به گزارش رسانه تحلیلی تصویری بهمن به نقل از ایسکانیوز، اگر مشکل دیسک کمر دارید، ممکن است تصمیم گرفته باشید طبق توصیه پزشک معالجتان تن به عمل جراحی بدهید. به‌هرحال اطلاعات لازم و درست کمکتان خواهد کرد بهتر متوجه شوید چه انتخاب‌هایی دارید و بتوانید در موردشان با پزشکتان حرف بزنید.
برای رفع مشکل دیسک کمرتان چه انتخاب‌هایی دارید؟
. دیسکتان را عمل کنید.
. فعلاً عمل نکنید و راه‌هایی مانند تغییر در فعالیت‌هایتان، مصرف دارو برای کنترل درد، ورزش، فیزیوتراپی یا تزریق استروئید را امتحان کنید.
لازم به ذکر است که اگر بیرون‌زدگی دیسکتان در ناحیهٔ پایین کمر است و علائمتان چند هفته ادامه‌دار شده این مطلب اطلاعاتی به شما ارائه می‌دهد و شامل بیرون‌زدگی دیسک در قسمت گردن (دیسک گردن) نمی‌شود.
نکات کلیدی که باید یادتان باشد
. بیرون‌زدگی یک دیسک در قسمت پایین کمر یکی از علت‌های شایع کمردرد و پادرد است. برای بیشتر افراد، با درمان یا بدون درمان خاصی، علائم به‌مرورزمان بهتر می‌شوند.
اگر بعد از دست‌کم ۶ هفته به کار بردن درمان غیر جراحی بهتر شدید، علامت خوبی است که نشان می‌دهد بدنتان بدون جراحی به التیام خودش ادامه خواهد داد. اغلب بدن مواد دیسک را جذب می‌کند که به برطرف شدن درد کمک خواهد کرد، این فرایند جذب مجدد (resorption) نام دارد
. خیلی از افراد قادرند از طریق چیزهایی مانند تغییر در نحوهٔ فعالیت‌ها، مصرف دارو برای کنترل درد، ورزش، فیزیوتراپی یا تزریق استروئید، علائم خود را مدیریت کنند. اگر یکی از این راه‌ها جواب نداد می‌توانید راه دیگری را انتخاب کنید یا ترکیبی از راه‌های دیگر را در پیش بگیرید.
. ممکن است عمل جراحی سریع‌تر از روش‌های غیر جراحی دردتان را تسکین دهد. زمانی که علائم بیشتر از ۶ هفته ادامه‌دار شده‌اند و انجام فعالیت‌های عادی روزانه را دشوار کرده‌اند و راه‌های غیر جراحی مفید نبوده‌اند، احتمالاً عمل جراحی یک انتخاب مناسب است.
. در بلندمدت، عمل جراحی و درمان‌های غیر جراحی کارکرد مشابهی برای کاهش درد و دیگر علائم دیسک دارند.
. عمل جراحی کمر ریسک‌هایی دارد، ازجمله عفونت، آسیب عصب و احتمال اینکه با عمل جراحی علائم تسکین نیابند. حتی اگر با عمل جراحی بهتر شوید، این احتمال وجود دارد که در آینده علائم جدیدی سراغتان بیاید.
. اگر در حال حاضر عمل جراحی را انتخاب نکنید، ممکن است بعداً اگر علائمتان بهتر نشد یا حتی بدتر شد نظرتان تغییر کند.
هرنی یا بیرون‌زدگی دیسک چیست؟
استخوان‌هایی که ستون فقرات را تشکیل می‌دهند (مهره‌ها) توسط دیسک‌های کوچک اسفنجی در مقابل ضربه و آسیب محافظت می‌شوند. وقتی این دیسک‌ها سالم‌اند به‌عنوان ضربه‌گیر در ستون فقرات عمل کرده و به ستون فقرات شما انعطاف‌پذیری می‌دهند. اما اگر یک دیسک آسیب ببیند ممکن است بیرون بزند یا پاره شود که به آن هرنی دیسک یا بیرون‌زدگی دیسک می‌گویند.
هرنی دیسک همیشه هم علامت ندارد؛ اما وقتی به ریشهٔ عصب فشار وارد کند می‌تواند درد و بی‌حسی و ضعف در همین قسمت که عصب قرار دارد ایجاد نماید.
بیرون‌زدگی یا فتق دیسک در پایین کمر یکی از شایع‌ترین علت‌های کمردرد و پادرد است که گاهی می‌تواند در باسن و پایین پا نیز درد و بی‌حسی ایجاد کند که به آن سیاتیک می‌گویند. در بیشتر افراد علائم به‌مرورزمان و با درمان یا بدون درمان خاصی بهتر می‌شود.
برای بیرون‌زدگی دیسک کمر چه نوع عمل‌های جراحی انجام می‌شود؟
هدف از عمل‌های جراحی دیسک کمر این است که فشار از روی ریشهٔ عصب برداشته شود و این کار معمولاً با برداشتن مواد دیسک صورت می‌گیرد. به این عمل دیسکتومی (discectomy) می‌گویند. برای برداشتن مواد دیسک راه‌های مختلفی وجود دارد:
. دیسکتومی باز که از طریق ایجاد یک برش بزرگ در کمر انجام می‌شود.
. میکرودیسکتومی که از طریق یک برش کوچک انجام شده و آسیب کمتری به بافت‌های اطراف وارد می‌شود.
. روش‌های کمتر تهاجمی که از طریق یک یا چند برش بسیار کوچک در کمر صورت می‌گیرند. پزشک می‌تواند ابزارهای خاصی را از طریق این برش‌ها وارد کند، مثلاً ابزارهای حرارتی، برش یا لیزر. این ابزارها می‌تواند بخشی از دیسک را بریده یا تخریب کنند.
در مطالعات انجام شده، تفاوت قابل‌توجهی در میزان اثربخشی این روش‌ها مشاهده نشد. بنابراین انتخاب با پزشکتان و شماست که با در نظر گرفتن عواملی مانند ساختار بدنی، علائمی که دارید، کدام دیسک بیرون زده، خودتان کدام روش را ترجیح می‌دهید و تجربه و تخصص پزشکتان انجام می‌شود.
در برخی موارد ممکن است بخش کوچکی از استخوان مهرهٔ موردنظر برداشته شود که این تکهٔ کوچک لامینا (lamina) نام دارد. لامینا بخش نازکی از مهره است که قوسی محافظ روی نخاع را تشکیل می‌دهد و عملی که برای برداشتن لامینا انجام می‌شود لامینکتومی نامیده می‌شود. در لامینکتومی، بخش عمدهٔ لامینا یا تمام آن برداشته می‌شود. ضمناً در این عمل ممکن است بافت ضخیم شده‌ای که کانال نخاعی را باریک می‌کند نیز برداشته شود. این دو کار ممکن است هم‌زمان یا جداگانه (طی دو عمل جراحی) انجام شوند.
بعد از عمل به‌احتمال‌زیاد پزشکتان یک برنامهٔ توان‌بخشی برایتان در نظر می‌گیرد که شامل فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی در خانه می‌شود.
روش‌های غیر جراحی دیسک کمر چه هستند؟
درمان‌های غیر جراحی دیسک کمر معمولاً به شما کمک می‌کنند احساس بهتری داشته باشید، فعال‌تر باشید و کارتان به عمل جراحی نکشد. خیلی از افراد می‌توانند با روش‌های زیر علائم خود را کنترل کنند:
. تغییر نحوهٔ انجام فعالیت‌ها. یعنی سعی کنید کارهایتان را جوری انجام دهید که باعث درد یا تشدید علائمتان نشود. مثلاً اگر نشستن دردتان را بیشتر می‌کند، سعی کنید کارهایتان را ایستاده انجام دهید، یا مکرراً بین نشستن و ایستادن تغییر وضعیت دهید.
. مصرف دارو برای تسکین درد. استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند دردتان را تسکین دهند. همیشه قبل از مصرف دارو، دستورالعمل آن را چک کنید.
. ورزش کردن. ورزش ایروبیک می‌تواند به کنترل علائم دیسک کمر کمک نماید. هر دو تا سه ساعت، ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی سطح یکنواخت پیاده‌روی کنید (از پلکان یا سربالایی و سرپایینی استفاده نکنید). فقط مسیرهایی را برای پیاده‌روی انتخاب کنید که می‌توانید بدون درد، خصوصاً پادرد، آن‌ها را طی کنید.
. فیزیوتراپی. فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند حرکات کششی و قدرتی را که برای کاهش درد و دیگر علائمتان مفیدند یاد بگیرید. هدف از این نوع درمان این است که انجام فعالیت‌های روزانه برایتان راحت‌تر شود.
. تزریق استروئید. این نوع درمان به افرادی توصیه می‌شود که دیگر روش‌های غیر جراحی برایشان کارساز نبوده است. با تزریق استروئید، التهاب در ریشه عصب کاهش یافته و پادرد کمتر می‌شود. این تزریق‌ها ممکن است برای عده‌ای از افراد مفید باشند، اما برای همه مناسب نیستند، و اگر هم جواب بدهند فقط برای کوتاه‌مدت علائم را تسکین می‌دهند.
اگر بعد از دست‌کم ۶ هفته به کار بردن درمان غیر جراحی بهتر شدید، علامت خوبی است که نشان می‌دهد بدنتان بدون جراحی به التیام خودش ادامه خواهد داد. اغلب بدن مواد دیسک را جذب می‌کند که به برطرف شدن درد کمک خواهد کرد، این فرایند جذب مجدد (resorption) نام دارد.
عمل جراحی دیسک کمر تا چه حد مؤثر است؟
عمل جراحی دیسک کمر برای خیلی از افراد خوب جواب می‌دهد اما برای همه این‌طور نیست. در برخی از افراد، عمل جراحی دیسک کمر می‌تواند همهٔ علائم یا بیشتر علامت‌ها را برطرف نماید. در مطالعه‌ای روی افرادی که در اثر بیرون‌زدگی دیسک دچار سیاتیک بودند، احتمال برنگشتن علائم بعد از ۳ ماه تا ۲ سال بعد از عمل، کمی بیشتر از درمان‌های غیر جراحی بوده است. اما به‌طورکلی بیشتر افراد با عمل جراحی یا بدون عمل جراحی، احساس بهتری داشتند.
در مطالعه‌ای روی افرادی که ۶ تا ۱۲ هفته درد شدید سیاتیک مرتبط با بیرون‌زدگی دیسک داشتند، یک گروه تحت عمل جراحی قرار گرفت و گروهی دیگر به مدت ۶ ماه تحت روش‌های غیر جراحی قرار گرفت و قرار بر این بود که گروه غیر جراحی درصورتی‌که هیچ بهبودی نداشت تحت عمل قرار بگیرد.
بعد از دو ماه بعد از عمل یا روش‌های غیر جراحی از این افراد در مورد میزان بهبودی‌شان سؤال شد؛ کسانی که در گروه جراحی بودند نسبت به افرادی که در گروه غیر جراحی بودند احساس بهتری داشتند، اما بعد از یک سال، هر دو گروه، میزان بهبودی خود را به یک اندازه بیان کردند.
به‌طور کل به نظر می‌رسد اگر عمل جراحی در عرض شش ماه بعد از شروع علائم انجام شود، مؤثر خواهد بود.
خطرات جراحی دیسک کمر چیست؟
بیشتر افراد در عمل جراحی دیسک کمر با مشکلی روبرو نمی‌شوند اما همان‌طور که در بیشتر جراحی‌ها ریسک‌هایی وجود دارد در این عمل نیز خطراتی وجود دارد:
. اندکی احتمال آسیب به عصب‌ها یا ستون فقرات حین عمل وجود دارد.
. برخی از افراد در ناحیهٔ عمل دچار بافت‌های اسکار زیادی می‌شوند و این بافت‌ها می‌توانند به عصب‌ها فشار وارد کرده و درد ایجاد کنند.
. ریسک عفونت هم وجود دارد که ممکن است سبب آسیب بیشتر شود. این عفونت به آنتی‌بیوتیک و احتمالاً به یک عمل جراحی دیگر نیاز خواهد داشت.
. عوارض جانبی ناشی از بیهوشی چندان شایع نیستند اما می‌توانند شامل مشکل تنفسی، حمله قلبی، سکته مغزی و حتی مرگ شوند.
. این احتمال وجود دارد که با عمل جراحی علائم تسکین داده نشوند و حتی اگر با عمل بهتر شوید این احتمال وجود دارد که در آینده دچار علائم جدیدی شوید.
چرا ممکن است پزشکتان توصیه به عمل جراحی دیسک کمر کند؟
در موارد زیر پزشک ممکن است عمل جراحی دیسک کمر را به‌عنوان یک انتخاب به شما توصیه نماید:
. علائمتان حداقل شش هفته تداوم داشته‌اند و انجام فعالیت‌های روزمره را برایتان سخت کرده‌اند و دیگر درمان‌ها نیز مؤثر نبوده‌اند.
. نیاز دارید به خاطر شغلتان یا هر دلیل دیگر هر چه زودتر خوب شوید.
. دچار ضعف در پا هستید که در حال بدتر شدن است.
