معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ چالش ها و انتقادهای ناتمام

شبکه خبری ایران24 - گروه موسیقی: نادره رضایی در آبان 1403 با حکم سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصدی معاونت هنری را که یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین معاونت‌های این وزارتخانه است، برعهده‌ گرفت.

رویکرد معاون هنری از سوابق مسولیت‌ها و فعالیت‌هایش کاملا مشخص است. او دیدگاهی نزدیک به دیدگاه اصلاحات دارد و در این مسیر گام برمی‌دارد. اما به محض تصدی معاونت هنری از روزنامه کیهان تا رسانه‌های اصولگرا مدام به این مسول و رویکردها و فعالیت‌هایش تاخته‌اند. 

از همان ابتدا یکی از انتقادهایی که به انتصاب نادره رضایی وارد شد این است که او بیشتر از اینکه در حوزه مدیریت فرهنگی - هنری سابقه مشخصی داشته باشد به واسطه حضور فعال در ستادهای انتخاباتی مسعود پزشکیان به این سمت منصوب شده است. موضوعی که تا این لحظه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح یا توجیهی برای این انتخاب ارائه نکرده است. 

اهتمام به حفظ، تقویت و ارتقای هنرهای ایرانی ـ اسلامی و نیز هنرهای نواحی ایران، ـ نقش­‌آفرینی موثر در رویدادهای  بین­‌المللی، سنجش پیوسته ذائقه و مصرف دیداری و شنیداری جامعه به­‌ویژه نسل جوان و نوجوان و تلاش برای ارتقای مصرف تولیدات هنر ایرانی ـ اسلامی از مهمترین ماموریت‌های محول شده به این مدیر فرهنگی است. اینکه معاون امور هنری چقدر در پیشبرد این راهبردها موفق بوده همچنان در بین اهالی هنر، محل بحث است. 

از همان ابتدای شروع فعالیت معاون اور هنری، مشکلات و اختلافات وی با مجموعه بنیاد رودکی و محمد الهیاری مدیرعامل این بنیاد و آیدین مهدی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی در رسانه‌های مختلف منعکس شده است. 

در این بین هنرمندان تجسمی و موسیقی نارضایتی خود را با انتشار نامه‌های اعتراض‌آمیز صنفی نشان دادند.

مشکلات و نارضایتی‌ها همچنین به اختلاف نظر نادره رضایی با قطب الدین صادقی هنرمند برجسته تئاتر کشیده شد، کسی که رضایی او را به عنوان یکی از اعضای شورای سیاست‌گذاری جشنواره فجر سال گذشته انتخاب کرده بود. 

حکم سرپرستی رضا مردانی بر اداره کل هنرهای نمایشی نیز از سوی تئاتری‌ها با انتقاداتی مواجه شد و اینکه مردانی سابقه برجسته‌ای در حوزه اجرایی تئاتر نداشته است و همچنان این انتقادات از سوی معاونت هنری بی پاسخ مانده‌اند.

تاخیر در صدور فراخوان جشنواره‌های تئاتر استانی و عدم ارائه فراخوان جشنواره نمایش‌ آیینی سنتی با وجود تعیین دبیر از دیگر انتقاداتی است که به مجموعه تحت مدیریت معاون هنری وارد شده است.

سعید نجفیان مدیر هنری، کارگردان و دبیر جشنواره‌های متعدد نمایشی در مورد رویکرد تئاتر در دولت چهاردهم به ایران24 گفت: بعد از چندین دوره معطلی و تاخیر بنظرم اوضاع تئاتر در حال سر و سامان گرفتن است. اتفاقات خوبی در تئاتر افتاده و بالاخره بعد از بلاتکلیفی‌ها، انتصابات امیدوار کننده‌ای داشته‌ایم. فضا برای تئاتری‌ها نسبت به قبل بازتر شده که البته جنگ 12 روزه به روند فعالیت تئاتر ضربه زد اما هنرمندان زود به صحنه بازگشتند. 

وی افزود: اکنون هم سالن های دولتی و هم سالن‌های مستقل خوب می‌فروشند، استقبال از تئاتر بهبود یافته. ما روزانه فقط در تهران ده تئاتر بازبینی میکنیم. حتی انتخاب سیاوش ستاری برای انجمن هنرهای نمایشی آیینی سنتی انتخاب بجایی بود. تنها مشکل از جانب معاونت هنری این بود که مدام سرپرست به سرپرست مدیریت نمایشی عوض میشد و اتفاق خوبی نبود اما بالاخره شرایط با فراز و نشیب‌هایش تثبیت شد. 

نجفیان در خصوص اختلافات بین قطب الدین صادقی و رضایی گفت: از ریشه مشکلات آقای صادقی در جریان بودم. ایشان یک اثر نمایشی آوردند اما نوبت اجرا نداشتند اما بخاطر جایگاهشان نوبت اجرا برایشان هماهنگ شد. با اینکه گفته بودند خودشان اسپانسر می‌آورند اما نیاوردند و باز هم مجموعه، چند بار از نمایش ایشان مساعدت مالی کرد. آقای صادقی مشکل اصلی‌شان این بود که طلب هزینه بسیار بیشتر می‌کردند! 

مسلم شریفی نوازنده تار، آهنگساز، مدرس و مدیر آموزشگاه موسیقی با انتقاد از وضع موجود موسیقی که هیچ تغییری نسبت به دوره‌های قبل صورت نگرفته به ایران 24 گفت: متاسفانه در دوره جدید معاونت هنری، نه تنها مشکلات قدیمی موسیقی بلکه مشکلات جدید هم اضافه شده است. قبلا ما مالیات موسیقی نم یدادیم اما اکنون ما را مجبور به پرداخت مالیات کرده‌اند. چرا در این خصوص معاونت هنری در تعامل با وزارتخانه‌ها و دستگاههای ذیربط پیگیر این مساله نمی‌شوند. مگر یک آموزشگاه موسیقی چقدر درآمد دارد که بخواهد مالیات سنگین هم پرداخت کند؟ 

پیمان بزرگ‌نیا پژوهشگر، نوازنده و آهنگساز حوزه موسیقی نواحی و از موسسان کانون موسیقی نواحی ایران در مورد عملکرد معاونت هنری به ایران 24 می‌گوید: با اینکه خانم رضایی نیت دارد که در حوزه موسیقی تحول ایجاد کند و تمام تلاش خود را نیز به کار بسته اما نمیدانم به چه دلیل هنوز اتفاق خاصی نیافتاده است. قطعا اراده برای انجام کار وجود دارد اما اینکه به خروجی ملموس نرسیده جای سوال دارد. اینکه ما بعد از چند دهه زحمت و کسب تجربه در حوزه موسیقی نواحی همچنان در حاشیه مانده‌ایم یکی از مشکلات امروز موسیقی را هویدا می‌سازد مادامیکه میتوانیم با ارائه طرح‌های قابل استناد، به شکلی قابل توجه به اقتصاد هنر کمک کنیم اما در دولتی که به دولت وفاق شهرت یافته نتوانسته‌ایم فعالیت خاصی داشته باشیم.

در ادامه فعالیت‌های معاونت هنری، فراز و فرود تصمیمات و اقدامات با انتقادات گسترده‌ای مواجه شده است حال آنکه بسیاری از معاونین و مدیران منصوب  رضایی به فاصله کوتاهی از انتصاب، استعفا داده یا برکنار شده‌اند و همچنین بیشتر احکام به صورت حکم سرپرست صادر شده و نشان از عدم قطعیت در تصمیم‌گیری این معاونت را نشان می‌دهد.

2 ماه از تصدی نادره رضایی نگذشته بود که بسیاری از رسانه‌ها لایک کردن پست کنسرت پرستو احمدی در کاروانسرا را برجسته کردند و تفاسیر گوناگونی از این واکنش صورت گرفت. بعدا مشخص شد که این پست از سوی او لایک نشده بلکه مساله لایک مربوط به یکی دیگر از پست‌های این خواننده در سالهای قبل بوده است. 

یکی از موارد دیگر، در مدیریت معاونت هنری، عکسی بود از سعید اسلامزاده مدیر روابط عمومی منصوب این معاونت که عکس  بدون حجاب دخترش باعث انتقادات و حمله تند به معاون هنری شد تا جایی که سعید اسلام زاده مجبور به استعفا شد.

حالا در جدیدترین حاشیه ایجاد شده برای معاونت هنری، اعلام اعضای هیات امنای انجمن موسیقی کشور، بحث داغ رسانه‌ها شده است آنهم تنها بر سر حضور یک نفر: سحر فروزان! با این وجود که سحر فروزان با توجه به سوابق فعالیت‌های فرهنگی و بویژه در بحث کمک به اقتصاد هنر به این هیات دعوت شده، باید منتظر شد و دید شرایط این تصمیمات در مقابل رویکردهای انتقادی چه خواهد بود.

در ادامه روند فزاینده انتقادات از عملکرد معاون هنری، امروز هفتم مردادماه، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ برای پاسخ به سوالاتی که یکی از مهم‌ترین آن‌ها عملکرد معاونت هنری بود، احضار شد.

در این جلسه فتح‌الله توسلی نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس، خطاب به وزیر گفت: متاسفانه وزیر، معاونی برای خود منصوب کرده که با مسول برنامه فرح پهلوی عکس یادگار می‌گیرد. وزیر در برگزاری جشنواره موسیقی بوشهر دخیل بوده و این اقدام توهین به احساسات مذهبی مردم بوده است. معاون وزیر ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان فقط برای ایجاد دفتر کارش هزینه کرده است. و چرا معاون وزیر باید برای اوباما نامه بنویسد؟ ایجاد کارگروه حقوقی در معاونت هنری وزارت فرهنگ غیرقانونی است و وزیر باید پاسخگو باشد ضمن اینکه بعضی از اعضای این کارگروه سابقه و مشکل امنیتی دارند. 

بعد از توضیحات وزیر فرهنگ، سوال به رای گذاشته شد. نمایندگان با ۱۱۹ رای موافق، ۱۱۹ رای مخالف و ۸ رای ممتنع از ۲۴۶ رای ماخوذه اعلام کردند که از پاسخ‌های وزیر قانع نشده‌اند. بنابراین، وزیر در این جلسه کارت زرد دریافت کرد تا هزینه سیدعباس صالحی برای معاون هنری همچنان ادامه داشته باشد.