد؛ قانونی که «تیک تاک» را ملزم می‌کرد برای ادامه فعالیت در آمریکا دست‌کم ۸۰ درصد دارایی‌هایش را واگذار کند، در غیر این صورت مشمول ممنوعیت می‌شد.

این قانون با شکایت شرکت به دادگاه فدرال همراه شد و جلساتی در سال گذشته برگزار گردید، اما نهایتاً مانع اجرایی شدن قانون نشد. در پی آن، «تیک تاک» در ژانویه ۲۰۲۵ برای یک روز در آمریکا خاموش شد، درست پیش از آنکه قانون «اپلیکیشن‌های تحت کنترل دشمنان خارجی» لازم‌الاجرا شود. با این حال، دونالد ترامپ که دو روز بعد وارد کاخ سفید شد، چهار بار اجرای ممنوعیت را به تعویق انداخت تا فرصت بیشتری برای مذاکره با پکن و دستیابی به توافق ایجاد کند.

این توافق نتیجه‌ی تماس مستقیم ترامپ و شی جین‌پینگ در روزهای اخیر است؛ تماسی که از سوی دو طرف «بسیار سازنده» توصیف شد. گفت‌وگوها پیش‌تر در پی وضع تعرفه‌های سنگین آمریکا علیه کالاهای چینی متوقف شده بود، اما پس از کاهش بخشی از این تعرفه‌ها از سر گرفته شد و اکنون به مراحل پایانی رسیده است.

ابعاد سیاسی این توافق کمتر از جنبه‌های اقتصادی آن نیست. «تیک تاک» حدود ۱۷۰ میلیون کاربر آمریکایی دارد که بیشترشان جوانان هستند. طبق پژوهش‌های مرکز Pew، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن، در انتخابات ۲۰۲۴ این قشر برخلاف دوره‌های پیشین، گرایش بیشتری به جمهوری‌خواهان نشان داد. از همین رو، تداوم فعالیت «تیک تاک» برای ترامپ نه تنها یک موضوع امنیتی و اقتصادی، بلکه ابزاری سیاسی به شمار می‌رود.

در دادگاه سال گذشته که پس از تصویب قانون ممنوعیت «تیک تاک» برگزار شد، نمایندگان دولت آمریکا هشدار دادند مدیران ارشد این شرکت ممکن است به حزب کمونیست چین وابسته باشند و در چارچوب قوانین داخلی چین موظف به همکاری با نهادهای امنیتی آن کشور باشند. همچنین اتهام دزدی و انتقال اطلاعات کاربران آمریکایی به پکن مطرح شد؛ اتهامی که «تیک تاک» بارها رد کرد، اما در فضای سیاسی واشنگتن همچنان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها باقی مانده است.

نهایی شدن این توافق زمینه‌ساز نخستین دیدار حضوری ترامپ و شی پس از بازگشت رئیس‌جمهور آمریکا به قدرت خواهد بود. این دیدار قرار است ماه آینده در نشست سران APEC در کره‌جنوبی برگزار شود و می‌تواند آغازگر مرحله‌ای تازه در روابط سیاسی و اقتصادی میان واشنگتن و پکن باشد؛ مرحله‌ای که محور آن نه فقط تجارت و تعرفه‌ها، بلکه کنترل فناوری و نفوذ فرهنگی در عرصه جهانی است.