فرش ایرانی در جهان نابود شد!

شبکه خبری ایران24 ـ گروه میراث فرهنگی: به بهانه اکران فیلم «گره» با موضوع فرش ایرانی در جشنواره سینما حقیقت، با طاهر صباحی کارشناس جهانی فرش گفتگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

طاهر صباحی که بیش از 60 سال از عمر خود را وقف فرش ایرانی کرده و به عنوان کارشناس جهانی فرش در دنیا شناخته می‌شود، در مورد از رونق افتادن فرش ایرانی گفت: امروز فرش ایرانی به یک بچه سر راهی تبدیل شده است. دیگر کسی دوستش نداره. کسی فرش ایرانی نمی‌خرد. انبارهای فرش‌فروشان ایرانی در اروپا مملو از قالی‌ است و خریداری نیست.

او افزود: نزد دوستی رفتم در هامبورگ آلمان که سالها در کار فروش فرش ایرانی در آلمان است. با من درد دل می‌کرد.  حین حرف زدن گریه می‌کرد. می‌گفت فرش ایرانی مرد! نمی‌دانم این‍ها را چکار کنم.  

این پژوهشگر ادامه داد: قالی ایرانی که روزگاری جایگاهی باشکوه و پررونق داشت، کلا محو شد. کارهایی که خود من طی شصت سال در این حرفه برای فرش کردم، و الان می‌بینم افول جایگاه فرش ایرانی را و حسرت می‌خورم. البته دلایل بسیار متعددی در این زمینه وجود دارد.

صباحی افزود: ما در دهه‌های 60، 70، 80 و 90 و حتی دهه 2000 تا این دوران بازهم جایگاه قالی ایرانی عالی بود و در حراج‌ها به فروش می‌رسید. صادرات فرش ایران رونق داشت و همه چیز خوب بود. امروز، خارجی‌ها به دلایل متعدد، دیگر قالی ایرانی نمی‌خرند. از سه نسل قبل و زمانیکه من حدودا بیست ساله بودم، فرش ایرانی و طراحی‌اش باب میل آن نسل بود اما به تدریج، طراحان جهانی، فرنیچرینگ و طراحی و دکور داخلی منازل را تغییر دادند و فرش از کف خانه‌ها حذف شد یا جای خود را به گلیم فرش‌های مدرن و ساده و بی شکل و طرح داد.

وی یکی از دلایل نزول فرش ایرانی را تغییر سبک زندگی دانست و تصریح کرد: فرش‌هایی که الان زیاد استفاده می‌شود بیشتر گبه مانند و ماشینی و بدون طرح و رنگ کلاسیک قدیمی است که نسل جوان دوست دارند. ما نمی‌توانیم تولید انبوه فرش‌های ماشینی از یک طرف و تغییر ذائقه و سلیقه نسل جدید را در افول جایگاه فرش ایرانی نادیده بگیریم.

صباحی گفت: دوستم دکتر قشقایی فر می‌گوید الان فقط در کاشان که مهد فرش دست بافت است، چندین کارخانه فرش ماشینی وجود دارد همچنین در شهرهایی مثل مشهد و قم و دیگر شهرهایی که فرش دست‌بافتشان شهره جهان بوده است. زمان همینطور دارد می‌گذرد و ما باید بدانیم داریم چکار می‌کنیم. من به ایران آمدم و چند کنفرانس برگزار کردم. 

وی افزود: من با وجودیکه 60 سال پیش پدرم من را به ایتالیا فرستاد که همچون پسرعمویم که پزشک بود و دکتر مخصوص آیت‌اله بروجردی بود، من هم پزشک شوم و لی پی قالی و فرش ایرانی را گرفتم. البته من در رشته پزشکی تحصیل کردم و تحصیلاتم را با بالاترین معدل به پایان رساندم اما عشق به قالی ایرانی مرا مبهوت خود کرد و کل زندگی‌ام را در بر گرفت. کل عمرم را پای فرش گذاشتم و ده‌ها پژوهش انجام دادم که در قالب کتاب منتشر و به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شدند. بارها مشکلات فرش ایران را گفته‌ام اما متاسفانه دولت‌ها در ایران هیچ گونه اهمیتی ندادند. 

این کارشناس فرش از تورین ایتالیا گفت: با وجودیکه عوامل متعددی باعث افول جایگاه فرش ایرانی شده اما دولت‌های ایران بیشترین تاثیر منفی را در این روند داشته‌اند. هیچ گونه حمایتی از فرش ایرانی و عواملی که باعث تولید یک فرش دست بافت می‌شوند به عمل نیاورد. بارها من به دولت گفتم که برای هر استان باید یک موزه تخصصی فرش باشد که در آن از فرش‌ههای بومی همان منطقه وجود داشته باشد. این موزه‌ها چه از نظر حضور متخصصان و گردشگران چه از نظر تبلیغات فناوری و مجازی به شدت باعث شناساندن و ترویج و تبلیغ فرش ایرانی می‌شوند که این البته تنها یکی از راهکارهاست که دولت کوچک‌ترین اهمیتی نداد.

وی با تاکید بر بی اهمیتی مسولین ایرانی اظهار داشت: من 135 تخته فرش خودم را که از نایاب‌ترین فرش‌های ایرانی هستند به آستان مقدس امام رضا(ع) اهدا کرده‌ام ولی هنوز نتوانسته‌اند شرایط استانداردی برای نگهداری و به نمایش گذاشتن آن‌ها فراهم کنند. به نظر من با توجه به مجموع شرایط موجود و عدم اهمیت و پیگیری دولت، و رقابت برخی کشورها، جایگاه فرش ایرانی از این هم وخیم‌تر خواهد شد.