سلیقه موسیقایی نوجوانان ایرانی به کدام سمت می‌رود؟

شبکه خبری ایران24 ـ گروه موسیقی: موسیقی برای نوجوانان ایرانی نه‌فقط یک سرگرمی، بلکه بخشی از هویت و زبان احساسی آن‌هاست. در سال‌های اخیر، با گسترش اینترنت، افزایش دسترسی به موسیقی جهانی و تحولات فرهنگی در ایران، ذائقه موسیقایی نسل نوجوان دگرگون شده است.

 

اگر در دهه‌ ۸۰ و اوایل ۹۰ شمسی پاپ مجاز و خواننده‌های تلویزیونی نقش پررنگی داشتند، اکنون بخش بزرگی از نوجوانان به سراغ موسیقی‌هایی می‌روند که در چارچوب رسمی کشور قرار نمی‌گیرند، از رپ و هیپ‌هاپ تا موسیقی کره‌ای کِی‌پاپ(K-pop)!

این تغییر سلیقه در ظاهر نشانه‌ای از پویایی فرهنگی است، اما از زاویه‌ای دیگر می‌تواند حامل نگرانی‌هایی نیز باشد: از فاصله گرفتن نسل نوجوان از ارزش‌های فرهنگی بومی گرفته تا تأثیرات روانی و رفتاری ناشی از نوع موسیقی مصرفی!

** گرایش‌های رایج در میان نوجوانان ایرانی

- موسیقی پاپ جدید و خوانندگان محبوب داخلی

با وجود تنوع ژانرها، موسیقی پاپ فارسی هنوز یکی از پرمخاطب‌ترین سبک‌هاست. نوجوانان از خوانندگان پاپی که در فضای مجاز فعالیت می‌کنند، مانند ماکان بند، راغب، حمید هیراد، بهنام بانی و علی یاسینی و... استقبال می‌کنند. ویژگی مشترک این هنرمندان، لحن احساسی و ترانه‌هایی است که به موضوعاتی مثل عشق، تنهایی و دلتنگی می‌پردازند. این احساسات به‌ویژه در دوره نوجوانی، برای شنونده قابل همذات‌پنداری است.

- رپ و هیپ‌هاپ؛ زبان بیانگری نسل جوان
سبک رپ طی دو دهه اخیر در ایران از زیرزمین به یکی از جریان‌های غالب جوانانه تبدیل شده است. رپرهایی مانند هیچکس، پیشرو، یاس، شایع، بهزاد لیتو، قاف، امیر تتلو و حصین برای نوجوانان نه فقط خواننده، بلکه نوعی «الگو» یا «سخنگو» به شمار می‌آیند.

این سبک به‌دلیل بیان صریح واقعیت‌های اجتماعی، استفاده از زبان خیابانی و شجاعت در نقد شرایط جامعه، برای نسلی که اغلب احساس شنیده‌نشدن دارد، جذاب است. اما باید به این نکته توجه داشت که، ترکیب صداهای تند، ریتم سریع و اشعار تهاجمی گاهی باعث نگرانی خانواده‌ها و روان‌شناسان می‌شود، چرا که ممکن است با خشم فروخورده، پرخاشگری یا یأس اجتماعی همبستگی پیدا کند.

- موسیقی کره‌ای و فرهنگ کِی‌پاپ(K-pop)
پدیده‌ کِی‌پاپ K-pop در سال‌های اخیر یکی از چشمگیرترین گرایش‌ها در میان نوجوانان ایرانی بوده است. گروه‌هایی چون «بی‌تی‌اس»BTS «بلک پینک»Blackpink و «استری کیدز»Stray Kids طرفداران فراوانی در ایران دارند؛ به‌ویژه در میان دختران نوجوان. جذابیت این سبک در ترکیب رقص، مد، رنگ، زیبایی تصویری و پیام‌های انگیزشی آن نهفته است.

بسیاری از نوجوانان ایرانی از طریق کِی‌پاپ وارد فضای فرهنگی جدیدی شده‌اند که در آن موسیقی، زبان، فیلم، لباس و حتی رفتار اجتماعی الگو گرفته می‌شود. این الگوپذیری اما هشداری است در سطح فرهنگی که می‌تواند مسئله‌ «تضعیف هویت بومی» را به‌دنبال داشته باشد.

 

- موسیقی غمگین و احساسی
یکی از گرایش‌های مهم و در عین حال نگران‌کننده، افزایش گوش دادن به موسیقی‌های غمگین، آرام و اندوه‌بار است. این نوع موسیقی اغلب با مضامینی مثل شکست، دل‌تنگی، خستگی از زندگی و ناامیدی همراه است. در میان خوانندگان فارسی‌زبان، آثاری از علیرضا طلیسچی، محسن یگانه، رضا بهرام و مهدی احمدوند در این گروه قرار می‌گیرند. بسیاری از روان‌شناسان معتقدند علاقه بیش از حد به این نوع موسیقی می‌تواند نشانه‌ای از اضطراب، افسردگی یا احساس انزوا در میان نوجوانان باشد. البته تمام آثار خوانندگان مذکور، لزوما حاوی اینگونه محتواها نیست.


** ریشه‌ها و دلایل این گرایش‌ها

- تغییرات اجتماعی و محدودیت‌های فرهنگی
نوجوانان ایرانی در جامعه‌ای زندگی می‌کنند که بین سنت و مدرنیته در نوسان است. بسیاری از آن‌ها احساس می‌کنند امکان بیان آزاد احساسات یا اعتراضات خود را ندارند؛ بنابراین موسیقی به زبان غیرمستقیم آن‌ها برای ابراز درونیاتشان تبدیل شده است. رپ و موسیقی زیرزمینی دقیقاً در چنین خلأیی رشد کرده‌اند.

 

- نفوذ شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جهانی
اینستاگرام، تلگرام، اسپاتیفای و یوتیوب باعث شده نوجوانان بدون واسطه به موسیقی جهان دسترسی داشته باشند. الگوریتم‌ها به‌صورت مداوم موسیقی‌های مشابه سلیقه‌شان را پیشنهاد می‌دهند و به این ترتیب، دایره شنیداری‌شان به سمت فرهنگ‌های غیرایرانی سوق پیدا می‌کند.