نرخ تورم در بهار ۱۴۰۴ به کدام سمت حرکت می‌کند؟
به گزارش شبکه خبری ایران ۲۴، اقتصاد ایران طی دو دهه اخیر، تورمهای بسیار را تجربه کرده است، به طوری که از سال ۹۷ به بعد نرخ‌های بالای ۳۰ و ۴۰ درصد ثبت شده است.
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه نرخ تورم سالانه طی دو سال اخیر کاهشی بوده است، گفت: نرخ تورم از بالای ۵۵.۷ درصد در ابتدای سال ۱۴۰۲ به ۳۵.۴ درصد در بهمن ماه ۱۴۰۳ کاهش یافته است، البته نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در بهمن ماه امسال به دلیل افزایش نرخ ارز در سامانه نیما اندکی افزایش یافت.
حال کارشناسان با اشاره به افزایش نرخ ارز و نقش آن در تورم، می‌گویند: روند کاهشی نرخ تورم متوقف شده است که نشانه آن در افزایش نرخ تورم ماهانه و نقطه‌به‌نقطه است.
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در بهمن ماه سال جاری، تورم به ۳۵.۳ درصد بوده که در مقایسه با دی‌ماه، ۳.۵ واحد درصد افزایش داشته است. تورم ماهانه در بهمن ماه ۱۴۰۳ هم ۴.۱ درصد اعلام شده که این شاخص در دی ماه ۲.۹ درصد بود.
نرخ ارز تاثیر قابل توجهی بر تورم دارد، زیرا ۸۰ تا ۸۵ درصد کالاهای وارداتی کشور را مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای تشکیل می‌دهد که در تولید استفاده می‌شوند. به همین دلیل افزایش نرخ ارز، قیمت تمام‌شده تولید را بالا می‌برد و این افزایش، اثرات مستقیمی بر روی سفره مردم دارد.
نرخ تورم در دو سال گذشته روند کاهشی داشت اما از آبان ماه امسال و با اعلام سیاست‌های ارزی جدید، روند نزولی آن متوقف شد؛ به طوری که نرخ تورم ماهانه و نقطه‌ای روند صعودی به خود گرفت، هر چند نرخ تورم سالانه هنوز تغییراتی نداشته است، اما کارشناسان تاکید دارند که اثر آن در اسفندماه و فصل بهار ۱۴۰۴ خودش را نشان خواهد داد.
بازار ارز تجاری از ۲۶ آذرماه آغاز شد و ارز نیمایی که در گذشته حدود ۴۵ هزار تومان بود، حذف شد. دلار توافقی به کانال ۶۰ هزار تومان رسید و اکنون نرخ حواله دلار ۶۸ هزار و ۷۵۲ تومان است.
این تغییرات نرخ ارز به طور مستقیم بر قیمت تمام‌شده تولید تاثیر گذاشته و پیش‌بینی می‌شود که این روند در ماه‌های آینده نیز ادامه یابد. این تاثیرات در نرخ تورم بهمن ماه نیز مشهود است.
طبق گزارش‌های مرکز آمار، در فصل پاییز ۱۴۰۳، شاخص قیمت کل کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های ریالی به عدد ۸۲۷.۲ رسید که نسبت به فصل تابستان امسال ۱۵.۱ درصد افزایش داشته است. این شاخص نسبت به فصل مشابه سال گذشته، ۶۴.۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد که در دوره سالانه نیز ۵۳.۸ درصد رشد داشته است.
همچنین در فصل پاییز ۱۴۰۳، شاخص قیمت کالاهای وارداتی مبتنی بر داده‌های دلاری برابر با ۱۴۰.۴ بود که نشان‌دهنده افزایش ۴.۶ درصدی نسبت به فصل تابستان است. این شاخص نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱۵ درصد افزایش داشته و در دوره سالانه، رشد ۸.۲ درصدی را تجربه کرده است.
بیشترین تورم فصلی در پاییز امسال با ۲۱.۸ درصد به گروه «ماشین‌آلات و دستگاه‌های اپتیک، عکاسی و...» تعلق دارد و کمترین تورم فصلی نیز با ۰.۱ درصد مربوط به گروه «محصولات معدنی» است. گروه «محصولات صنایع غذایی و...» نیز با تورم منفی ۲.۳ درصد بیشترین کاهش را تجربه کرده است.
خطرات تورمی
با این وجود داده‌های مرکز آمار اما همچنان افزایش نرخ ارز کالاهای وارداتی در ماه‌های دی و بهمن مشاهده نشده و بازار ارز تجاری از ۲۶ آذرماه آغاز به کار کرد که نرخ ارز نیمایی با این اتفاق نرخ ارز مورد نیاز واردات (تولیدکننده) ۵۲ درصد افزایش داشته است و این افزایش در قیمت تمام شده تولید اثر مستقیم دارد.
قرار بود که نرخ ارز کالاهای اساسی در بودجه سال ۱۴۰۴ از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸۵۰۰ تومان (افزایش ۳۰ درصدی) تغییر کند که با دخالت معاون اول رئیس‌جمهور و مخالفت هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام، این تصمیم متوقف شد. با این حال، خطرات تورمی در بودجه سال ۱۴۰۴ همچنان وجود دارد. یکی از موارد مهم در این زمینه تغییر نرخ ارز محاسباتی گمرک است. این نرخ که در سال ۱۴۰۳ برابر با ۲۸۵۰۰ تومان بود، در بودجه سال ۱۴۰۴ به نرخ مرکز مبادله که در حال حاضر حدود ۶۸ هزار تومان است، تغییر پیدا کرده است.
مهدی فیضی، کارشناس اقتصادی در خصوص انتظارات تورمی پایان سال بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود که به دلیل شوک ارزی و انتظارات تورمی پایان سال، نرخ تورم ماهانه همچنان صعودی باشد، البته در روزهای پایانی سال، شاهد افزایش بیشتری در نرخ رشد تورم ماهانه خواهیم بود.
به طور کلی، افزایش نرخ ارز در ایران تاثیرات مستقیمی بر قیمت تمام‌شده تولید، تورم و وضعیت اقتصادی دارد. این روند نه‌تنها بر کالاهای وارداتی بلکه بر هزینه‌های تولید و مصرف نیز اثرگذار است. در صورتی که نرخ ارز همچنان نوسان داشته باشد، پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌ها در بازارهای مختلف افزایش یابد و ممکن است شاهد تبعات تورمی بیشتری باشیم؛ بنابراین، اتخاذ سیاست‌های ارزی و اقتصادی دقیق و موثر برای کنترل این نوسانات، امری ضروری است.
