جایگاه ایران در هوش مصنوعی کجاست؟

به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن، به نقل از فارس، با مطرح شدن بیش از پیش فناوری هوش مصنوعی در جهان و تعریف آن به‌ عنوان یک مسئله مهم و آینده‌ساز در اداره آینده دنیا، برنامه ریزی فشرده برای قرار گرفتن ایران بین ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی در دنیا آغاز شد.

بر همین اساس هم، تدوین سند الزامات حاکمیتی فناوری هوش مصنوعی در راستای توسعه کسب و کارها و اشتغالزایی در دستور کار مرکز ملی فضای مجازی، قرار گرفت.

به گفته، ابوالفضل روحانی معاون فناوری مرکز ملی فضای مجازی، هدف اصلی تدوین سند الزامات حاکمیتی فناوری هوش مصنوعی، انسجام دیدگاه­ ها و پرداختن به این حوزه مهم در کشور است تا بتوان با استفاده از ظرفیت‌ ها و فرصت‌های قابل توجه از توسعه هوش مصنوعی، تجاری سازی دانش و فناوری این حوزه را تسریع کرده و به رقابت پذیری اقتصادی در سطح منطقه و جهان نزدیک شد.

اکنون با فرارسیدن دهه فجر و روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، اقدامات مرکز ملی فضای مجازی درباره این موضوع مهم هوش مصنوعی را بررسی و پیگیری کرده ایم.

تدوین سند الزامات حاکمیتی هوش مصنوعی به کجا رسید؟

مریم حق شناس مسئول تدوین سند الزامات حاکمیتی هوش مصنوعی در حوزه معاونت فناوری مرکز ملی فضای مجازی در این باره به خبرنگار فارس، می گوید: یکی از اهداف و سیاست های معاونت فناوری مرکز ملی فضای مجازی، مواجهه فعال و مبتکرانه با فضای مجازی در سطح ملی و جهانی و توسعه آن به میزان آمادگی قطعی نظام از منظر فنی برای استفاده از فرصت ها و مقابله با تهدیدات آن است، از این رو به طور مستمر به انجام مطالعات راهبردی و آینده پژوهی در جهت مواجهه عالمانه و پیشتاز با تحولات فضای مجازی ایران و جهان می پردازد.

به همین منظور تدوین سند الزامات حاکمیتی هوش مصنوعی برای این معاونت تعریف شد که پیش نویس اولیه سند آماده شده است.

امروزه هوش مصنوعی نه به عنوان یک صنعت جدا بلکه به عنوان تسهیل گر صنایع شناخته می شود

سند به مراحل پایانی تا نهایی شدن نزدیک است؟

حق شناس می گوید: سند در حال بازنگری به جهت غنی سازی محتوایی است.

این سند با مطالعه اسناد بالادستی مرتبط با فناوری های هوشمند و با نگاهی بر زیست بوم و فلسفه هوش مصنوعی و تاکید بر زنجیره ارزش هوش مصنوعی و آگاهی بخشی عمومی و اجتماعی سازی، اخلاقیات، تنظیم گری و دیگر جنبه های مهم، الزامات اساسی برای توسعه هوش مصنوعی در چارچوب ارزش های حاکم بر جامعه، تهیه و تدوین شده است.

برای تکمیل این سند کار ادامه دارد؛ سلسله نشست های تخصصی هم با موضوع بررسی اسناد استراتژیک کشورهای پیشرو در حوزه هوش مصنوعی هم با حضور خبرگان و اساتید این رشته در دانشگاه ­های برتر کشور، پژوهشگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات، پژوهشکده مطالعات فناوری مرکز همکاری ­های ریاست جمهوری در مرکز ملی فضای مجازی در حال برگزاری است. در راستای اقدام مشترک این معاونت با ستاد راهبری فناوری های هوشمند حوزه های علمیه قم، نیز  کمیته های علمی تخصصی با عناوین "فقه و حقوق"، "حکمرانی و آینده پژوهی" و "فلسفه و اخلاق" با محوریت هوش مصنوعی تشکیل شده است.

امروز هوش مصنوعی چه استفاده کاربردی در زندگی مردم، صنعت و اقتصاد دارد؟

وقتی درباره هوش مصنوعی صحبت می کنیم، بسیاری از افراد درباره اینکه این فناوری امروز چه استفاده کاربردی می تواند در زندگی روزمره مردم داشته باشد، ذهنیت ندارند.

حق شناس در این باره، توضیح می دهد: این فناوری نیز به مانند دیگر فناوری های نوین مانند اینترنت اشیاء، کلان داده، تمامی صنایع مختلف را تحت تاثیر قرار داده و متحول کرده است.

توسعه فناوری هوش مصنوعی و استفاده از قابلیت‌های آن در صنایع مختلف، به میدان رقابت جدید شرکت‌های بزرگ فناوری تبدیل شده است. در حوزه اقتصاد هم می توان این گونه صحبت کرد این فناوری اکنون دیگر مفاهیم آزمایشی نیستند بلکه برهم زننده های احتمالی در حوزه تجارت و مسائل مالی هستند که می توانند با کمک به تصمیم گیری در زمان واقعی، ایجاد بینش کنند. بنابراین می توان به صراحت بیان کرد که سیستم های برگرفته از این فناوری، تقریبا در هر زمینه و هر صنعت، از جمله خدمات سلامت، آموزش، امنیت عمومی، امور مالی، توسعه بین المللی، اتوماسیون، رسانه جمعی و اجتماعی، فروش، بازاریابی، هنر و ... کاربرد دارند.

 چند شرکت در کشور در حوزه هوش مصنوعی فعالیت می کنند؟

فناوری های نوین از شرکت های دانش بنیان و های تک آغاز می شوند و شروع می کنند، یکی دیگر از سوالات در این باره، وضعیت فعلی هوش مصنوعی در کشور و در این شرکت ها است.

در این باره، حق شناس می گوید: هوش مصنوعی در همه بخش ها و جوانب زندگی بشر کاربردپذیری داشته و در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها از جمله ایران قرار گرفته و حتی سازمان هایی که فعالیت آنها هیچ ارتباطی با فناوری ندارد هم سعی در معرفی سیستم های هوشمند و این فناوری نوظهور دارند.

در این راستا، شرکت های دانش بنیان هم وارد عرصه هوش مصنوعی شده و فعال هستند و شاید بیش از 20 شرکت فقط در این حوزه به طور خاص با هدف سرمایه گذاری در اقتصاد دانش بنیان و فعالیت اثربخش و نوآورانه حضور دارند. این شرکت ها متکی بر نوآوری هستند و سازوکارهای جدیدی در ارزش گذاری محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی دارند.

جایگاه ایران در حوزه  هوش مصنوعی مطلوب است؟

وقتی صحبت از پیشرفت و بلوغ کشور در حوزه ای می شود، مقایسه جایگاه کشور در جهان و منطقه مورد پرسش قرار می گیرد، زیرا اساسا مقایسه همیشه یکی از معیارهای ارزیابی است.

در بخش دانشگاهی هوش مصنوعی جایگاه مطلوبی داریم اما در بخش کاربرد خیر

حق شناس می گوید: کشور ما نیز مانند دیگر کشورهای پیشرو در حوزه هوش مصنوعی، باید در سطحی باشد که بر اساس شاخص های جهانی هوش مصنوعی در رده مشخص و معینی قرار گیرد.

در حال حاضر در حوزه دانشگاهی جایگاه خوبی دارد اما به دلیل فاصله میان صنعت و دانشگاه، در حوزه صنعتی هم باید در رده های اول قرار گیرد.

توجه به این فناوری، یک امر مهم و ضروری در روند توسعه جهانی کشورهای درحال‌توسعه و نیز توسعه در ایران است. پیشرفت کشور، مدیون فناوری‌های اطلاعاتی و ابزارهای نوین ارتباطی و ظهور فناوری های نوین است.

با توجه به اهمیت نقش و گسترش هوش مصنوعی به عنوان موثرترین ابزار در توسعه اقتصادی و پیشبرد مرزهای دانش، کشور ایران با توجه به شرایط مناسبی که در زمینه دانش و سواد در حوزه هوش مصنوعی، تربیت نیروی انسانی و تحقیقات دارد. ایران می تواند محلی برای توسعه زیست بوم هوش مصنوعی، ظهور و بروز استعدادها، کاربرد و صنعتی سازی، خلاقیت و نوآوری‌ها باشد.

سند نقشه راه توسعه هوش مصنوعی در کشور هم در دهه فجر نهایی شد

اما همچنان که مرکز ملی فضای مجازی به عنوان نهاد سیاست گذاری در این حوزه، مراحل پایانی تدوین سند الزامات حاکمیتی هوش مصنوعی را می گذارند، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم سند نقشه راه توسعه هوش مصنوعی در کشور را تدوین کرده است.

با توسعه روز افزون سیستم های هوشمند کاربر محور، کاربردهای هوش مصنوعی عینی تر شده است

محمد شهرام معین رئیس مرکز هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات که مجری این پروژه است، در این باره می گوید:‌ این پروژه از بهمن ماه سال 99 کلید خورد و در دهه فجر امسال به ثمر رسیده است و با نگاهی به برنامه راهبردی هوش مصنوعی در 23 کشور تدوین شده است.

بر این اساس در سال 1410 جمهوری اسلامی ایران باید بین 10 کشور اول جهان در حوزه هوش مصنوعی باشد که این فناوری رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی را برای مردم به همراه بیاورد. همچنین رسیدن به سهم 12 درصدی هوش مصنوعی در تولید ناخالص ملی، سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری و تربیت 600 هزار نفر نیروی متخصص در حوزه هوش مصنوعی برسیم.

در این سند با احصاء اهداف کلان، حوزه های اولویت دار و سیاست های کلان، بخش راهبردهای توسعه هوشمند مصنوعی در کشور متشکل از سیاست ها و اقدامات تعیین شده است. در نهایت از تعریف پروژه ها و سپس تعیین بودجه و نقشه نهادی به نقشه راه توسعه هوش مصنوعی در کشور رسیده اند.

ارائه داده های مورد نیاز محققان و علاقمندان برای توسعه زنجیره هوش مصنوعی در کشور 

وحید یزدانیان رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات حوزه هوش مصنوعی هم به خبرنگار فارس، می گوید: یکی از برنامه هایی که در ذیل اهداف کلان توسعه فناوری هوش مصنوعی در کشور دیده شده است، ایجاد، جمع آوری و به اشتراک گذاری داده های باکیفیت بالا است.

وی توضیح داد : یعنی در کنار فعالیت‌ هایی که در مرکز هوش مصنوعی این پژوهشگاه انجام می دهیم، موضوع گردآوری داده های مورد نیاز برای محققان هوش مصنوعی کشور را هم در دستور کار خود قرار داده ایم.

وی گفت: در حال گردآوری و دسته بندی این داده ها هستیم تا داده ها را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم. از این طریق در کنار گسترش دسترسی به زیرساخت های توسعه هوش مصنوعی در سراسر کشور، از افراد مستعد و علاقمند و شبکه های تحقیقاتی و فناوری در مسیر افزایش تعاملات و انتقال و انتشار دانش حمایت می کنیم.

انتهای پیام/