نویسنده: مصاحبه خبرنگاران بدون مطالعه؛ نشانه کم‌توجهی به کتاب است/ هفته کتاب و ناکارآمدی در ترویج مطالعه/ چه کسی مقصر اصلی وضعیت نامطلوب کتاب است؟
به گزارش گروه فرهنگ و هنر شبکه خبری ایران۲۴، هفته کتاب با هدف ترویج مطالعه برگزار می‌شود اما بسیاری از نویسندگان و کارشناسان معتقدند این برنامه‌ها تاثیری جدی بر افزایش کتابخوانی ندارند و مشکل اصلی فراتر از این محدود نشست‌ها و برنامه‌های تهران‌محور است.
محمد کفیلی کارشناس ادبی در مصاحبه‌ای اخیراَ بیان کرده است: برگزاری مناسبتی و محدود مانند هفته کتاب یا نمایشگاه کتاب، به دلیل فاصله زمانی و مشکلات اقتصادی مردم، تاثیری چشمگیر در فرهنگ کتابخوانی ندارد. مسئولان فرهنگی بیشتر به دستور و آیین‌نامه بسنده کرده‌اند و ضمانت اجرایی لازم را ندارند، در نتیجه بار سنگین بر دوش ناشران است که باید با تعامل مداوم با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند.
او تأکید می‌کند ناشرانی موفق‌اند که ارتباط پیوسته و مستقیم با مردم دارند، نه فرصت‌های محدود هفته کتاب. به عنوان مثال، فعالیت‌هایی مانند «کتابگردون» که امکان خرید و فروش کتاب دست دوم را فراهم می‌آورد، نمونه‌های موفق تعامل با مخاطب‌اند.
کفیلی با انتقاد به نبود کتابفروشی‌ها در مناطق بسیاری از تهران و شهرهای دیگر اشاره کرد و گفت: تا کتابفروشی نباشد، نمی‌توان انتظار افزایش مطالعه داشت. برنامه‌های فرهنگی بیشتر در تهران متمرکز است و به شهرها و کتابفروشی‌های محلی کم‌توجهی می‌شود، در حالی که رونق کتابفروشی‌ها در سرتاسر کشور کلید توسعه کتابخوانی است.
وی از رکود صنعت نشر و کاهش بازاریابی در طول سال به دلیل تمرکز خریدها در نمایشگاه کتاب انتقاد کرد و گفت که مدیران فرهنگی فقط امور اداری انجام می‌دهند و خروجی ملموسی ندارند.
کفیلی نمونه‌ای موفق از فعالیت‌های سال جاری خود در جشنواره‌های فیلم داشته که باعث تشویق اقتباس‌های کتاب به فیلم و تعامل ناشران با مخاطبان شده است؛ این تجربه‌ها نشان می‌دهد گردش غیر دولتی و فعال ناشران با مردم بسیار مؤثرتر از هفته کتاب است.
عوامل پیچیده‌ای پشت کاهش تیراژ کتاب‌ها دخیل است؛ علت فقط کمبود مطالعه نیست
احمد میرعابدینی مدرس روزنامه‌نگاری، کاهش تیراژ کتاب‌ها را نتیجه فقط کمبود مطالعه نمی‌داند و عوامل پیچیده‌تری مانند کم‌توجهی عمومی، جایگزینی شبکه‌های اجتماعی، قیمت بالای کتاب و هزینه تولید را موثر می‌شمارد.
وی معتقد است : مناسبت‌هایی مانند هفته کتاب اثری محدود و صرفاً یادآورنده دارند و نمی‌توانند به‌تنهایی وضعیت کتاب را بهبود بخشند.
از سوی دیگر، مصطفی باباخانی نویسنده، نهادینه نشدن کتابخوانی در خانواده و مدرسه را علت اصلی ضعف خرید و مطالعه کتاب دانسته و نقش والدین را به عنوان الگوی اولیه در شکل‌گیری عادت مطالعه برجسته می‌کند.
وی بر اهمیت تجربه لذت مطالعه در کودکان تاکید دارد تا کتاب به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی آن‌ها تبدیل شود.
نظام فرهنگی به‌ویژه آموزش و پرورش مقصر اصلی وضعیت نامطلوب کتاب و تیراژ پایین است
نویسنده تصریح کرد: در مدارس کتاب برای مسابقه معرفی نمی‌شود و والدین نیز اهمیت مطالعه را درک نکرده‌اند. با وجود داشتن ۱۶ میلیون دانش‌آموز، تیراژ کتاب‌ها بسیار پایین است و به ۱۰۰ نسخه رسیده است، در حالی که باید بسیار بالاتر باشد.
باباخانی با توجه به تجربه شخصی خود، بیان می‌کند: کتاب‌هایش در گذشته هزاران نسخه چاپ می‌شد اما اکنون چنین نیست.
وی پیشنهاد داد: آموزش و پرورش موظف شود کتاب‌های کودک و نوجوان را خریداری و توزیع کند تا تیراژ کتاب افزایش یابد، چون مشکلات مالی خانواده‌ها مانع خرید کتاب است. همچنین هفته کتاب را نمایشی و بی‌تأثیر می‌داند و می‌گوید کتاب نسبت به بسیاری کالاها گران نیست اما جایگاه آن در برنامه‌های کودکان و نوجوانان کم است.
این نویسنده، تاکید کرد: حتی خبرنگاران بدون خواندن کتاب درباره آن مصاحبه می‌کنند که نشان‌دهنده کم‌توجهی به کتاب است.
