رسانه بهمن، گروه ورزش – مهدی زارعی؛ خبرنگار ورزشی: حکایت تیم ملی فوتبال ایران و مربیان این تیم در رقابت های جام جهانی به یک ماجرای عجیب شبیه به قصه هزار و یک شب تبدیل شده است و هر بار به نظر می رسد با صعود به بزرگ ترین آوردگاه فوتبالی باید منتظر اتفاقات عجیبی روی نیمکت تیم ملی باشیم.
مربی ضعیفی به نام مهاجرانی
در آن زمان حشمت مهاجرانی سرمربی تیم ملی ایران در جام جهانی بود؛ بهترین مربی تاریخ فوتبال ایران -حداقل از نظر مردم-، فاتح چهار دوره جوانان آسیا و صاحب یک عنوان قهرمانی جام ملتهای آسیا.
حتی امروز وقتی به آمار تیم ملی در آن مسابقات نگاه می کنیم، مشاهده می کنیم که از هشت گل خورده ایران، 4 گل از روی نقطه پنالتی وارد دروازه ایران شد. با این حال مهاجرانی پس از جام جهانی عملا از تیم ملی جدا شد و تنها در یک بازی دوستانه روی نیمکت تیم ملی نشست.
از همان زمان مشخص شد که در فرهنگ فوتبال ایرانی، پس از یک دوره اوج، نمی توان به قله های بلندتر فکر کرد و باید آماده سقوط شد. فرقی ندارد که ایران با کدام مربی و در برابر کدام تیمها چه نتیجه ای گرفته باشد.
آن روزها کسی این مسائل را تحلیل نکرد تا بیست سال بعد، این بی ثباتی بیشتر در فوتبال ایران دیده شد.
****
بدردنخور مثل ایویچ!
دومین صعود ایران به جام جهانی با ویرا مربی گمنام برزیلی رقم خورد و بلافاصله پس از صعود به جام جهانی، داریوش مصطفوی رئیس وقت فدراسیون فوتبال، قرارداد ویرا را تا جام جهانی تمدید کرد. امری که مورد پسند مصطفی هاشمی طبا رئیس وقت سازمان تربیت بدنی نبود و کمی بعد محسن صفایی فراهانی به ریاست فدراسیون فوتبال منصوب شد.
در سال 1998 مردم والدیر ویرا را دوست داشتند. چون تیم ملی را به جام جهانی برده بود. اما کمی بعد که محسن صفایی فراهانیT ویرا را کنار گذاشت و مربی نام آوری مثل تومیسلاو ایویچ را استخدام کرد، مردم و رسانه ها مخالف ایویچ شدند. تمام نتایج او در بازیهای دوستانه بزرگنمایی شد و تمامی تمرینات او زیر سوال رفت و سرانجام باخت مقابل آ.اس.رم موجب اخراج ایویچ شد. رئیس فدراسیون هم به راحتی تمام بعد از اخراج ایویچ گفت: او در کوتاه مدت برای تیم ملی مفید نبود.
بعدها این حسرت بزرگ در دل تمام مردم و حتی بازیکنان ماند و همه بازیهای قابل قبول تیم ملی در جام جهانی را ناشی از عملکرد ایویچ دانستند؛ نه مربی ترسویی چون جلال طالبی که از نظر فنی و روحی چیزی به تیم ملی نیفزود.
****
خیانت های برانکو به فوتبال ایران
«برانکو برای پر کردن جیب خود به ایران آمده بود!» این جمله را محمد مایلی کهن در سال 1385 و در پس از باخت ایران در جام جهانی مقابل پرتغال در شبکه 3 در برنامه ای تلویزیونی بر زبان آورد که تیمی متشکل از رضا جاودانی، مایلی کهن، مجید جلالی و...به شکلی دقیق سیاست های دولت وقت و سازمان وقت تربیت بدنی در قبال برانکو و کادر فنی تیم ملی را روی آنتن شبکه 3 به زبان می آوردند. اما برانکو چرا این قدر مغضوب شده بود؟
پاداش برانکو چه بود؟ محمد دادکان رئیس وقت فدراسیون، همایون شاهرخی را سرمربی تیم ملی کرد و تیم امید را به دوست صمیمی خود، محمد مایلی کهن سپرد.
برانکو یک سال بعد از آن که مربی تیم ملی ایران شد، امیدهای ایران را قهرمان بازیهای آسیایی 2002 کرد. آن هم در شرایطی دشوار که علی دایی (بازیکن کمکی تیم امید) در میانه مسابقات تیم ملی را رها کرد و به خانه برگشت.
پاداش برانکو چه بود؟ محمد دادکان رئیس وقت فدراسیون، همایون شاهرخی را سرمربی تیم ملی کرد و تیم امید را به دوست صمیمی خود، محمد مایلی کهن سپرد.
نتیجه این ابتکار دادکان چه شد؟ شکستهای تیم ملی ایران با شاهرخی مقابل عراق و اردن و حذف تیم مایلی کهن با درخشان ترین نسل فوتبال ایران از مقدماتی المپیک. البته دادکان بعد از یک سال پی به اشتباه خود برد و برانکو را به تیم ملی برگرداند. برانکو هم تیم ملی را به مقام سوم جام ملتهای آسیا رساند و به سادگی ایران را به جام جهانی برد.
****
نامه نگاری با رئیس جمهور برای نیمکت تیم ملی
با این حال به محض روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد همه تلاشها برای کنار زدن رئیس فدراسیون و سرمربی تیم ملی انجام شد و قدیمی های رسانه نیز همگی خود را در جریان آب قرار دادند، مربیانی مثل مجید جلالی با نامه نگاری برای رئیس جمهور تلاش کردند مربی تیم ملی شوند و بازیکنان نیز در همین مسیر قرار گرفتند. جلالی خطاب به احمدی نژاد نوشت: «چرا یک ایرانی (در اصل چرا مجید جلالی) مربی تیم ملی نشود؟!»
در این اوضاع، بازیکنانی مثل علی کریمی که وقتی دیدند جو علیه تیم ملی است، از دادن آزمایش دوپینگ خودداری کردند؛ کریمی حتی به دستور سرمربی تیم ملی برای حضور در میدان عمل نکرد و رضا عنایتی نیز بعدا اعلام کرد که مرده آنها می توانست به پرتغال و مکزیک گل بزند!
نتیجه این جو فاجعه، رفتن برانکو بود و روی کار آمدن امثال امیرقلعه نویی، علی دایی و افشین قطبی. به مدد! این مربیان ایران از جمع تیمهای درجه یک آسیا خارج شد و در گروه پنج تیمه انتخابی جام جهانی چهارم شد؛ نتیجه ای که تنها با هنر علی دایی به دست می آمد.
در تمام بازیهایی که دایی مربی تیم ملی بود، مهدی رحمتی ستاره تیم ملی بود که همین امر نشان می داد بازیکنان منتخب دایی چه کیفیتی در میدان دارند. به هر شکل از مربی که امثال مهدوی کیا و کریمی را از تیم ملی کنار می گذاشت و نفراتی چون کریم باقری 37 ساله و حسن اشجاری و مجید غلام نژاد را فیکس تیم ملی می کرد، نمی شد انتظار عملکرد بهتری داشت!
****
بزرگ ترین گناه «دلال موزامبیکی»
کارلوس کی روش در سال 2002 در حالی که مربی تیم ملی آفریقای جنوبی بود، در آستانه جام جهانی وقتی دید امکانات مورد نظر او توسط فدراسیون آفریقای جنوبی فراهم نشده، از تیم ملی استعفا داد و عطای حضور در جام جهانی را به لقایش بخشید.
اما همین مربی در ایران لقب «دلال موزامبیکی» را دریافت کرد! گناه کی روش در تیم ملی این بود که تیم ملی را بزرگ تر از باشگاهها کرد، برای اولین بار دو صعود پیاپی به جام جهانی را رقم زد و از درگیر شدن با مخالفان خود نترسید.
یک بار که امیرقلعه نویی او را مناظره دعوت کرد، کی روش گفت: «با کسانی که برای وطن شان ارزشی قائل نیستند و بازی تیم ملی کشورشان را نمی بینند، صحبتی ندارم!» یک کنایه آشکار به قلعه نویی که دیدار مرگ و زندگی ایران مقابل کره جنوبی را ندیده بود و می گفت خواب بودم و بازی را ندیدم!
در دوره کی روش نامهای بزرگی چون مهدی رحمتی، مجتبی جباری و علی کریمی از تیم ملی کنار گذاشته شدند و جوان هایی به تیم ملی اضافه شدند که تا قبل از کی روش، حضور در تیم ملی برایشان رویا بود. از جهانبخش و طارمی گرفته تا ترابی و امیری و بیرانوند تا برادران محمدی و عزت اللهی و...
البته کی‌روش هم در نهایت نتوانست در جام ملتهای آسیا توفیق چندانی داشته باشد و از مرحله گروهی جام جهانی هم موفق به صعود نشد.
فجایعی که با اسکوچیچ پاک شد
با این حال جامعه ایرانی عادت ماندن در اوج را ندارد و با کی روش همان کاری را کرد که قبلا با برانکو کرده بود. چرا؟ چون ما حافظه تاریخی نداریم. زمانی که برانکو در تیم ملی عالی کار می کرد، امیر قلعه نویی و استقلالی ها منتقد او بودند و می گفتند: این تیم ملی با هر مربی بازیهایش را می برد!
بعدها که کی روش مربی تیم ملی شد، پرسپولیسی ها منتقد او شدند و اعلام کردند تیم ملی با هر مربی بازیهایش را می برد!
پوچی حرف رسانه های جهت دار، مسوولان وزارت ورزش و البته بازیکنان سابق و مربیانی که چنین انتقاداتی را می کردند، با آمدن مارک ویلموتس مشخص شد. ویلموتس پول هایش را میلیونی گرفت و با باختهایش ایران را در آستانه حذف از جام جهانی قرار داد. اما وقتی دراگان اسکوچیچ همه فجایعی که به لطف وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال به وجود آمده بود را پاک کرد و تیم را به جام جهانی برد، هیچ کس از گذشته ها درس نگرفت.
****
آخر و عاقبت برنامه های نوین!
دولت محمود احمدی نژاد تلاش زیادی کرد که اصول جدیدی را وارد ورزش ایران سازد. تا جایی که حتی محمد علی آبادی از شکل گیری «فیفای اسلامی» صحبت کرد. اما در کمتر از یک سال، تمام ایده های آن دولت فراموش شد و مربیان خارجی چون کی روش و ولاسکو وارد ایران شدند. پس با این تفاسیر به نظر می رسد پس از 16 سال، چیزی تغییر نکرده است.
امروز به مدد امثال خداداد عزیزی و تمام عاشقان حضور در رسانه ها، تمام تلاش ها انجام می شود که ایران با مربی وطنی در جام جهانی حماسه آفرینی کند. اما سرانجام چیزی جز شکست عایدمان نمی شود و پس از بازگشت به عقب، مجددا برای بازگشت به جایگاه فعلی باید سالها تلاش کنیم!
|انتهای پیام|
