به گزارش رسانه بهمن، اندیشکده آمریکایی «موسسه خاورمیانه» در گزارشی تفصیلی به ده رویداد و روند کلیدی در سال ۲۰۲۱ پرداخته است. این ده رویداد به شرح ذیل است:
1- گذار در آمریکا با تغییر چشم‌انداز در خاورمیانه
دولت بایدن در مقایسه با دولت ترامپ رویکرد معتدل‌تری نسبت به خاورمیانه نشان داد و دیپلماسی را در اظهارات و اقدامات خود در اولویت قرار داد و تاکید کرد که در حال بازگشت به اصول اولیه برای اجتناب از حضور در این منطقه است و برای یک فرآیند سیاستگذاری پایدارتر و قابل پیش‌بینی‌تر نسبت به سلف خود در خاورمیانه تلاش خواهد کرد.
2- دیپلماسی جدید منطقه‌ای
پس از دهه‌ها رویارویی و تهدید جنگ، کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به‌ویژه عربستان و امارات در سال ۲۰۲۱ بر تمایل خود برای مدیریت (و نه حل و فصل) درگیری‌های منطقه‌ای از طریق گفت‌وگو تأکید کردند. این روند از توافق العولا و پایان دادن به محاصره قطر شروع شد و با آغاز گفتگوها با ایران به اوج خود رسید.
3- جنگ‌های داخلی در خاورمیانه
جنگ‌های داخلی در خاورمیانه، اگرچه نشانه‌ای از شکست دولت‌ها در ایجاد مشروعیت و حکومت فراگیر است، اما نماد منطقه‌ای از هم پاشیده و شکست خورده است. علی‌رغم کاهش برخی از جنگ‌های داخلی از نظر میزان خشونت و درجات مرگ‌بار در سال ۲۰۲۱، این درگیری‌ها خاورمیانه را در بیشتر سال درگیر نابسامانی‌های منطقه‌ای کرد. مسئله‌ای که به احتمال زیاد به سال ۲۰۲۲ منتقل خواهد شد.
4- تحکیم قدرت در ایران توسط تندروها
در ایران در سال ۲۰۲۱ با مجموعه‌ای از اتفاقات در نهایت ابراهیم رئیسی به ریاست‌جمهوری رسید و بدین ترتیب همه ارکان قدرت به دست تندروها در ایران افتاد.
5- پایان جنگ ۲۰ ساله در افغانستان
جنگ ۲۰ ساله افغانستان، طولانی‌ترین جنگ آمریکا، سرانجام در سال ۲۰۲۱ به پایان رسید. در ۱۵ اوت، مبارزان طالبان مدت کوتاهی پس از فرار اشرف غنی، کابل را اشغال کردند.
6- جنگ در غزه
جنگ ماه مه گذشته در غزه که ۲۵۶ فلسطینی و ۱۳ اسرائیلی در آن کشته شدند، مرگبارترین فوران خشونت در نزدیک به هفت سال گذشته بود. این جنگ که با حوادث و درگیری‌ها در محله شیخ جراح در بیت‌المقدس آغاز شد تنها چهار ماه پس از روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا بود و البته در نهایت منجر به کنار رفتن نتانیاهو از قدرت شد.
7- تشکیل دولت جدید در اسرائیل
در نهایت پس از چهار انتخابات در رژیم صهیونیستی دولت ائتلافی بر سر کار آمد و بالاخره نتانیاهو پس از ۱۲ سال از نخست‌وزیری کنار رفت و جای خود را به نفتالی بنت، رهبر حزب راستگرای یامینا داد.
8- یک سال حساب در بازارهای انرژی
امسال در خاورمیانه کشورهایی مانند امارات و پس از آن عربستان با ارائه چشم‌اندازهایی برای سال ۲۰۵۰ و ۲۰۶۰ تعهد دادند که انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صفر برسانند. از طرفی تولیدکنندگان نفت و گاز این استدلال روشن را بیان می‌کنند که محصولات آن‌ها همچنان برای دنیا اهمیت دارد و اختلال در عرصه نفت پیامدهای خطرناکی در سطح جهانی دارد.
9- تغییرات آب و هوایی بیشتر برای خاورمیانه
پیامدهای جهانی تغییرات آب و هوایی جاری در سال جاری به ویژه در خاورمیانه شدید بوده است. برای منطقه‌ای که در حال حاضر مستعد شرایط گرم و خشک است، مجموعه تأثیرات تغییرات آب و هوایی، به طور بالقوه نشانه‌ای از تغییر این منطقه به یک رژیم آب و هوایی جدید است که همچنان چالش‌های زیست‌محیطی بیشتری را به همراه خواهد داشت.
10- تکنوپلیتیک به عنوان یک عامل کلیدی در ژئوپلیتیک جدید
چه ناظران حاضر به پذیرش آن باشند یا نه، تکنوپلیتیک، ژئوپلیتیک جدید است. ظهور شرکت اسرائیلی NSO و اعتراضات بین‌المللی فزاینده در سال جاری نسبت به محصول ساخته شده آن (Pegasus) این واقعیت را نشان داد که چگونه خاورمیانه ممکن است مکانی باشد که این واقعیت برای اولین بار در آن آزمایش می‌شود.
منبع: اندیشکده راهبردی تبیین
