کاکایی: قانون خودرو جانبازان سبب تقویت اقتصاد زیرزمینی خودرو شد/ حق واقعی جانباران در جیب قاچاقچیان میلیاردی خودرو است /۱۹۰ واردکننده خودرو، پیچیده‌تر شدن فساد / مالیات سنگین واردات خودرو سهم واقعی جانبازان باشد

ایران‌۲۴: درباره خودروهای جانبازان گفته می‌شود که بیشتر سود آن به جیب دلال‌ها می‌رود. موضوع چیست و قانون و دستورالعمل‌های این حوزه چگونه است؟ جانبازان باید چه کار کنند؟

کاکایی: در حقیقت به عدّه‌ای امتیازاتی داده می‌شود که باید به جانبازان عزیز داده شود. ما مدیون این بزرگواران و خانواده شهدا هستیم، اما به جای اینکه این امتیازات به درستی به آنها تعلق گیرد، چیزی داده می‌شود که برایشان دردسرساز می‌شود و حتی مضراتی دارد. یادم نمی‌رود که پارسال در جلسه‌ای که برگزار شد، وقتی جانبازان حضور داشتند و وضعیت اقتصادی نیز با مشکلاتی مواجه بود، جانبازان صحبت کردند و گفتند: «شما خیلی بد با ما رفتار کرده‌اید، هنوز هیچ چیزی دریافت نکرده‌ایم. در حالی که همه جا گفته می‌شود که اجازه واردات بنز به جانبازان داده شده است.» این در حالی بود که هنوز قوانین آزادسازی به صورت کامل اجرا نشده بود و موضوع مبالغ چهار تا پنج میلیاردی مطرح بود. بسیاری از عزیزان جانباز حتی مجوز خود را با ۴۰۰ میلیون تومان فروختند و برخی دلال‌ها تا ۱۰ میلیارد تومان سود کرده‌اند.

واقعیت این است که با این کار، ما جانبازان را به دردسر انداخته‌ایم. راه‌حل بسیار ساده بود: شما اجازه می‌دادید، در چهارچوب و شرایط مشخص، ورود خودروهایی مانند مازراتی مجاز باشد، مالیات سنگین بر آن وضع می‌کردید، این مالیات را به جانبازان می‌دادید و بدون دردسر امتیازشان حلال می‌شد. اگر هم فرض کنیم که جانبازی خودروی بسیار گران‌قیمتی سوار شود، از کجا چنین پولی دارد؟ البته ممکن است بعضی جانبازان داشته باشند، اما عمده کسانی که از این سهمیه استفاده کردند، تعدادشان محدود است. واقعیت این است که دلال‌ها در مسیر و راهروهای وزارتخانه‌ها و جاهای دیگر حضور دارند و این موضوع از ابتدا اشتباه بود و قابل اصلاح نیست.

ورود خودرو یک موضوع پیچیده است؛ مثل اینکه بخواهید ۱۰ موبایل وارد کنید که ساده است و هیچ بحث فنی خاصی ندارد، ولی خودرو شرایط خاص خود را دارد و امکانش وجود ندارد مگر اینکه شرایط فنی و ضوابط طی شود. طبیعی است برخی شرکت‌های دلالی در این میان فعال هستند. اگر بخواهم مفصل توضیح دهم که در هفت، هشت سال گذشته با قیمت‌گذاری دستوری چقدر بازار سیاه و زیرزمینی و دلالی تقویت شده است، بسیار مفصل است.

تعداد دلال‌ها بسیار زیاد است و نظارت دولت بر آنها بسیار سخت شده است. حدود ۱۹۰ واردکننده خودرو وجود دارد که عدد کمی نیست. در گذشته ۴۰ شرکت معتبر واردات را انجام می‌دادند که بعضی از آنها تا ۵۰ سال سابقه داشتند و از نظر نمایندگی و خدمات پس از فروش معتبر بودند. الان اما وضعیت به هم ریخته است؛ یکی هزار خودرو وارد می‌کند، دیگری پنج خودرو و دولت نمی‌تواند نظارت کافی داشته باشد. این آشفتگی ناشی از قوانین و وعده‌ها و ایده‌های نادرستی است که در حوزه واردات خودرو مطرح شده و باعث ناراحتی و مشکلات برای جانبازان شده است.

البته اذیت کردن جانبازان به این معنی نیست که دولت قصد اذیت دارد. از پارسال برای این موضوع در وزارت صنعت میز خدمتی ایجاد شده که هر کس بخواهد می‌تواند مراجعه کند و راهنمایی بگیرد، اما عملیات آن پیچیده است و در نهایت نمی‌توان همه مشکلات را رفع کرد.

اصل ماجرا این است که قانون، اشکال دارد؛ نه فقط روش اجرا. نمی‌توان گفت هر جانبازی هر خودرویی بخواهد وارد کند، چون چنین چیزی ممکن نیست. شما باید مراحل فنی و گمرکی را طی کنید و ظرفیت گمرکات محدود است. نتیجتاً وضعیت فعلی همان است که شاهدش هستیم.

یعنی می‌خواهم عرض کنم  که مقصر اصلی قانونگذار در این ماجراست، نه مجریان. مجریان مشکل نداشتند، قانونی چون اشکال دارد باعث می‌شود که حالا هر بار  شما برایش راه‌حل بدهی. الان سه سال است که این قانون جانبازان مطرح شده است؛ بروید بپرسید از جانبازان عزیز ببینید راضی هستند یا نه؟ اکثریت‌شان راضی نیستند، حالا تک و توک ممکن است راضی باشند که بالاخره دوست، آشنا یا چیزی دارند، ولی اکثریت نمی‌توانند راضی باشند چون اصلاً مسیرش مسیر اموالی نیست و مسیر فساد‌آمیزی است و خیلی بد است، راستش را بخواهید، چون به نام جانبازان به کام دلالان است. به نظر من و بعد شما، پس فردا مثلاً یک مازاراتی یا یک بنز آخرین مدل را می‌بینی، ذهنت می‌آید که این یک جانباز پشتش نشسته است. خدا وکیلی این به نظرم بی‌احترامی به جانبازان است. 

اینا رو یک نمادگذاری می‌کنیم، و این معادل این‌طوری نیست. واقعاً بعضی از جانبازان ما در سختی‌های بسیار زیادی هستند، خدا ان‌شاءالله حفظ‌شان کند، ولی این راهش نبود. ما می‌خواستیم خدمت کنیم به انها خیلی راه‌حل‌های بهتری وجود داشت که گفتم. شما بزرگ کنید، عین مالیات را به این‌ها بدهید، بروند خانه‌شان را ارتقا بدهند یا مثلاً بچه‌هایشان را به سر و سامان برسانند و خیلی چیزهای دیگر. کاری که الان دارند می‌کنند، یعنی اکثریت جانبازان تا آنجا که من اطلاع دارم، خود خودرو را سوار نمی‌شوند؛ می‌آیند آن خودرو را می‌فروشند، حالا امتیازش یا هرچی هست، بعد می‌روند مشکلات مورد نیازشان را رفع می‌کنند. پولش را لازم دارند، نه لزوماً خودرو را.

ضمناً راستی این را هم بگویم که خود این داستان هم داستان دارد. یعنی مثلاً من می‌گویم شما خودرویی را خریدید، مثلاً از ایران خودرو سه سال پیش، الان حق ندارید از این امتیاز استفاده کنید. ببینید که داستان پیچیده است. اینکه حالا کلاً این طرح شکست خورده است درست است، فقط بهانه‌ای شد برای واردات خودروهای لوکس به کشور.

به گزارش گروه سیاسی شبکه خبری ایران‌۲۴، امیرحسن کاکایی عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران و کارشناس صنعت خودرو، روز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴ با حضور در استودیوی شبکه خبری ایران ۲۴، در گفت‌وگویی تفصیلی و تصویری به پرسش‌ها پاسخ داد و دیدگاه‌های خود را درباره چالش‌های واردات خودرو بیان کرد.