ادعای جدید پنتاگون: نقش ایران در معادلات نظامی چین؛ افزایش آسیبپذیری خاک آمریکا
به گزارش ایران۲۴، این گزارش سالانه، که روز دوشنبه ۲۳ دسامبر ۲۰۲۵ (دوم دیماه ۱۴۰۴) در وبسایت پنتاگون منتشر شد، نخستین نسخه از نوع خود در دوران دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ است و وضعیت و توانمندیهای نظامی چین را بررسی میکند.
یورونیوز نوشت: مطابق قانون بودجه دفاعی سال مالی ۲۰۰۰ میلادی، پنتاگون موظف است هر ساله نسخه محرمانه این گزارش را به کنگره آمریکا ارائه دهد و یک خلاصه عمومی و غیرمحرمانه از آن را نیز برای اطلاع عموم منتشر میکند.
وضعیت کلی ارتش چین و افشای استقرار سیلوهای قارهپیما
بر اساس گزارش پنتاگون، ارتش چین هر روز پیشرفتهتر و مقاومتر میشود و در برابر توافقات بزرگ با آمریکا محتاط عمل میکند. پکن همچنین فشار نظامی و سیاسی خود را بر تایوان افزایش داده و از ناکامیهای روسیه در اوکراین نیز درس گرفته است.
چین دارای «ذخیرهای بزرگ و در حال گسترش از تسلیحات» شامل توانمندیهای هستهای، دریایی، حملات دوربرد متعارف، سایبری و فضایی است که «میتواند به طور مستقیم امنیت آمریکا را تهدید کند.»
بر اساس این گزارش، ذخیره سلاحهای هستهای چین تا سال ۲۰۲۴ میلادی حدود ۶۰۰ کلاهک تخمین زده شده و با وجود کاهش سرعت تولید این تسلیحات، توسعه زرادخانه هستهای چین ادامه دارد و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۱۰۰۰ کلاهک هستهای در اختیار داشته باشد.
این گزارش همچنین فاش کرد که چین بیش از ۱۰۰ موشک بینقارهای «دیاف-۳۱» با سوخت جامد را در سه سیلوی موشکی در شمال این کشور مستقر کرده تا توان پاسخ متقابل و هشدار زودهنگام ارتش خود را تقویت کند.
کارشناسان هشدار دادهاند که چین در توسعه سلاحهای فراصوت از آمریکا پیشی گرفته و سیستمهای دفاعی مانند «گنبد طلایی» برنامهریزی شده در دولت دونالد ترامپ برای آن برنامهریزی کرده است، در واقع برای مقابله با این تهدیدات و دیگر تهدیدات نوآورانه، همچنین موشکهای بالستیک سنتی طراحی شده است.
«بیاعتمادی متقابل» بین روسیه و چین
گزارش پنتاگون خاطرنشان میکند که چین و روسیه شراکت راهبردی خود را «که عمدتا به دلیل منافع مشترک آنها در مقابله با آمریکا صورت میگیرد» همچنان گسترش میدهند، اما همکاری میان آنها تحت تاثیر «بیاعتمادی متقابل» میان آنها محدود میشود.
شی جینپینگ، رئیس جمهوری چین، در سالهای اخیر اصلاحات و پاکسازی وسیعی را در ارتش آزادیبخش خلق از جمله با هدف بازسازی نیروهای موشکی زرادخانه هستهای و بخش مدیریت تامین تجهیزات آغاز کرده است.
طبق این گزارش، تحقیقات و برکناری افسران ارشد «احتمالا در کوتاهمدت باعث اختلال در اثربخشی عملیاتی ارتش آزادیبخش خلق شده» و همچنین «ابهاماتی درباره اولویتهای سازمانی ایجاد کرده است.»
تمرکز چین در خاورمیانه و روابط با ایران
بر اساس گزارش پنتاگون، چین در سال ۲۰۲۴ تلاش کرده است روابط خود را با کشورهای خاورمیانه بر محور امنیت انرژی تقویت کند «و بر این باور است که کشورهای منطقه نسبت به تعامل با پکن بازتر شدهاند، چرا که برخی کشورهای کلیدی نسبت به تعهدات آمریکا تردید دارند و به دنبال ایجاد شراکتهای متنوعتر هستند.»
ارتش آزادیبخش خلق با مصر و امارات تمرینات نظامی برگزار کرده و یک مانور دریایی سهجانبه با ایران و روسیه انجام داده است که «نشاندهنده اهمیت این کشورها در اولویتهای منطقهای چین است.»
در حوزه روابط دفاعی، ارتباط چین با ایران عمدتا شامل همین مانور دریایی سالانه سهجانبه با روسیه، آموزش نظامی محدود و فروش قطعات با کاربرد دوگانه برای برنامههای موشکی بالستیک و پهپادهای ایران است.
وزیران دفاع دو کشور تقریبا هر دو سال یک بار دیدار متقابل دارند، اما چین به دلیل نگرانی از پیامدهای دیپلماتیک و تحریمها، تمایل چندانی به گسترش این روابط ندارد.
در این گزارش همچنین آمده است که «شرکتهای تجاری ماهوارهای چینی در دوره زمانی منتهی به ماه اوت ۲۰۲۴، با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مبادلات تجاری داشتهاند.»
آیا چین با گروههای منطقهای تحت حمایت ایران همکاری دارد؟
پنتاگون در این گزارش اشاره میکند که «چین روابط گستردهای با گروههای نیابتی ایران، مانند حزبالله در لبنان، حوثیها در یمن یا شبهنظامیان مورد حمایت ایران در عراق ندارد، اما از زمان آغاز کمپین حملات حوثیها، بهطور خصوصی با حوثیها تعامل داشته تا امنیت کشتیرانی شناورهای تجاری خودش در دریای سرخ و خلیج عدن را تأمین کند.»
بنا بر این گزارش، «شرکتهای چینی از نوامبر ۲۰۲۳، قطعات دوگانهای فروختهاند که حوثیها از آنها برای حملات دریای سرخ استفاده کردهاند، حالانکه مقامات چین مسئولیت مستقیم خود در این خصوص را رد کردهاند.»
«پکن احتمالا از انتقاد علنی از این گروهها اجتناب میکند تا تصویر خود را به عنوان یک بازیگر بیطرف حفظ کرده و از گرفتار شدن در تنشهای منطقهای جلوگیری کند.»
حضور دریایی چین در خلیج فارس
نیروی دریایی چین همچنین حضور مستمر در خلیج عدن داشته و بازدیدهای حسن نیت از بنادر منطقه را انجام داده تا نقش خود در امنیت دریایی و تجارت بینالمللی را برجسته کند.
در سال ۲۰۲۴، نیروی اسکورت دریایی ارتش چین به مأموریتهای معمول خود در خلیج عدن ادامه داد و با انجام بازدیدهای حسننیت از بنادر کشورهای عرب خلیج فارس، نقش خود را در امنیت منطقه نشان داد. حال آنکه در گزارش پنتاگون از نام «خلیج عرب» به جای «خلیج فارس» استفاده شده است.
بر اساس گزارش تازه پنتاگون، چین همچنان خود را در حمایت از «مسئله فلسطین» قرار داده تا در تضاد با حمایت آمریکا از اسرائیل عمل کند، اما از ورود مستقیم به مناقشه غزه اجتناب میکند. پکن حملات حوثیها در دریای سرخ را پیامدی از این مناقشه میداند و فعالیتهای نظامی آمریکا علیه حوثیها را ناکارا و تهدیدی برای امنیت منطقه میداند.
پنتاگون به روابط پکن با سوریه پس از سقوط بشار اسد نیز اشاره میکند که چین همچنان روابط خود با دولت انتقالی سوریه را از طریق «تعامل محدود» بازنگری کرده که عمدتا به دلیل «نگرانی پکن درباره حضور اویغورها در سوریه است که میتواند امنیت داخلی این کشور را تهدید کند.»
صادرات جنگندههای چینی به خاورمیانه و ایران
بر اساس گزارش پنتاگون، چین سه نوع هواپیمای جنگنده برای صادرات ارائه میدهد که شامل هواپیمای نسل پنجم «افسی-۳۱»، جنگندههای چندمنظوره نسل چهارم «جِی-۱۰ مدل سی» و هواپیمای سبک «جیاف-۱۷» است که با همکاری پاکستان تولید میشود.
علاوه بر این هواپیماهای سرنشیندار، چین پهپادهای رزمی Caihong و Wing Loong را نیز به کشورهای مختلف از جمله الجزایر، مصر، اتیوپی، اندونزی، عراق، مراکش، میانمار، پاکستان، صربستان و امارات تحویل داده است.
تا مه ۲۰۲۵، هواپیمای «افسی-۳۱» هنوز فروشی نداشته، اما کشورهای مصر، عربستان سعودی و امارات علاقهمند به خرید آن هستند.
جنگندههای «جِی-۱۰ مدل سی» نیز تا مه ۲۰۲۵ تنها ۲۰ فروند به پاکستان تحویل داده شده که بخشی از دو سفارش قبلی با مجموع ۳۶ فروند از سال ۲۰۲۰ است؛ کشورهای مصر، ازبکستان، اندونزی، ایران و بنگلادش به خرید این مدل علاقهمند بودهاند.
در مورد جنگندههای «جیاف-۱۷»، تا سال ۲۰۲۴ این جنگنده به آذربایجان، میانمار و نیجریه تحویل شده و چین با عراق نیز در حال مذاکره برای فروش این هواپیما است.
اهداف نظامی چین و تمرکز بر تایوان
گزارش پنتاگون به اهداف بلندپروازانه چین در برنامه نوسازی نظامی شی جینپینگ تا سال ۲۰۲۷ اشاره دارد که شامل «پیروزی راهبردی قطعی» بر تایوان، ایجاد «موازنه راهبردی» در مقابل آمریکا و اعمال «بازدارندگی و کنترل راهبردی» در منطقه است.
چین در حال اصلاح و توسعه گزینههای نظامی متنوع برای «تحمیل یکپارچه شدن اجباری تایوان [با سرزمین اصلی چین]» است که از تهاجم آبی-خاکی تا محاصره دریایی را شامل میشود.
واکنش چین به انتشار سند پنتاگون
آقای لین جیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، آمریکا را متهم کرد که «با بهانهتراشی، در واقع به دنبال ارتقای توان هستهای خود و برهم زدن ثبات راهبردی جهان است» و از واشینگتن خواست تا «کاهش شدید و ملموسی» در زرادخانه هستهای خود اعمال کند.
به گفته آقای لین، «چین توان هستهای خود را تنها در سطح مورد نیاز برای حفاظت از امنیت ملی حفظ میکند و با هیچ کشوری وارد مسابقه تسلیحاتی هستهای نمیشود.»
نسخه قبلی این گزارش که در دسامبر ۲۰۲۴ توسط دولت بایدن منتشر شد، هشدار میداد که چین تنها رقیب آمریکا است که «هم قصد و هم ظرفیت فزاینده برای بازآفرینی نظم بینالمللی» را دارد. آن گزارش بر اهمیت پاسخ به چالش ارتش «فزاینده توانمند چین» تأکید میکرد.
گزارش پنتاگون تنها چند هفته پس از انتشار سند جدید راهبرد امنیت ملی آمریکا منتشر شد. تمرکز راهبرد جدید امنیت ملی آمریکا بیشتر روی امنیت نیمکره غربی و مسائل داخلی کشور بود و تهدید چین در آن نسبت به سایر موضوعات کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.
در سند دیگری که «راهبرد دفاع ملی آمریکا» (NDS) نام دارد و آخرین نسخه آن در سال ۲۰۲۲ در دولت بایدن منتشر شد، چین را بهعنوان اصلیترین «چالش فزاینده» ژئوپلیتیک برای ارتش آمریکا در زمینه رقابت نظامی تعریف میکرد.
