منوچهر اکبرلو: جشنواره فیلم کودک و نوجوان به یک عادت تبدیل شده است/سینمایی کودک ونوجوان جدی گرفته نمی‌شود
به گزارش شبکه خبری ایران۲۴، جشنواره بین المللی فیلم‌های کودک و نوجوان به عنوان یکی از مهمترین رویداد‌های فرهنگی کشور در حوزه کودک ونوجوان شناخته می‌شود.
اگر بخواهیم جشنواره کودک و نوجوان را به چشم یک رویداد سینمایی نگاه کنیم، بی انصافی محض است؛ این رویداد فرصتی برای دیده شدن جهانی توام با امید، خلاقیت، همدلی و به تصویر کشاندن دنیای اعجاب انگیز کودکی است.
در این جشنواره که دنیای کودکان را به تصویر می‌کشد، اغلب فیلمسازان جوان و حرفه‌ای آثار خود را در معرض نمایش قرار می‌دهند.
سی و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم کودک و نوجوان روز چهارشنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۴ با نمایش بیش از ۳۰۰ فیلم کوتاه و بلند ایرانی، خارجی و آثار پویانمایی در شهر اصفهان پایان یافت.
منوچهر اکبرلو، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر و پژوهشگر در گفت‌و‌گو با شبکه خبری ایران۲۴ درباره نحوه برگزاری سی و هفتمین جشنواره کودک و نوجوان گفت: جشنواره فیلم کودک و نوجوان با وجود برگزاری بیش از سی‌وهفت دوره، فراز و فرود‌های زیادی را تجربه کرده است. در دوره‌های آغازین با هدف حمایت از تولیدات مرتبط با دنیای کودکان و نوجوانان شکل گرفت و توانست در آن زمان انگیزه‌ای در میان فیلمسازان برای ساخت فیلم ایجاد کند. در سال‌های بعد، به دلایل مختلف اجتماعی و مدیریتی، این جشنواره از مسیر اصلی خود فاصله گرفت. امروز به نظر می‌رسد جشنواره بیشتر به یک عادت و روال تکراری تبدیل شده و دیگر نتوانسته اهداف اولیه‌اش مانند ترویج، تبلیغ و ایجاد انگیزه برای تولیدات بیشتر در این حوزه را به‌خوبی محقق کند. لازمه دستیابی دوباره به آن اهداف، بازنگری جدی در سیاست‌گذاری و نگاه مدیریتی است.
وی درباره ایجاد جریان فیلمسازی برای کودکان عنوان کرد: جشنواره کودک و نوجوان در دوره‌های آغازین خود و در نهایت تا دهه ۷۰ توانست جریان فیلمسازی راه اندازی و انگیزه لازم را برای سرمایه گذاری برخی فیلمسازان و نهاد‌های مربوطه برای ساخت فیلم ایجاد کند. اما اکنون بنابر صحبتی که از قبل داشتم به دلایل فرهنگی و اجتماعی که خارج از قدرت و اختیارات جشنواره است روی جریان فیلمسازی به هیچ وجه تاثیرگذار نیست.
عضو ایرانی کانون جهانی منتقدان تئاتر وابسته به یونسکو درباره وضعیت سینمای کودک اظهار کرد: اگر نگاهی به فهرست فیلم‌های تولید شده در جشنواره کودک و نوجوان بیندازیم. در بهترین حالت، تعداد فیلم‌های این حوزه از ۶ یا هفت عنوان بیشتر نخواهد بود. بیشترین حمایت‌هایی که انجام می‌شود از سوی بنیاد فارابی و برخی مجموعه‌های حوزه هنری است و عملا بخش خصوصی حضور ندارد. به همین دلیل، سینمای کودک در اکران عمومی تقریباً غایب است و بسیاری از آثار تولیدی فقط یک‌بار در تلویزیون پخش می‌شوند یا اکران محدودی دارند؛ در نتیجه حتی خانواده‌ها از نمایش آنها مطلع نمی‌شوند و این سینما عملاً با مخاطب خود ارتباطی ندارد.
اکبرلو به کاهش ساخت فیلم‌های کودک و نوجوان اشاره کرد و افزود: سینمای ایران با معنای ریسک آشنایی ندارد و ریسک گریز است. بیشتر ترجیح می‌دهد همان فرمول‌های موفقی که در گذشته به اثبات رسیده را تکرار کند. در حال حاضر ساخت فیلم‌های کمدی سبک با همان بازیگران تکراری و فیلمنامه‌های ضعیف را در اولویت قرار داده‌اند. تجربه‌های گذشته حائز این امر است؛ اکران فیلم‌های کودک و نوجوان معمولا موفق نبوده‌اند بنابراین کارگردانان تمایل کمتری برای راهیابی به این حوزه دارند. علاوه بر این، تا زمانی که آموزش و پرورش برای همکاری در اکران و تبلیغ آثار کودک مشارکت نکند، موفقیت فیلم‌های این حوزه دشوار خواهد بود و انگیزه‌ای برای تولید بیشتر ایجاد نمی‌شود.
کارگردان نمایش «حصار در حصار» افزود: موفق‌ترین دوران سینمای کودک و نوجوان پس از انقلاب به دهه ۶۰ و ۷۰ بر می‌گردد؛ در دهه‌های بعدی خصوصا در عصر کنونی کودکان کمتر فرصت دیدن فیلم‌های کودک را در سینما داشتند و تولید آثار محدود شد. تنها بخشی که روند رو به رشدی داشته و باعث ارتقا و توسعه سینمای کودک و نوجوان شده، انیمیشن بلند سینمایی است. ساخت انیمیشن برخلاف ساخت فیلم، روند طولانی تر، پرهزینه و نیازمند حمایت‌های طولانی مدت است؛ برخلاف فیلم‌های رئالیستی و کمدی که می‌توانند سریع ساخته شوند.
اکبرلو با انتقاد از نحوه اثر گذاری آثار کودک و نوجوان بیان کرد: فیلم‌های کودک و نوجوان ایران در وجه تفریحی و تربیتی تاکنون موفق نبوده‌اند. حجم تولید کم و اکران محدود آثار باعث شده بخش زیادی از کودکان و خانواده‌ها این فیلم‌ها را نبینند، بنابراین امکان بررسی اثرگذاری تفریحی یا تربیتی آنها وجود ندارد. تنها زمانی می‌توان درباره موفقیت این فیلم‌ها صحبت کرد که تولید گسترده و اکران مناسب فراهم شود تا کودکان به شکل واقعی به تماشای آنها دسترسی داشته باشند.
وی درباره مهمترین موانع ساخت فیلم کودک و نوجوان گفت: بیشتر مدیران و سرمایه گذاران، فیلم کودک و نوجوان را به عنوان ساخت فیلمی مهم، جدی نگرفته و حمایت‌هایی که می‌شود محدود به جشنواره هاست. اولویت اصلی سرمایه گذاران، چشم انداز ثابت برای ساخت فیلم‌های کم‌ریسک سریع با بازیگران مشهو و سلبریتی است.
ارگردانی نمایش عروسکی «مزه نان بی رنج» ادامه داد: تنها نقطه روشنی که به چشم می‌خورد همین رشد انیمیشن بلند است، اما در دیگر بخش‌ها هنوز با محدودیت‌هایی مواجه است. نگرانی دیگر فیلمسازان، علایق متفاوت کودکان نسبت به دوره‌های قبلی است؛ نسلی که به فضای نامحدود اطلاعاتی دسترسی دارد و ممکن است فیلم‌های تولید داخل نتوانند نیاز و سلیقه آنها را پاسخ دهند. با توجه به اینکه مدیران ترجیح می‌دهند که همان مسیر تکراری گذشته را بدون ذره‌ای تغییر بروند؛ بنابراین تولید فیلم کودک و نوجوان به صورت جدی و مستمر در ایران با موانع فرهنگی، مدیریتی و اقتصادی روبه‌رو است.
