وداع با «هادی مرزبان» کارگردان «میر عشق»

به گزارش شبکه خبری ایران۲۴ از ایرنا، آیین وداع و تشییع پیکر زنده‌یاد هادی مرزبان بازیگر، مدرس و کارگردان پیشکسوت تئاتر سه‌شنبه (چهارم آذرماه) با حضور محمدمهدی احمدی مشاور عالی وزیر و سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رائد فریدزاده رییس سازمان سینمایی، مهدی شفیعی معاون توسعه و منابع سازمان سینمایی، احمد مسجدجامعی وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی، رضا مردانی مدیرکل هنر‌های نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر، کوروش سلیمانی رئیس مجموعه تئاتر شهر، محمد اله‌یاری مدیرعامل بنیاد رودکی، پریسا مقتدی مدیر تماشاخانه سنگلج، علیرضا گیلوری مدیرعامل خانه تئاتر، علی نصیریان، ایرج راد، فرزانه کابلی همسر زنده‌یاد مرزبان، اکبر زنجان‌پور، میکائیل شهرستانی، حسین مسافرآستانه، مهوش وقاری، مجید مظفری، مسعود فروتن، فخرالدین صدیق‌شریف، قاسم زارع، رضا فیاضی، اتابک نادری، شهرام کرمی، شکرخدا گودرزی، ایوب آقاخانی، بهاره رهنما و جمعی از مسئولان و هنرمندان با اجرای فریدون محرابی در پهنه رودکی، مقابل تالار وحدت برگزار شد.

شرکت کنندگان در این مراسم بر پیکر مرزبان نماز خواندند و ضمن وداع با این هنرمند، پیکرش را برای خاکسپاری به قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) همراهی کردند.

هادی مرزبان بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر دوم آذرماه در ۸۱ سالگی به دلیل سرطان لوزالمعده در بیمارستان درگذشت، مرزبان متولد چهارم فروردین سال ۱۳۲۳ در سبزوار و دانش آموخته رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر از دانشکده هنر‌های زیبا بود. او همچنین دارای مدرک کارشناسی ارشد طراحی و کارگردانی تئاتر از دانشگاه برونل لندن در سال ۱۳۵۷ و نشان درجه یک هنری (معادل دکتری) بود.

مرزبان بازی در سینما را از سال ۱۳۶۵ با فیلم «جنگل‌بان» اثر منوچهر حقانی‌پرست آغاز کرد. مرزبان بیشتر فعالیت خود را در زمینه کارگردانی، به اجرای نمایشنامه‌های زنده‌یاد اکبر رادی اختصاص داد و بسیاری او را یکی از مهمترین مروجان و مفسران آثار رادی در صحنه تئاتر ایران می‌دانستند.

او کارگردانی نمایش‌هایی همچون «تانگوی تخم‌مرغ داغ»، «شب روی سنگفرش خیس»، «آهسته با گل سرخ»، «هاملت با سالاد فصل»، «باغ‌شب‌نمای ما»، «آمیز قلمدون»، «پلکان»، «ملودی شهر بارانی»، «پایین گذر سقاخانه»، «خانمچه و مهتابی»، نوشته‌های اکبر رادی، «خاطرات هنرپیشه نقش دوم» نوشته بهرام بیضایی، «بنگاه تئاترال» نوشته علی نصیریان، «تنبور نواز» و «امیر» نوشته‌های محمد رحمانیان، «نوبت دیوانگی» نوشته پرویز زاهدی، «شاهزاده و گدا»، «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد» بر اساس داستان شهرام رحیمیان، «دزد آب» و «میر عشق» نوشته‌های امیر دژاکام، «سیمرغ»، «بازار عاشقان» را برعهده داشت.

مرزبان نمایش «پریزاد» نوشته سارا الهیان را در سالن سنگلج در نوبت اجرا داشت. اجرای این نمایش قرار بود از دهه دوم آذر آغاز شود.

مرزبان معتقد بود تئاتر باید زبان مردم باشد

محمدمهدی احمدی مشاور عالی وزیر و سرپرست معاونت امور هنری وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین مراتب تسلیت و احترام محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور و سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت درگذشت هادی مرزبان، هنرمند برجسته و صاحب سبک را خدمت خانواده مرحوم، به‌ویژه همسر وفادارش خانم فرزانه کابلی و اعضای خانواده تئاتر و پیشکسوتان حوزه نمایش اعلام کرد.

وی گفت: مرزبان هنرمندی با وقار، اندیشمند و اصیل در تئاتر ایران بود که نامش با هویت، فرهنگ و اندیشه ورزی ایرانی گره خورده است.

احمدی افزود: مرزبان بر این باور بود که تئاتر باید بر پایه فرهنگ ایرانی استوار باشد و شیوه زیستن را در آثارش بازتاب دهد، نه فقط موضوع نمایش بلکه راه و روش زندگی را نشان می‌داد. اجرای هر نمایش برای او فرصتی بود تا ریشه‌ها و هویت ایرانی را بازشناسی کند.

سرپرست معاونت امور هنری وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: عشق مرزبان به ایران و مردم در آثارش مشهود بود و روایت‌های او درباره دردها، امید‌ها و زندگی اجتماعی ایرانیان، خط ثابت کارنامه‌اش محسوب می‌شد. مرزبان معتقد بود تئاتر باید زبان مردم باشد و اگر به مردم نزدیک نباشد، بی‌معنا است.

وی اظهارداشت: از دیگر ویژگی‌های مرزبان می‌توان به اخلاق‌محوری، فروتنی، تواضع، احترام به جوانان، صمیمیت با هنرمندان و پرهیز از حاشیه اشاره کرد. آرامش و نظم در کارهایش، نشان‌دهنده تعهد و پشتکار بی‌وقفه‌اش بود که کارنامه‌ای غنی و مرجع برای نسل‌های مختلف ساخته است.

احمدی گفت: مرزبان وفادار به ادبیات نمایشی ایران بود و از بزرگ‌ترین مفسران و مروجان آثار اکبر رادی محسوب می‌شد. نگاه دقیق او به درام ایرانی باعث شد آثار بزرگان مانند ساعدی در قالبی نو و عمیق روی صحنه زنده شوند.

وی افزود: مرزبان در کنار کارگردانی، بازیگری، نویسندگی و حضور در سینما و تلویزیون، همواره با وقار و آثار ماندگار فعالیت می‌کرد، اما تئاتر، خانه اصلی و روح او بود؛ جایی که بیش از پنج دهه در آن فعالیت داشت و تاثیرگذار در تاریخ تئاتر معاصر ایران بود.

سرپرست معاونت امور هنری وزات فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: نام مرزبان در کنار بزرگان قرار دارد، نه تنها برای اثرگذاری بلکه برای وفاداری به ریشه‌ها و تلفیق نگاه مدرن و سنتی در اجراهایش. رحمت خداوند بر روح پاک او نازل باد.

مرزبان؛ هنرمند فعال و بسیار خوب تئاتر ایران

علی نصیریان بازیگر و کارگردان پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون در این آیین اظهار داشت: مرزبان یکی از هنرمندان فعال و برجسته تئاتر ایران است که به دلیل فعالیت‌های گسترده‌اش در این حوزه شناخته شده است.

وی گفت: مرزبان قبل از انقلاب به عنوان کارشناس تئاتر در شهرستان‌ها فعالیت می‌کرد و برای جلوگیری از محرومیت آموزش در مناطق مختلف، لیسانسیه‌های دانشکده‌های تئاتر را استخدام و به مراکز آموزش تئاتر در شهرستان‌ها می‌فرستاد تا هنر تئاتر در سراسر کشور گسترش یابد.

نصیریان افزود: تئاتر برای مرزبان یک هنر زنده و انسانی بود که در مقابل انسان اجرا می‌شود و به نوعی جراحی درونی و بازتاب مسائل اجتماعی و انسانی است. زیرا نقاط ضعف انسان را نشان می‌دهد و به نوعی بازتاب واقعیت‌های جامعه است.

این کارگردان ضمن بیان خاطراتش با مرزبان بیان کرد: مرزبان در دوران پس از انقلاب نیز به کارگردانی ادامه داد و بیشتر نمایشنامه‌های اکبر رادی، یکی از بزرگ‌ترین نمایشنامه‌نویسان ایرانی را روی صحنه برد.

وی با اشاره به توقیف نمایش «تانگوی تخم‌مرغ داغ» پس از ۳۰ اجرا اظهار داشت: در حالی که قصد داشتیم این نمایش را در تالار وحدت به روی صحنه ببریم، خبر توقیف آن را به دلیل دیالوگ‌های ناپسند یکی از شخصیت‌های نمایش شنیدیم و مرزبان از این اقدام بسیار متاثر بود.

نصیریان با اشاره به اهمیت دیالوگ‌ها و شخصیت‌پردازی در تئاتر گفت: این عناصر بخش مهمی از شخصیت‌ها و بیان‌کننده آنان هستند.

این بازیگر پیشکسوت خاطرنشان کرد: مرزبان به دلیل فعالیت‌هایش شناخته شد و چهره‌ای محبوب در تئاتر ایران شد، به طوری که مردم در بدرقه‌اش شرکت کردند و احترام لازم را گذاشتند. امیدوارم روحش شاد باشد.

علاقه‌مندی مرزبان به تئاتر ایرانی

ایرج راد بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون و از دوستان زنده‌یاد هادی مرزبان با اشاره به خاطرات خود گفت: از سال ۱۳۴۷، زمانی که هر دو در دانشکده هنر‌های دانشگاه تهران همکلاس بودیم و باهم کار می‌کردیم، این هنرمند را می‌شناسم و روابط نزدیکی با او داشتم.

راد افزود: مرزبان پس از چندین سال تدریس در شهرستان‌ها، به ویژه در ساری، به آموزش هنر تئاتر پرداخت و معتقد بود که تئاتر بدون گروه معنا ندارد؛ بنابراین تلاش کرد گروه‌های تئاتری متشکل از پیشکسوتان و جوانان علاقه‌مند تشکیل دهد و این گروه‌ها را در اداره برنامه‌های تئاتر که یک نهاد تئاتر معتبر بود، فعال نگه دارد.

این بازیگر پیشکسوت بیان کرد: مرزبان علاقه‌مند به تئاتر ایرانی و نمایشنامه‌های ایرانی بود و یکی از هنرمندانی بود که به آثار اکبر رادی نمایشنامه‌نویس بزرگ ایرانی، بسیار ارزش قائل بود و تلاش کرد تا آثار رادی را روی صحنه ببرد.

وی اظهارداشت: مرزبان در این راه موفق شد ۱۰ نمایشنامه از اکبر رادی را اجرا کند و در حدود هشت یا ۹ اثر از آنها با او همکاری داشتم، این فعالیت‌ها نشان‌دهنده تعهد مرزبان به تئاتر و حفظ میراث فرهنگی و هنری کشور است.

راد ضمن قدردانی از هنرمندان و مردم در مراسم تشییع و یادبود مرزبان در هوای نامناسب و آلوده گفت: چراغ تئاتر به همت مردم و هنرمندان این حوزه، روشن نگه داشته شده است.

وی با اشاره به توقیف نمایش «تانگوی تخم‌مرغ داغ» پس از ۳۰ اجرا افزود: مرزبان پس از شنیدن خبر توقیف این نمایش، به دلیل شدت ناراحتی، دچار مشکل مغزی شد و بلافاصله به بیمارستان منتقل و جراحی شد، همچنین در روز‌های پایانی عمرش در بستر بیماری نیز در پی ادامه فعالیت‌های تئاتری بود و آخرین تمرینات و برنامه‌هایش را دنبال می‌کرد.

این بازیگر پیشکسوت ضمن قدردانی فرزانه کابلی همسر مرزبان بیان کرد: مرزبان سال ۱۳۶۷ با او ازدواج کرد، این زوج هنری همکاری‌های فراوانی باهم داشتند و آثار قابل توجهی را در کنار هم اجرا کردند، به ویژه طراحی‌های فرزانه و میزانسن‌های هادی مرزبان که آثار درخشانی آفریدند.

راد اظهار داشت: از زحمات و تلاش‌های مرزبان در عرصه تئاتر قدردانی می‌کنم. امیدوارم گروه هنری باقی‌مانده از این هنرمند بتواند فعالیت خود را ادامه دهد و یاد و نام او همیشه در ذهن هنرمندان و جامعه تئاتر زنده بماند.

هنرمندان کشور از نگرانی‌های زیادی رنج می‌برند

اکبر زنجان‌پور کارگردان و بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون نیز در این آیین بیان کرد: درگذشت او برای من و دیگران ناراحتی و غم به همراه داشته است. از دست دادن مرزبان، هم برای خانواده، دوستانش و هم برای جامعه هنری کشور، یک ضایعه است.

وی گفت: با این وجود احساس می‌کنم که باید به جای تمرکز بر غم و رنج، به دنبال حال خوب و آرامش باشیم، اما متأسفانه حال خوب در جامعه و حتی در میان خود او و دیگران کم است.

زنجان‌پور افزود: هنرمندان کشور از نگرانی‌ها و مشکلات زیادی رنج می‌برند و حتی هنرمندانی مانند هادی مرزبان که حال خوبی نداشت، نشان‌دهنده وضعیت دشوار است، از اینکه نمی‌توانم مرزبان را ببینم، ناراحت هستم، اما در عین حال، سعی می‌کنم با پذیرش وضعیت، آرامش پیدا کنم. با وجود ناملایمات و نارسایی‌های فراوان، باید در کنار هم، با این مشکلات مقابله کنیم.

مرزبان همیشه عاشق هنر و زندگی بود

فرهاد آییش بازیگر و کارگردان تئاتر و از دوستان زنده‌یاد مرزبان نیز در این آیین اظهارداشت: هادی مرزبان دوست نزدیکم بود، دلیل درخواست برای سخنرانی، عشق و دوستی عمیقم نسبت به او بود.

وی گفت: هادی مرزبان در طول سال‌ها همیشه عاشق هنر، دوستان و زندگی بود و این عشق را در تمامی فعالیت‌هایش نشان می‌داد. هادی همواره با لبخند و نگرشی مثبت کار می‌کرد، حتی در مواقع نگرانی، لبخند بر لب داشت و همواره به آینده و کار‌های بعدی فکر می‌کرد.

آییش با اشاره به خاطراتش از هادی مرزبان افزود: مرزبان برای تئاتر اهمیت زیادی قائل بود و در تمرینات و فعالیت‌های تئاتری حضور فعال داشت و از شما می‌خواهم که یاد هادی را با محبت و لبخند نگه دارید.

فرزانه کابلی همسر زنده‌یاد هادی مرزبان نیز در این آیین گفت: از کسانی که در مدت زمان اخیر با من همراه بوده‌اند، از حمایت و همدلی آنان تشکر می‌کنم؛ به ویژه کسانی که در کار‌های هنری و تئاتر با او همکاری کرده‌اند.

وی با اشاره به خاطرات و همکاری خود با مرزبان افزود: او در رشته تئاتر فعالیت می‌کرد و شب‌ها تا دیروقت روی متن‌ها کار می‌کرد و اگر در آثارش، ایفای نقش داشتم باهم مشورت می‌کردیم که گاهی به دعوا می‌کشید، اما در نهایت نظر هر یک در مورد متن و حرکت‌ها محترم بود و توافق داشتند.

کابلی با اشاره به عشق و علاقه مرزبان به تئاتر و سرزمینش اظهارداشت: مرزبان قصد داشت تئاتر کشور را نجات دهد. او عشق و عاشق و وفادار نسبت به این سرزمین، مردم و هنر تئاتر بود و معتقد بود که تئاترهایش بوی نجیب نم کاه‌گل را می‌دهد. با وجود اینکه فرصت‌های بسیاری برای زندگی و کار در خارج از کشور داشتیم، اما به دلیل عشق به سرزمینمان ترجیح دادیم در ایران بمانیم و برای ارتقای هنر تئاتر تلاش کنیم.

این بازیگر تئاتر گفت: امیدوارم با از تلاش‌های همکاران و مسئولان، اثر پایانی مرزبان، امکان اجرا پیدا کند. هرچند نیاز به تمرین مجدد با بازیگران دارد.

همچنین در این آیین آثار سعید ذهنی آهنگساز که بسیاری از آثار مرزبان را ساخته است و درخواست شده است که او یک ملودی خاص برای آثار مرزبان طراحی کند تا این اثر هنری تکمیل و ماندگار شود.